Thủ tướng Anh Theresa May hôm 14/11 giành được sự ủng hộ của các bộ trưởng cao cấp trong nội các của bà đối với một dự thảo thỏa thuận ly khai khỏi Liên minh châu Âu (gọi tắt là Brexit).
Giờ đây bà đã rảnh tay để đối phó với cuộc vận động còn gian nan hơn rất nhiều ở Quốc hội để đạt được đủ số phiếu cần thiết để thông qua thỏa thuận.
Hơn hai năm sau khi nước Anh bỏ phiếu ra khỏi EU trong một cuộc trưng cầu dân ý, bà May nói với các phóng viên bên ngoài số 10 phố Downing rằng bà đã vượt qua được sự chia rẽ trong nội các của bà vốn gồm một số thành viên ủng hộ Brexit.
“Quyết định tập thể của nội các là chính phủ sẽ đồng ý với dự thảo thỏa thuận ly khai và bộ khung tuyên bố chính trị,” bà phát biểu sau cuộc họp nội các kéo dài 5 giờ đồng hồ.
Phát biểu trước những người phản đối hô vang các khẩu hiệu chống Brexit tại cuối phố Downing, bà May nói rằng bản thỏa thuận dài 585 trang này là thỏa thuận tốt nhất mà nước Anh có thể đàm phán được.
“Nếu quý vị lược bỏ các chi tiết thì lựa chọn trước mắt chúng ta rất rõ ràng: hoặc là thỏa thuận này, vốn thực hiệu kết quả cuộc trưng cần dân ý, sẽ giúp chúng ta giành lại quyền kiểm soát ngân khố, luật pháp và biên giới, chấm dứt sự tự do di chuyển, đảm bảo công ăn việc làm và Liên hiệp Anh của chúng ta, hoặc là rời khỏi EU mà không có thỏa thuận gì hết,” bà nói.
Hiện vẫn chưa rõ liệu có bộ trưởng nào sẽ từ chức để phản đối thỏa thuận hay không. Bà May hy vọng rằng thỏa thuận này sẽ thỏa mãn cả những người chủ trương Brexit và những người ủng hộ EU bằng cách vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với EU sau khi nước Anh ra khỏi khối vào ngày 29/3.
Tuy nhiên, bà May, vốn là vị Thủ tướng Anh yếu nhất trong một thế hệ do Đảng Bảo thủ của bà không nắm đa số tại Quốc hội, giờ đây phải đối mặt thử thách là đưa được thỏa thuận này qua ải Quốc hội, nơi những người phản đối lần lượt lên tiếng rủa sả bản thỏa thuận này.
Bà May vẫn chưa ấn định ngày bỏ phiếu ở Quốc hội nhưng bà sẽ cần 320 phiếu trong tổng số 650 nghị sỹ để thỏa thuận được thông qua.
Các kết quả cuối cùng đối với nước Anh vẫn chưa rõ ràng. Các kịch bản khả dĩ bao gồm ly khai êm thắm bằng một thỏa thuận hay bác bỏ thỏa thuận và việc này nhiều khả năng sẽ nhấn chìm nhiệm kỳ Thủ tướng của bà May và khiến nước Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker nói rằng các lãnh đạo EU giờ đây cần phải tiến hành cuộc họp thượng đỉnh đã bị trì hoãn để phê chuẩn thỏa thuận.
Tuy nhiên, nhà đàm phán trưởng của EU, ông Michel Barnier, lưu ý rằng con đường phía trước để đảm bảo nước Anh rời EU êm thấm vẫn còn dài và còn khó khăn.
Các thành viên chủ trương Brexit trong Đảng Bảo thủ của bà May vốn đã bị chia rẽ về châu Âu trong hàng chục năm qua, nói rằng bà đã ‘đầu hàng trước EU’ và rằng họ sẽ bỏ phiếu để bóp nghẹt thỏa thuận này.
Một nghị sỹ cao cấp có lập trường hoài nghi đối với châu Âu nói với Reuters rằng quyết định của nội các được thông qua theo đa số chứ không phải là quyết định nhất trí.
Còn những người phản đối Brexit thì lo ngại rằng nước Anh vẫn sẽ bị chi phối bởi những quy định của EU nhưng lại không hưởng được lợi ích gì của tư cách thành viên. Một số người muốn tổ chức trưng cầu dân ý lại.
Lãnh đạo Đảng Lao động đối lập Jeremy Corbyn đã gọi đó là ‘thỏa thuận vụng về’.
Đảng Liên hiệp Dân chủ Bắc Ireland, tức DUP, đảng liên minh chính giúp bà May lập chính phủ, nói rằng họ sẽ không ủng hộ bất kỳ thỏa thuận nào mà xem Bắc Ireland khác phần còn lại của nước Anh.
“Nếu bà ấy quyết định đi ngược lại điều đó thì sẽ có hậu quả,” bà Arlene Foster, lãnh đạo DUP, nói. Bà Foster dự kiến sẽ có cuộc gặp với bà May vào tối ngày 14/11.
Vấn đề quan trọng nhất trong các cuộc đàm phán là ‘đường biên giới mềm’ – một chính sách đảm bảo để tránh dựng lại các trạm kiểm soát biên giới giữa Bắc Ireland thuộc Anh và Cộng hòa Ireland thuộc EU. Nếu đường biên giới cứng được lập lại thì nó sẽ đe dọa thỏa thuận hòa bình hồi năm 1998 vốn chấm dứt 30 năm bạo lực ở Bắc Ireland.
