Đài Loan đã từ chối đề nghị của Trung Quốc cùng nhau tham dự những hoạt động kỷ niệm 70 năm ngày Thế chiến Thứ hai chấm dứt. Nhật Bản bị buộc phải rút lui khỏi hai lãnh thổ này vào năm 1945. Nhưng hiện nay Trung Quốc và Đài Loan nằm dưới hai thể chế khác biệt, và nhiều người Đài Loan xem Nhật Bản ngày nay như là một mẫu mực, trong khi không tin tưởng vào Bắc Kinh. Thông tín viên VOA Ralph Jennings tường thuật từ Đài Bắc.
Đài Loan đã lịch sự từ khước lời đề nghị của Bắc Kinh tham gia các sinh hoạt chung đánh dấu ngày kết thúc Thế chiến Thứ hai cách đây 70 năm. Hồi đầu tuần này, các nhà lãnh đạo Trung Quốc nói họ sẽ tổ chức một cuộc diễu binh và một buổi tiếp tân trong năm nay, có thể mời các nhà lãnh đạo các nước bị tác động của cuộc chiến tranh. Hơm thứ Tư, cơ quan hoạch định chính sách Đài Loan của Trung Quốc tỏ ý hoan nghênh việc Đài Loan tham gia để chia sẻ những ký ức và kết hợp với nhau.
Nhưng các luật lệ tại Đài Loan cấm công chức tham dự những sự kiện quốc gia tại Trung Quốc, là nước tuyên bố chủ quyền đối với đảo quốc tự trị này và hy vọng thống nhất với Đài Loan dù có sự chống đối của người dân Đài Loan. Bà Ngô Mỹ Hồng, phó chủ tịch Hội đồng các Vấn đề Hoa lục, cơ quan hoạch định chính sách của chính phủ Đài Loan nói chính phủ bà sẽ theo đúng các luật lệ.
Bà Ngô nói có những chỉ dẫn về quản trị rõ ràng, thích hợp. Nếu các công chức muốn tự mình tham dự những hoạt động, họ phải tôn trọng những luật lệ liên hệ và Hội đồng các Vấn đề Hoa lục tin là những luật lệ này không cho phép các công chức hiện đang làm việc tham dự các hoạt động duyệt binh được Hoa lục tổ chức.
Trung Quốc hy vọng sẽ mang Đài Loan lại gần hơn bằng cách tìm những điểm chung, trong đó có việc chia sẻ những hồi ức về cuộc chiến chống Nhật trước năm 1945. Nhật Bản đã đô hộ Đài Loan trong 5 thập niên và gặp phải sự kháng cự trong những năm đầu tiên. Nhật Bản cũng chiếm một phần lãnh thổ Trung Quốc từ năm 1931, sát hại nhiều thường dân tại một số vùng, dù có sự kháng cự của chính phủ Quốc dân đảng thời đó.
Quốc dân đảng lúc bấy giờ cũng chống lại Cộng sản để giành quyền kiểm soát Trung Hoa. Khi thất bại Quốc dân đảng chạy sang Đài Loan và bắt đầu thành lập một chính phủ đối nghịch với Trung Hoa lục địa. Kể từ đó Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thề sát nhập Đài Loan vào Hoa lục. Đài Loan và Nhật Bản hiện là đồng minh thân cận không chính thức cùng chia sẻ những quan hệ văn hoá phát xuất từ những năm bị Tokyo đô hộ. Trung Quốc và Nhật Bản gặp nhiều khó khăn trong việc hoà hợp với nhau trong 20 năm qua.
Kể từ khi Tổng thống Mã Anh Cửu nhậm chức tại Đài Loan vào năm 2008, chính phủ ông đã làm giảm bớt những căng thẳng với Bắc Kinh, đưa đến việc ký kết 21 thỏa thuận kinh tế. Nhưng chính phủ của tổng thống Mã gặp phải những cuộc biểu tình đông đảo của quần chúng và thất bại trong cuộc bầu cử địa phương vào năm ngoái một phần vì mở rộng quan hệ với Trung Quốc.
Quốc Dân đảng của ông hy vọng sẽ tranh thủ được hậu thuẫn của quần chúng trước cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, khiến cho bất cứ sự xuất hiện chính thức nào tại Trung Quốc cũng là một nước cờ nhiều rủi ro.
Bà Ngô nói người dân thường Đài Loan có thể đến Bắc Kinh dự lễ kỷ niệm Thế chiến Thứ hai chấm dứt nhưng khuyến cáo là nên thận trọng trong việc này.
Bà Ngô nói nếu những người đã về hưu và những người dân bình thường muốn đi thì cần phải xem xét lại tất cả mọi quan điểm của dân chúng Đài Loan và theo đúng nguyên tắc bảo vệ phẩm giá lẫn nhau khi giao tiếp với Hoa lục, và sự an toàn của Đài Loan.
Nội các Đài Loan sẽ chỉ thị cho Bộ quốc phòng tổ chức một loạt những hoạt động riêng của đảo quốc để kỷ niệm Thế chiến Thứ hai chấm dứt.
