ISLAMABAD —
Hội Ân xá Quốc tế cho rằng Hoa Kỳ đã có những hành vi vi phạm nhân quyền rất nghiêm trọng, trong đó có những hành vi có thể cấu thành tội ác chiến tranh. Tố cáo này được đưa ra trong một bản phúc trình công bố ngày hôm nay về những vụ không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ ở Pakistan. Từ Islamabad, thông tín viên VOA Ayaz Gul có bài tường thuật sau đây.
Các giới chức Hội Ân xá Quốc tế nói rằng phúc trình này là một trong những cuộc nghiên cứu đầy đủ nhất về chương trình máy bay không người lái của Mỹ.
Phúc trình này duyệt xét toàn bộ 45 vụ không kích bằng máy bay không người lái từ tháng giêng năm 2012 tới tháng 8 năm nay trong vùng bộ tộc Bắc Waziristan của Pakistan, là nơi được xem là cứ địa của các phần tử Hồi giáo hiếu chiến.
Ông Mustafa Qadri của Hội Ân xá Quốc tế đã cầm đầu cuộc nghiên cứu thực địa về 9 vụ trong số 45 vụ không kích đó. Ông cho đài VOA biết rằng toán nhân viên của ông đã đích thân tới nơi và nói chuyện với dân chúng trong khu vực bị không kích.
"Chúng tôi đã xác định rõ nơi xảy ra hai vụ không kích bằng máy bay không người lái -- những nạn nhân khi đó đang đứng ở đâu, và những người mục kích đang đứng ở đâu. Trong một vụ rất kinh hoàng, một phụ nữ lớn tuổi bị giết chết ngay trước mặt những đứa cháu. Trong một vụ khác, một số người làm công bị giết chết và những nhân viên cứu hộ tìm cách đến giúp các nạn nhân cũng bị giết chết. Vì vậy, câu hỏi chúng tôi đặt ra với nước Mỹ là làm thế nào quí vị biện minh cho những vụ giết hại này?"
Ngược với những tuyên bố chính thức cho rằng những người bị giết là “những phần tử khủng bố”, ông Qadri nói rằng cuộc nghiên cứu của Hội Ân xá Quốc tế đã xác định một cách rõ ràng là một số những người bị nhắm làm mục tiêu tấn công không dính líu gì tới những vụ giao tranh, không đe dọa bất kỳ người nào và chắc chắn không phải một mối đe dọa ngay tức khắc đối với Hoa Kỳ.
Ông Qadri cho biết thêm như sau.
"Chúng tôi rất lo ngại về chương trình máy bay không người lái của Mỹ vì họ nói rằng họ có thể dùng những máy bay này ở bất cứ nơi nào trên thế giới vì họ có một cuộc chiến tranh toàn cầu chống lại al-Qaida và các đồng minh của al-Qaida. Đây là một chương trình bí mật. Trên thực tế chúng tôi đã phát giác là ít nhất là trong một số trường hợp họ rõ ràng đã giết chết dân thường và một số vụ trong những vụ này có thể là tội ác chiến tranh. Điều đó làm cho chúng tôi thật sự lo ngại."
Giới hữu trách Mỹ cung cấp rất ít thông tin cho công chúng về chương trình máy bay không người lái do CIA cầm đầu ở Pakistan. Họ nhất mực cho rằng những vụ không kích được hoạch định một cách cẩn thận để tránh xảy ra thương vong cho thường dân và đã hạ sát những tay hoạt vụ then chốt của al-Qaida. Họ cho biết chiến dịch này đã trở thành một khí giới hữu hiệu để chống lại những phần tử hiếu chiến hoạt động trong những khu vực mà binh sĩ Mỹ không thể tới nơi.
Hội Ân xá Quốc tế yêu cầu Hoa Kỳ trình bày một cách công khai cơ sở pháp lý của chương trình không kích bằng máy bay không người lái ở Pakistan. Họ cũng hối thúc giới hữu trách Hoa Kỳ điều tra tất cả những vụ giết hại phi pháp.
