Sẽ có đàm phán mới về quốc phòng giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc

Trung Quốc đã dành cho Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates một buổi tiếp đón nồng nhiệt dưới trời nắng ấm bên ngoài Bộ Quốc phòng, với đầy đủ lễ nghi quân cách. Nhưng bên trong, nghi thức đã nhường chỗ cho điều mà cả hai bên gọi là những cuộc đàm phán “thẳng thắn.”

Ông Gates và người đồng nhiệm phía Trung Quốc, tướng Lương Quang Liệt, cuối cùng đã đồng ý thực thi một loạt các cuộc trao đổi đã được thỏa thuận trước đây hơn 1 năm, nhưng sau đó bị đình lại vì Trung Quốc phản đối một vụ bán vũ khí của Hoa Kỳ cho Đài Loan. Các cuộc trao đổi sẽ bao gồm một chuyến thăm Hoa Kỳ của người đứng đầu quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc, các cuộc đàm phán nhằm ngăn tránh những sự cố về hải quân trên biển và một tập hợp mới các cuộc đàm phán nhằm kiến tạo một khung sườn cho các mối bang giao quốc phòng sau này, kết thúc trước cuối năm.

Nhưng Bộ trưởng Lương Quang Liệt nói rằng Trung Quốc đồng ý chỉ “nghiên cứu” đề nghị chính của Bộ trưởng Gates tại cuộc họp – nhằm thiết lập một cuộc đối thoại sách lược mới để cải thiện sự hiểu biết về các chính sách của mỗi bên có liên quan đến vũ khí hạt nhân, chiến tranh mạng, phòng thủ phi đạn và việc sử dụng không gian cho mục đích quân sự.

Vấn đề chính còn lại cho Bộ trưởng Gates là ước muốn có một quan hệ quốc phòng thường xuyên với Trung Quốc.

Ông Gates nói: “Chúng tôi rất đồng ý rằng muốn giảm thiểu các rủi ro về sự thiếu thông tin, hiểu lầm hay tính toán sai lạc, điều quan trọng là các quan hệ giữa quân đội hai bên phải vững chắc, thường xuyên và không bị ảnh hưởng của các cơn gió chính trị xoay chiều.”

Quan hệ quốc phòng Trung-Mỹ hiện chỉ mới thoát ra khỏi tình trạng ngưng trệ mới đây kéo dài 8 tháng. Và trong khi Bộ trưởng Lương Quang Liệt cũng đề cập đến sự cần thiết phải có một quan hệ quốc phòng “vững chắc,” thì ông cũng gay gắt chỉ trích việc Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan, và nói rằng sự kiện đó “gây phương hại đến các lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc, và ông kêu gọi Hoa Kỳ thay đổi chính sách.

Sau đây là phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, qua lời một thông dịch viên: "Ðiều tôi muốn nhấn mạnh ở đây là chúng tôi cũng hy vọng Hoa Kỳ sẽ chú ý đầy đủ đến mối quan ngại của phía Trung Quốc và tiến hành các biện pháp và dần dà gỡ bỏ hoặc giảm thiểu các trở ngại cản đường cho quan hệ giữa quân đội hai bên chúng ta.”

Theo luật của Hoa Kỳ, chính phủ bắt buộc phải giúp Đài Loan duy trì các biện pháp phòng thủ. Bộ trưởng Lương Quang Liệt tuyên bố ông hy vọng việc Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan sẽ không làm gián đoạn bang giao trong tương lai, nhưng khi được một phóng viên hỏi thì ông đã từ chối không đưa ra cam kết rằng Trung Quốc sẽ không đình chỉ quan hệ một lần nữa nếu xảy ra một vụ mua bán vũ khí khác.

Năm ngoái, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates tuyên bố ông nghĩ rằng những người lãnh đạo Quân đội Giải phóng Nhân dân, như Bộ trưởng Lương Quang Liệt, có thể không có cam kết chặt chẽ với việc phát triển bang giao với Hoa Kỳ như giới lãnh đạo dân sự của cả hai nước.

Ông Gates nói: “Tôi ra khỏi các cuộc họp sáng nay với tinh thần lạc quan và tin tưởng rằng giới lãnh đạo Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa cũng có cam kết chặt chẽ với việc hoàn thành sứ mạng của hai vị nguyên thủ quốc gia chúng ta như tôi.”

Ông Gates tỏ ý hy vọng rằng việc nối lại các cuộc đàm phán và trao đổi sẽ dẫn đến một sự hiểu biết tốt hơn về cách thức Trung Quốc dự định sử dụng quyền lực quân sự đang tăng trưởng một cách nhanh chóng của họ.

Chuyến thăm Bắc Kinh của Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ diễn ra vào tuần lễ trước khi Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đến Washington. Ông Gates cho biết các nhà lãnh đạo Trung Quốc muốn ông đến Bắc Kinh trước để chính thức chấm dứt tình trạng băng giá về bang giao quốc phòng và giúp tạo dựng bầu không khí cho cuộc họp thượng đỉnh.