Những loài chim tìm kiếm sáp ong và những người đi săn mật ong cùng hợp tác với nhau ở Mozambique.
Những loài động vật có cuộc sống hàng ngày hưởng lợi từ những loài khác là rất phổ biến trên trái đất này. Ví dụ chim bắt bét đậu trên lưng của tê giác và ăn những con bọ gây phiền nhiễu vo ve xung quanh chúng. Hoặc đà điểu và ngựa vằn thường đi ăn cỏ cùng nhau do đó loài chim cao kều có thể nhìn thấy những thú săn mồi còn ngựa vằn thì có thể đánh hơi thấy chúng.
Những thợ săn Yao ở Mozambique thu lượm mật ong bằng cách sử dụng các kỹ thuật truyền thống được truyền qua các thế hệ. Những thợ săn này đi vào các bụi rậm để tìm kiếm các tổ ong nhưng họ hiếm khi đi một mình. Trên thực tế, họ luôn gọi thêm một người bạn.
Bà Claire Spottiswoode nói: "Và đó là tiếng động của một người thợ săn mật ong Yao đang tìm những tổ ong ở Khu Bảo Tồn Quốc Gia Niassa ở Mozambique và anh ấy đang gọi một con chim từ bụi rậm để tới giúp. Sau đó bạn sẽ nghe thấy tiếng hót líu lo của một chú chim màu nâu, đó là chim báo mật."
Claire Spottiswoode, một nhà khoa học về tiến hóa của sinh vật, của trường đại học Cambridge ở Anh và trường đại học Cape Town ở Nam Phi. Bà đã bị tò mò bởi mối quan hệ những người thợ săn mật ong và loài chim báo mật này từ khi còn là cô bé 11 tuổi.
Những chú chim báo mật ăn sáp ong nhưng không giỏi trong việc lấy được sáp ong ra. Những con ong lại không thích khi có người xâm phạm vào tổ của chúng. Những nghiên cứu trước đây với các tộc người châu Phi khác cho thấy rằng loài chim báo mật tìm kiếm sự trợ giúp của con người. Chúng có một tiếng kêu đặc biệt để báo động cho những người thợ săn rằng chúng đã tìm ra một tổ ong. Chúng di chuyển từ cây này sang cây kia và đưa họ tới chỗ tổ ong và chờ đợi một cách kiên nhẫn để nhận phần thưởng – là tảng sáp ong – sau khi đã được lấy hết mật ra.
Mặc dù loài ong báo mật tỏ ra hợp tác với con người, nhưng nó có một mối quan hệ khác hẳn với các loài lông vũ. Loài ong báo mật dựa vào những loài chim khác để ấp trứng cho chúng. Những con chim báo mật con có những mũi khoằm móc mà chúng dùng để đẩy những con chim con khác loài ra khỏi tổ của chim mẹ thay thế. Không có lợi ích qua lại trong mối quan hệ này.
Nhưng mối quan hệ của chim báo mật với những người thợ săn là cái làm cho nhà sinh vật học Spottiswoode tò mò. Bà muốn biết liệu những con chim này có thực sự đáp lại những lời gọi của các thợ săn để dẫn đường cho họ, hoặc tìm kiếm con người, một cách vô thức, để giúp họ trong cuộc chinh phục của chúng để tìm sáp ong.
Do đó, nhà sinh vật học này đã phát ra 3 loại âm thanh khác nhau có thể thu hút loài chim báo mật: tiếng giống với một tiếng thợ săn săn mật ong phát ra, tiếng gọi của chim bồ câu bản địa, và tiếng gọi thực của một người săn mật ong Yoa.
Bà Spottiswoode cho biết: "Những thí nghiệm của chúng tôi cho thấy nó thực sự có tác dụng. Do vậy, phát ra tiếng gọi làm tăng thêm cơ hội gấp đôi để được một con ong báo mật dẫn đường và tăng thêm gấp 3 lần toàn bộ cơ hội để thực sự tìm được tổ ong. Những con chim báo mật thực sự chú ý tới những tín hiệu mà con người truyền đến chúng".
Mặc dù chúng khởi động cuộc sống một cách ích kỷ nhưng những con chim báo mật lại biết được rằng thành công tương lai của chúng cần chúng phải hợp tác với những người đi săn tổ ong.
