Hôm 31/12, Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường gửi điện chia buồn tới Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden về cựu Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter qua đời, theo Thông Tấn Xã Việt Nam.
Ông Carter qua đời ngày 29/12/2024, ở nhà riêng tại thành phố Plains, bang Georgia của Mỹ, hưởng thọ 100 tuổi.
Báo Điện tử Chính phủ của Việt Nam dẫn lại báo chí quốc tế viết rằng ông người đã cống hiến cả cuộc đời sau khi rời nhiệm sở để làm trung gian cho hòa bình quốc tế.
“Với lòng vị tha và nhân từ, ông đã làm việc để diệt trừ bệnh tật, xây dựng hòa bình, thúc đẩy dân quyền và nhân quyền, thúc đẩy các cuộc bầu cử tự do và công bằng, cung cấp nhà ở cho người vô gia cư và luôn ủng hộ những người kém may mắn nhất trong chúng ta”, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden viết trong tuyên bố ngày 29/12 về sự ra đi của tổng thống thứ 39 của Mỹ. “Ông đã cứu sống, nâng đỡ và thay đổi cuộc sống của mọi người trên toàn cầu”.
Tổng thống Biden tuyên bố sẽ tổ chức tang lễ cấp nhà nước chính thức tại thủ đô Washington ngày 9/1/2025 cho cựu Tổng thống Carter, người cũng từng là Thống đốc thứ 76 của bang Georgia và cựu Trung úy Hải quân Hoa Kỳ.
Đồng thời, Tổng thống Biden cũng tuyên bố ngày 9/1 tới sẽ là ngày quốc tang trên toàn quốc.
Ông Jimmy Carter trở thành tổng thống Mỹ vào tháng 1/1977, sau khi đánh bại đương kim Tổng thống Gerald Ford thuộc đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử năm 1976.
Nhiệm kỳ tổng thống của ông được đánh dấu bằng các thỏa thuận Trại David năm 1978 giữa Israel và Ai Cập, mang lại sự ổn định cho Trung Đông.
Cựu Tổng thống Carter được biết đến là ‘ân nhân’ của người Việt tị nạn cộng sản. Vào tháng 7/1978, ông kêu gọi các tàu Mỹ, dân sự cũng như quân sự, đang có mặt tại Thái Bình Dương cứu vớt thuyền nhân Việt Nam, những người chạy trốn chế độ cộng sản Bắc Việt.
Ông cũng đã ký Đạo luật Người tị nạn vào năm 1980 và tăng ngân khoản giúp người tị nạn Việt Nam.
Truyền thông Việt Nam đưa tin rằng khi ông Carter nhậm chức Tổng thống thứ 39 của Hoa Kỳ, ông đã nỗ lực đẩy mạnh việc bình thường hóa quan hệ Việt Nam- Hoa Kỳ. Tháng 3/1977, Tổng thống Carter cử một phái đoàn sang Hà Nội dự kiến sẽ đàm phán về việc nối lại bang giao giữa hai nước. Tuy nhiên, hành trình đàm phán để bình thường hóa quan hệ giữa hai nước đã bị gián đoạn “vì một số lý do”. Mãi tới cuối năm 1990, dưới thời Tổng thống George H. W. Bush, vấn đề quan hệ Việt Nam- Hoa Kỳ mới lại được đặt ra.
Sau khi rời Nhà Trắng năm 1981, ông Carter đã dành nhiều năm sau đó cho công tác nhân đạo, trong đó vào tháng 11/2009 ông và phu nhân Rosalynn Carter có tới Việt Nam tham gia chương trình xây dựng từ thiện của tổ chức Habitat for Humanity.
Trong chuyến đi này, ông Carter, khi ấy đã 85 tuổi, cùng với khoảng 300 tình nguyện viên tập trung tại tỉnh Hải Dương để xây dựng khoảng 30 ngôi nhà cho người dân địa phương, trang The Ledger kể lại hôm 31/12.
Gặp gỡ Chủ tịch nước Việt Nam khi ấy là ông Nguyễn Minh Triết, ông Carter nói rằng hoạt động xây nhà tặng người nghèo “là một cơ hội tuyệt vời để thể hiện tình cảm hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân hai nước Hoa Kỳ và Việt Nam”, theo Cổng thông tin Chính phủ.
Theo tờ Washington Post, cựu tổng thống Carter và phu nhân trong thời gian 30 năm đã giúp Habitat for Humanity xây hoặc tân trang 4.300 căn nhà tại 14 quốc gia khác nhau.
Năm 2002, ông được trao giải Nobel Hòa bình để vinh danh những nỗ lực không ngừng của ông “trong nhiều thập niên tìm giải pháp hòa bình cho các cuộc xung đột quốc tế, thúc đẩy dân chủ và nhân quyền, và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế và xã hội”.
Diễn đàn