Các nước Đông Nam Á hôm 6/8 bất đồng về mức độ áp lực Trung Quốc trước các nỗ lực bành trướng chủ quyền quyết liệt của Bắc Kinh ở Biển Đông, một vấn đề đang đe dọa đến đoàn kết khu vực.
Trung Quốc đã đặt các nước trong tình trạng cảnh báo với các hoạt động mở rộng các bãi đá và xây dựng đồn quân sự trên Biển Đông, những động thái mà một số nước láng giềng xem là vi phạm cam kết khu vực chống lại các hành động khiêu khích.
AFP hôm thứ Sáu dẫn các nguồn tin ngoại giao cho biết Việt Nam và Philippines là hai nước đặc biệt thúc đẩy cho các ngôn từ mạnh mẽ hơn đối với hoạt động của Trung Quốc cải tạo-bồi đắp đất ở Biển Đông được xem là có thể giúp Bắc Kinh củng cố các tuyên bố chủ quyền của họ.
Tuy nhiên, các nước đồng minh lâu nay của Trung Quốc trong khối ASEAN tỏ ra không đồng tình. 10 nước Đông Nam Á tuần này có những cuộc họp cấp bộ trưởng tại Malaysia.
AFP dẫn một nguồn tin ngoại giao thân cận với việc soạn thảo thông cáo chung của ASEAN cho biết "các nước bạn của Trung Quốc đang chứng tỏ lập trường cứng rắn."
Nguồn tin không tiết lộ đó là các nước nào nhưng Campuchia, Lào, Myanmar là những đồng minh truyền thống của Trung Quốc trong khối ASEAN.
Hội nghị ASEAN năm 2012 là lần đầu tiên trong lịch sử 40 năm thành lập, ASEAN không đưa ra được một thông cáo chung mà nước chủ nhà tổ chức hội nghị, Campuchia, bị tố cáo là nguyên nhân chính vì đã khước từ các chỉ trích nhắm vào Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.
Một nhà ngoại giao tham gia các cuộc họp tại Malaysia nói với AFP: "Trung Quốc đã hiểu rõ cách làm việc của ASEAN trong vấn đề Biển Đông, họ biết cách chia rẽ chúng tôi. Hãy nhìn lại những gì đã xảy ra ở Campuchia sẽ thấy."
Các đặc sứ của 27 nước trong đó có Hoa Kỳ và Trung Quốc đang có mặt tại Kuala Lumpur, Malaysia, tham dự ngày cuối của các cuộc họp an ninh khu vực mà các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông chiếm phần lớn nghị trình làm việc.
Ngoại trưởng K. Shanmugam của Singapore cho báo giới biết thông cáo chung lẽ ra đã phải được hoàn tất vào hôm 5/8 nhưng vẫn chưa được chung quyết vì có những trở ngại.
Ông Shanmugam nói "các đoạn liên quan đến Biển Đông đang gây ra một số vấn đề."
Theo AFP, bản dự thảo thông cáo chung mà hãng tin này có được không đề cập đến việc ngưng các hoạt động bồi đắp cải tạo đất ở Biển Đông mà chỉ khuyến cáo rằng các diễn tiến gần đây "có nhiều khả năng gây phương hại cho hòa bình, an ninh và ổn định."
Các đại biểu tham dự cho hay họ vẫn hy vọng sẽ đạt được một thông cáo chung vào cuối ngày 7/8.
Hoa Kỳ và các nước Đông Nam Á đã kêu gọi ngưng không có thêm các hoạt động cải tạo đất và xây dựng ở Biển Đông.
Trung Quốc bác bỏ kêu gọi này nhưng hôm 5/8, Ngoại trưởng Vương Nghị tuyên bố Bắc Kinh đã ngưng các hoạt động bồi đắp đất ở Biển Đông.
