Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi dự kiến sẽ đến Đài Bắc vào cuối ngày 2/8, Reuters dẫn nguồn từ những người được thông báo về vấn đề này cho biết, trong lúc một số chiến đấu cơ Trung Quốc bay gần trung tuyến phân chia eo biển Đài Loan, một nguồn tin nói với Reuters.
Trung Quốc đã nhiều lần cảnh báo rằng bà Pelosi không được đến Đài Loan, hòn đảo mà họ tuyên bố là lãnh thổ của họ, và Mỹ hôm 1/8 cho biết họ sẽ không để cho màn ‘diễu võ dương oai’ của Trung Quốc về chuyến thăm làm họ sợ hãi.
Ngoài các máy bay Trung Quốc bay gần trung tuyến của tuyến hàng hải nhạy cảm vào sáng ngày 2/8, một số chiến hạm Trung Quốc vẫn ở gần ranh giới không chính thức kể từ ngày 1/8, nguồn tin này nói với Reuters.
Nguồn tin này cho biết cả chiến hạm và chiến đấu cơ Trung Quốc đã ‘ép sát’ trung tuyến vào sáng ngày 2/8, động thái bất thường mà người này mô tả là ‘rất khiêu khích’.
Người này cho biết máy bay Trung Quốc liên tục thực hiện các động tác chiến thuật là ‘chạm’ vào trung tuyến trong chốc lát và lượn vòng trở lại phía bên kia eo biển vào sáng ngày 2/8, trong khi máy bay Đài Loan trong tư thế sẵn sàng ở gần đó.
Thông thường, chiến đấu cơ của cả hai bên đều không vượt qua trung tuyến.
Trong một tuyên bố hôm 2/8, Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết họ đã nắm bắt đầy đủ các hoạt động quân sự gần Đài Loan và sẽ điều động lực lượng một cách thích hợp để phản ứng với ‘các mối đe dọa thù địch’.
Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã không phản hồi ngay lập tức cho lời đề nghị bình luận của Reuters.
Tại thành phố Hạ Môn, đông nam Trung Quốc, đối diện Đài Loan và là nơi có sự hiện diện quân sự lớn, người dân cho biết họ đã nhìn thấy xe bọc thép di chuyển hôm 2/8 và đăng ảnh lên mạng.
Mạng xã hội Trung Quốc xôn xao với cả sự bất an về khả năng xung đột lẫn lòng nhiệt thành yêu nước khi nói đến triển vọng thống nhất với Đài Loan, và chủ đề về chuyến thăm của bà Pelosi là nội dung thịnh hành hàng đầu trên mạng xã hội Weibo.
Một người nắm hành trình của bà Pelosi nói rằng hầu hết các cuộc gặp dự định của bà, bao gồm cả với Tổng thống Thái Anh Văn, đã được sắp xếp sẽ diễn ra vào ngày 3/8 và có khả năng phái đoàn của bà sẽ đến Đài Loan vào sáng ngày 3/8.
“Mọi thứ đều bất định”, người này nói.
Tờ Liberty Times của Đài Loan cho biết phái đoàn của bà Pelosi dự kiến sẽ đến vào lúc 10:20 tối ngày 2/8, nhưng không dẫn nguồn.
Bà Pelosi đã đến thăm Malaysia hôm 2/8, sau khi bắt đầu chuyến công du châu Á tại Singapore hôm 1/8. Văn phòng bà cho biết bà cũng sẽ đến Hàn Quốc và Nhật Bản, nhưng không đả động gì đến chuyến thăm Đài Loan.
Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết họ không bình luận gì về các tin tức chuyến đi của bà Pelosi, nhưng Nhà Trắng – vốn không xác nhận chuyến đi – nói rằng việc đi đâu là quyền của bà Pelosi.
Các phản ứng của Bắc Kinh có thể bao gồm bắn tên lửa gần Đài Loan, các hoạt động không quân hoặc hải quân quy mô lớn, hoặc đưa ra thêm ‘tuyên bố pháp lý sai lệch’ chẳng hạn khẳng định rằng eo biển Đài Loan không phải là tuyến hàng hải quốc tế, phát ngôn nhân về an ninh quốc gia của Nhà Trắng, ông John Kirby, nói trước báo giới ở Washington hôm 2/8.
“Chúng tôi sẽ không cắn câu hay động binh. Đồng thời, chúng tôi sẽ không bị sợ hãi trước đe dọa”, ông Kirby nói.
Can thiệp thô bạo
Bốn nguồn tin cho biết bà Pelosi dự kiến sẽ gặp một nhóm nhỏ các nhà hoạt động vốn lên tiếng mạnh mẽ về hồ sơ nhân quyền của Trung Quốc vào chiều ngày 3/8.
Cuộc gặp có thể sẽ diễn ra tại Bảo tàng Nhân quyền Quốc gia ở thành phố Tân Đài Bắc, một nguồn tin nắm rõ vấn đề cho biết.
Hôm 1/8, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói rằng nếu bà Pelosi đến thăm Đài Loan thì đó sẽ là ‘can thiệp thô bạo vào công việc nội bộ của Trung Quốc’, đồng thời cảnh báo rằng “Giải phóng Quân Trung Quốc (PLA) sẽ không bao giờ ngồi yên’.
Khi được hỏi PLA có thể làm những gì, ông Triệu nói: ‘Nếu bà ta dám đi, hãy chờ xem’.
Trung Quốc coi các chuyến thăm của các quan chức Mỹ tới Đài Loan, một hòn đảo có chính quyền riêng mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của họ, là gửi tín hiệu khích lệ đến phe đòi độc lập cho hòn đảo này.
Washington không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan nhưng luật pháp Mỹ quy định chính quyền phải cung cấp cho hòn đảo này các phương tiện tự vệ.
Chuyến thăm của bà Pelosi, người đứng thứ hai trong danh sách kế nhiệm chức tổng thống và là người chỉ trích Trung Quốc từ lâu, diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh ngày càng xấu đi.
Nhà Trắng đã bác bỏ luận điệu của Trung Quốc là ‘vô căn cứ và không phù hợp’.
‘Quyền đi thăm’
Ông Kirby nói chuyến đi khả dĩ của bà Pelosi không thể làm thay đổi chính sách của Mỹ đối với Đài Loan và rằng Bắc Kinh hiểu rõ sự phân chia quyền lực trong chính phủ Mỹ có nghĩa là quyết định về chuyến thăm là quyền của bà Pelosi.
“Chủ tịch Hạ viện có quyền đến thăm Đài Loan”, ông Kirby nói trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng.
Trong một cuộc điện đàm hồi tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cảnh báo Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng Washington nên tuân thủ nguyên tắc Một Trung Quốc và ‘những người chơi với lửa sẽ bị lửa thiêu cháy’.
Biden nói với ông Tập rằng chính sách của Mỹ đối với Đài Loan không thay đổi và Washington phản đối mạnh mẽ các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng hoặc làm suy yếu hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan.
Bắc Kinh coi Đài Loan là lãnh thổ của họ và chưa bao giờ từ bỏ sử dụng vũ lực để giành quyền kiểm soát hòn đảo này. Đài Loan bác bỏ các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và nói rằng chỉ có người dân mới có thể quyết định tương lai của hòn đảo.
Diễn đàn