Tổ chức nhân quyền này cũng yêu cầu Pakistan trình bày một cách công khai những thông tin về tất cả những vụ không kích của Mỹ mà họ biết đến, kể cả số thương vong và những sự trợ giúp mà họ cung cấp cho các nạn nhân.
Hội Ân xá Quốc tế cho biết bên cạnh mối đe dọa của những vụ không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ, dân chúng ở Bắc Waziristan cũng tường bị mắc kẹt giữa những vụ tấn công của các phần tử vũ trang và các lực lượng an ninh của Pakistan. Bản phúc trình nói rằng cư dân địa phương phải sống trong sự sợ hãi không ngớt về những hành vi bạo động của tất cả các bên.
Vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ ở Pakistan xảy ra lần đầu tiên vào năm 2004. Trong những năm sau đó, nhiều người tin rằng những vụ tấn công này nằm trong khuôn khổ của một thỏa thuận bí mật, theo đó Islamabad chấp thuận nơi chốn riêng tư nhưng ngoài mặt thì lên án những vụ không kích này.
Mặc dù vậy, các nhà lãnh đạo Pakistan giờ đây nói rằng họ mạnh mẽ phản đối những vụ không kích bằng máy bay không người lái và lên án những vụ này là vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của họ. Họ cũng cho rằng những vụ tấn công này làm gia tăng tinh thần chủ chiến ở Pakistan.
Liên hiệp quốc cũng đang điều tra về những cái chết của thường dân trong những vụ không kích của Mỹ ở Pakistan và những nơi khác.
Báo cáo viên đặc biệt của Liên hiệp quốc, ông Ben Emmerson đã yêu cầu Hoa Kỳ tiết lộ con số của những thường dân bị thiệt mạng trong những vụ không kích bằng máy bay không người lái.
Trong một báo cáo sơ bộ được công bố hồi tuần trước, ông Emmerson trích lời các giới chức Pakistan nói rằng những vụ không kích của Mỹ giết chết ít nhất 400 thường dân. Tuy nhiên, ông cho biết ông đang tìm cách xác nhận với các nước liên hệ những báo cáo về số tử vong của thường dân trong những vụ không kích này.
Các giới chức Hội Ân xá Quốc tế nói rằng phúc trình này là một trong những cuộc nghiên cứu đầy đủ nhất về chương trình máy bay không người lái của Mỹ.
Phúc trình này duyệt xét toàn bộ 45 vụ không kích bằng máy bay không người lái từ tháng giêng năm 2012 tới tháng 8 năm nay trong vùng bộ tộc Bắc Waziristan của Pakistan, là nơi được xem là cứ địa của các phần tử Hồi giáo hiếu chiến.
Ông Mustafa Qadri của Hội Ân xá Quốc tế đã cầm đầu cuộc nghiên cứu thực địa về 9 vụ trong số 45 vụ không kích đó. Ông cho đài VOA biết rằng toán nhân viên của ông đã đích thân tới nơi và nói chuyện với dân chúng trong khu vực bị không kích.
"Chúng tôi đã xác định rõ nơi xảy ra hai vụ không kích bằng máy bay không người lái -- những nạn nhân khi đó đang đứng ở đâu, và những người mục kích đang đứng ở đâu. Trong một vụ rất kinh hoàng, một phụ nữ lớn tuổi bị giết chết ngay trước mặt những đứa cháu. Trong một vụ khác, một số người làm công bị giết chết và những nhân viên cứu hộ tìm cách đến giúp các nạn nhân cũng bị giết chết. Vì vậy, câu hỏi chúng tôi đặt ra với nước Mỹ là làm thế nào quí vị biện minh cho những vụ giết hại này?"
Ngược với những tuyên bố chính thức cho rằng những người bị giết là “những phần tử khủng bố”, ông Qadri nói rằng cuộc nghiên cứu của Hội Ân xá Quốc tế đã xác định một cách rõ ràng là một số những người bị nhắm làm mục tiêu tấn công không dính líu gì tới những vụ giao tranh, không đe dọa bất kỳ người nào và chắc chắn không phải một mối đe dọa ngay tức khắc đối với Hoa Kỳ.
