Chi tiết của cuộc điều tra của Công tố viên Đặc biệt Robert Mueller vào sự can thiệp của Nga trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hồi năm 2016 đã được công bố hôm 18/4, trong đó chỉ ra một loạt những sự việc của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm cản trở cuộc điều tra.
Điều này đặt ra câu hỏi liệu ông Trump có phạm tội cản trở công lý hay không.
Việc công bố bản báo cáo được chờ đợi của ông Mueller là một khoảnh khắc quan trọng trong nhiệm kỳ tổng thống nhiều sóng gió của ông Trump. Trước khi công bố, Bộ trưởng Tư pháp William Barr, người được ông Trump đề cử và bị phe Dân chủ tình nghi là tìm cách che giấu cho ông, đã ra sức biện hộ cho Tổng thống Trump và những hành động của ông, khiến cho phe Dân chủ phẫn nộ.
Trong báo cáo của mình, ông Mueller không hề kết luận rằng ông Trump đã phạm tội cản trở công lý nhưng cũng không minh oan cho ông về tội danh này.
Ông Barr ngay sau đó đã kết luận rằng ông Trump không vi phạm pháp luật nhưng phát biểu tại cuộc họp báo rằng ông Mueller đã liệt kê chi tiết ‘10 sự việc liên quan đến tổng thống và phân tích nhũng giả thiết pháp lý khả dĩ để kết nối những sự việc này với các yếu tố cấu thành tội cản trở công lý.’
Trong số các sự việc đó có việc hồi tháng 6 năm 2017, ông Trump ra lệnh cho luật sư cố vấn Nhà Trắng Don McGahn yêu cầu quyền bộ trưởng tư pháp lúc đó rằng ông Mueller có ‘xung đột lợi ích’ và cần phải bị cách chức, báo cáo cho biết.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng ‘có nhiều bằng chứng’ cho thấy ông Trump sa thải Giám đốc FBI James Comey hồi năm 2017 do ông này ‘không muốn tuyên bố công khai rằng bản thân tổng thống không bị điều tra’.
Mueller dẫn ra ‘một số bằng chứng’ cho thấy ông Trump biết về cuộc gọi gây tranh cãi của cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn với đại sứ Nga trước khi ông Trump nhậm chức, nhưng bằng chứng này ‘không đủ để xác định’ và không thể được dùng để xác định ý đồ cản trở công lý.
Báo cáo nói rằng ông Trump đã chỉ thị cho cựu quản lý chiến dịch tranh cử của ông, ông Corey Lewandowski, phải yêu cầu cựu Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions nói rằng cuộc điều tra của ông Mueller là ‘rất bất công’, và rằng tổng thống không làm gì sai trái và rằng Sessions dự định sẽ gặp Công tố viên Đặc biệt và sẽ để cho ông điều tra sự can thiệp bầu cử trong các cuộc bầu cử sau này.
Một trong những khoảnh khắc quan trọng được thuật lại trong bản báo cáo là hồi tháng 5 năm 2017, sau khi được Bộ trưởng Tư pháp lúc đó là ông Jeff Sessions báo là Thứ tưởng Tư pháp Rob Rosenstein đã bổ nhiệm ông Robert Mueller làm công tố viên đặc biệt, ‘ông Trump đổ phịch xuống ghế và thốt lên: “Ôi Trời ơi. Thật tồi tệ. Nhiệm kỳ tổng thống của tôi tiêu rồi. Chết tôi rồi.”
Theo báo cáo thì ông Trump đã nói: “Mọi người đều nói với tôi rằng nếu xuất hiện một trong các công tố viên độc lập như thế này thì nhiệm kỳ tổng thống của ông sẽ bị hủy hoại. Nó sẽ kéo dài nhiều năm trời và tôi sẽ không thể làm gì được cả. Đó là điều tồi tệ nhất từng xảy ra với tôi.”
Trước khi công bố báo cáo, ông Barr đã tổ chức họp báo ở Bộ Tư pháp mà ở đó ông tìm cách dẫn dắt dư luận về kết quả được phát hiện trong báo cáo.
Là một trong vài người đã xem báo cáo trước khi công bố, ông Barr nhấn mạnh rằng Mueller không hề khẳng định có sự thông đồng giữa ban vận động của ông Trump với người Nga.
“Tổng thống Trump đang đối mặt với tình huống chưa có tiền lệ. Khi ông bước vào Nhà Trắng và tìm cách thực hiện trách nhiệm của một tổng thống, các cơ quan và công tố viên liên bang đều soi mói về cách hành xử của ông trước và sau khi ông nhậm chức và hành vi của một số cộng sự của ông,” ông Barr nói.
“Đồng thời, truyền thông không ngừng phỏng đoán về khả năng bản thân tổng thống bị kết tội. Tuy nhiên, như tổng thống đã nói ngay từ đầu, thật ra không có sự thông đồng nào,” ông Barr nói thêm.
Báo cáo nói rằng nhóm điều tra của ông Mueller không ra trát đòi để buộc ông Trump đến dự buổi thẩm vấn của Công tố viên Đặc biệt bởi vì việc này sẽ gây ra ‘trì hoãn đáng kể’ trong giai đoạn sau của cuộc điều tra.
Báo cáo cũng nói rằng ông Mueller chấp nhận quan điểm lâu nay của Bộ Tư pháp rằng tổng thống đương nhiệm không thể bị truy tố về các tội hình sự.
