Nhu cầu to lớn muốn được cấp thị thực đầu tư ở Hoa Kỳ của công dân Trung Quốc giàu có đã đưa đến hậu quả là tình trạng thiếu hụt và một danh sách chờ đợi từ 2 đến 3 năm cho nhiều người nộp đơn. Thông tín viên VOA Shannon Van Sant tường trình từ Hong Kong về sự tăng vọt số người Trung Quốc muốn có được thị thực tốn kém này, đem lại một con đường để được cấp quy chế thường trú, và có thể được nhập tịch Hoa Kỳ.
Mức cung và mức cầu về số thị thực đầu tư ở Hoa Kỳ là thước đo mức độ giới nhà giàu mới nổi ở Trung Quốc khao khát theo đuổi các thị thực của Hoa Kỳ như thế nào.
Quốc hội đã lập ra chương trình gọi là thị thực EB-5 vào năm 1990 như một cách để dành cho các doanh gia nước ngoài cơ hội sống và làm việc ở Hoa Kỳ bằng cách đầu tư vào các doanh nghiệp Mỹ. Chương trình giúp các nhà đầu tư giàu có bớt đi được một thời gian chờ đợi dài nhiều năm theo lệ thường để được cấp một thị thực thông qua một người thân hay một chủ doanh nghiệp ở Mỹ.
Có được một thị thực thường đòi hỏi những người nước ngoài phải đầu tư trong một doanh nghiệp hoặc tạo ra hoặc giữ được 10 công ăn việc làm ở Hoa Kỳ. Các doanh nhân phải đầu tư ít nhất 1 triệu đôla, hoặc 500 ngàn đôla nếu doanh nghiệp ở một số khu vực nông thôn hay những nơi có tỷ lệ thất nghiệp cao. Làm như thế, nhà đầu tư có thể được cấp “thẻ xanh” là văn kiện giúp được hưởng quy chế thường trú nhân.
Trong quá trình 24 năm thực hiện chương trình vừa kể, con số thị thực được cấp chưa bao giờ vượt quá giới hạn hàng năm là 10 ngàn. Mọi sự đã thay đổi vào năm 2014, với sự tăng vọt số đơn xin của công dân Trung Quốc. Năm đó, số người này chiếm khoảng 85% toàn bộ số thị thực được cấp.
Ông Bernard Wolfsdorf , sáng lập viên của Tập đoàn Luật Di trú Wolfsdorf ở Los Angeles, nói:
“Tôi không nghĩ có bất cứ nước nào lại trải qua một sự tăng vọt chóng mặt về mức thu nhập như Trung Quốc. Vì thế rất ít người có thể đầu tư nửa triệu đôla cho một cái thẻ xanh mà không chớp mắt như những người Trung Quốc này.”
Số đơn tràn ngập từ lục địa Trung Quốc tiếp tục vào năm 2015. Sự kiện đó khiến các giới chức Hoa Kỳ phải công bố rằng kể từ tháng này, đối với các nhà đầu tư Trung Quốc, chương trình chỉ cứu xét các đơn xin của các nhà đầu tư đã nộp trước ngày 1 tháng 5, năm 2013. Những người nộp đơn từ các quốc gia khác hay từ Hong Kong, Đài Loan hay Macau không nằm trong diện này.
Sự gia tăng số đơn xin thị thực được cho là do tình trạng ô nhiễm tệ hại hơn, bầu không khí chính trị bị siết chặt hơn, hay các cơ hội giao dục tại các trường đại học Mỹ.
Ông Jean Francois Harvey, một luật sư di trú ở Hong Kong, nói nhiều người cũng bị thu hút bởi giấc mơ Mỹ quốc truyền thống:
“Điều chúng tôi nhận thấy rất lạ lùng ở đây trong tư cách một công ty là nhìn thấy khái niệm giấc mơ Mỹ quốc này mạnh đến mức độ nào ở khắp thế giới. Chúng tôi gặp những khách hàng, con em của họ đã ở Hoa Kỳ, trong các trường đại học nổi tiếng, nhưng chính họ muốn dự phần vào giấc mơ Mỹ quốc này.”
Đối với các thành phố Mỹ, người Trung Quốc giàu có đem lại một nguồn đầu tư mới và tạo dựng công ăn việc làm ở địa phương, mà những người ủng hộ chương trình cho là đem lại một công cụ quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế - nhất là ở các khu vực nông thôn hay thu nhấp thấp. Nhiều dự án phát triển địa ốc đã gồm cả tiền của các nhà đầu tư trong diện EB-5. Giới chỉ trích nói chương trình này chỉ bán thị thực cho những người giàu có, mà không có tác động kinh tế lớn hơn.
Tuy nhiên, bà Audrey Singer của Viện Brookings nói các thành phố Mỹ đang cạnh tranh ráo riết để thu hút di dân Trung Quốc. Chương trình thị thực EB-5 đã dẫn tới việc thành lập các trung tâm khu vực mới, giúp đưa tiền đầu tư vào các dự án phát triển lớn hơn để hội đủ điều kiện được cấp thị thực EB-5. Các trung tâm được quản lý bởi các công ty bên ngoài và nhận lãnh trách nhiệm tạo dựng công ăn việc làm theo yêu cầu để hội đủ điều kiện được cấp thị thực:
“Một trong những điều đáng chú ý nhất đối với chúng tôi là sự bành trướng của các trung tâm khu vực, đó là những thực thể gom góp tiền đầu tư EB 5. Khi tôi khởi sự làm việc trong dự án đưa đến bản báo cào của Viện Brookings, có trên 200 trung tâm khu vực. Chỉ mới 5 năm trước, có khoảng một chục trung tâm. Và hiện nay thì con số lên đến trên 600.”
Nay có một danh sách chờ đợi từ 2 đến 3 năm đối với người Trung Quốc tìm cách di trú qua Hoa Kỳ thông qua chương trình EB-5, và có tổng cộng 13 ngàn đơn từ tất cả các nước chờ được cứu xét trong chương trình thị thực.