Ông Qadri cho biết thêm như sau.
"Chúng tôi rất lo ngại về chương trình máy bay không người lái của Mỹ vì họ nói rằng họ có thể dùng những máy bay này ở bất cứ nơi nào trên thế giới vì họ có một cuộc chiến tranh toàn cầu chống lại al-Qaida và các đồng minh của al-Qaida. Đây là một chương trình bí mật. Trên thực tế chúng tôi đã phát giác là ít nhất là trong một số trường hợp họ rõ ràng đã giết chết dân thường và một số vụ trong những vụ này có thể là tội ác chiến tranh. Điều đó làm cho chúng tôi thật sự lo ngại."
Giới hữu trách Mỹ cung cấp rất ít thông tin cho công chúng về chương trình máy bay không người lái do CIA cầm đầu ở Pakistan. Họ nhất mực cho rằng những vụ không kích được hoạch định một cách cẩn thận để tránh xảy ra thương vong cho thường dân và đã hạ sát những tay hoạt vụ then chốt của al-Qaida. Họ cho biết chiến dịch này đã trở thành một khí giới hữu hiệu để chống lại những phần tử hiếu chiến hoạt động trong những khu vực mà binh sĩ Mỹ không thể tới nơi.
Hội Ân xá Quốc tế yêu cầu Hoa Kỳ trình bày một cách công khai cơ sở pháp lý của chương trình không kích bằng máy bay không người lái ở Pakistan. Họ cũng hối thúc giới hữu trách Hoa Kỳ điều tra tất cả những vụ giết hại phi pháp.
Tổ chức nhân quyền này cũng yêu cầu Pakistan trình bày một cách công khai những thông tin về tất cả những vụ không kích của Mỹ mà họ biết đến, kể cả số thương vong và những sự trợ giúp mà họ cung cấp cho các nạn nhân.
Hội Ân xá Quốc tế cho biết bên cạnh mối đe dọa của những vụ không kích bằng máy bay không người lái của Mỹ, dân chúng ở Bắc Waziristan cũng tường bị mắc kẹt giữa những vụ tấn công của các phần tử vũ trang và các lực lượng an ninh của Pakistan. Bản phúc trình nói rằng cư dân địa phương phải sống trong sự sợ hãi không ngớt về những hành vi bạo động của tất cả các bên.
Vụ tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ ở Pakistan xảy ra lần đầu tiên vào năm 2004. Trong những năm sau đó, nhiều người tin rằng những vụ tấn công này nằm trong khuôn khổ của một thỏa thuận bí mật, theo đó Islamabad chấp thuận nơi chốn riêng tư nhưng ngoài mặt thì lên án những vụ không kích này.
Mặc dù vậy, các nhà lãnh đạo Pakistan giờ đây nói rằng họ mạnh mẽ phản đối những vụ không kích bằng máy bay không người lái và lên án những vụ này là vi phạm sự toàn vẹn lãnh thổ của họ. Họ cũng cho rằng những vụ tấn công này làm gia tăng tinh thần chủ chiến ở Pakistan.
Liên hiệp quốc cũng đang điều tra về những cái chết của thường dân trong những vụ không kích của Mỹ ở Pakistan và những nơi khác.
Báo cáo viên đặc biệt của Liên hiệp quốc, ông Ben Emmerson đã yêu cầu Hoa Kỳ tiết lộ con số của những thường dân bị thiệt mạng trong những vụ không kích bằng máy bay không người lái.
Trong một báo cáo sơ bộ được công bố hồi tuần trước, ông Emmerson trích lời các giới chức Pakistan nói rằng những vụ không kích của Mỹ giết chết ít nhất 400 thường dân. Tuy nhiên, ông cho biết ông đang tìm cách xác nhận với các nước liên hệ những báo cáo về số tử vong của thường dân trong những vụ không kích này.
