Cựu Tổng thống Indonesia được an táng ở tỉnh Ðông Java

Cựu Tổng thống Abdurrahman Wahid của Indonesia đã được an táng ngày hôm nay tại một nơi gần nhà của ông ở tỉnh Đông Java. Tuy thời gian cầm quyền của ông khá ngắn ngủi và có nhiều xáo trộn, ông Wahid được nhiều người nhớ tới như một người có công lớn trong sự chuyển đổi của Indonesia sang thể chế dân chủ và xác lập tinh thần khoan dung của quốc gia đông người Hồi giáo nhất thế giới này. Từ thủ đô Jakarta, thông tín viên Brian Padden của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.

Hàng ngàn người Hồi giáo đã đọc kinh cầu nguyện trong lúc cựu Tổng thống Abdurraman Wahid được an táng ngày hôm nay gần nhà của ông ở Đông Java.

Nhà lãnh đạo 69 tuổi mà dân chúng Indonesia thường gọi bằng cái tên thân mật là Gus Dur đã qua đời hôm thứ Tư vì những biến chứng phát xuất từ bệnh tiểu đường và những cơn đột quỵ. Đương kim Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono là người chủ trì tang lễ này.

Ông Yudhoyono nói rằng Indonesia đã mất đi một trong những đứa con ngoan nhất và một trong những chính khách lỗi lạc nhất của mình.

Ông Wahid đã chiếm lĩnh vị trí hàng đầu trên chính trường Indonesia với tư cách là người lãnh đạo phong trào Nahdalatul Ulama, một trong những phong trào Hồi giáo lớn nhất nước. Ông là người mạnh mẽ chỉ trích Tổng thống Suharto trong thời gian gần 3 thập niên lãnh tụ độc tài này nắm quyền cai trị Indonesia.

Năm 1999, quốc hội được bầu ra không bao lâu sau khi ông Suharto bị buộc phải từ chức đã bỏ phiếu chọn ông Wahid làm vị tổng thống thứ tư của Indonesia.

Nhà bình luận chính trị Wimar Witoelar từng giữ chức phát ngôn viên tổng thống dưới thời ông Wahid. Ông nói rằng ông Wahid là người có công xây dựng nền dân chủ Indonesia vì đã xác lập tinh thần khoan dung và bình đẳng là những giá trị của đất nước.

Ông Witoelar nói: "Những giá trị này không ngừng được phát huy. Những sự việc mà chúng tôi được tán dương hiện nay - như công cuộc bài trừ tham nhũng đang diễn ra một cách năng động, quân đội không còn nắm vai trò chủ đạo trong sinh hoạt chính trị, sự thừa nhận quyền bình đẳng của người gốc Hoa và những khối người thiểu số khác, những ngày lễ của họ được cả nước ăn mừng, sự đa nguyên tôn giáo mà quí vị có thể trông thấy qua những màn trình diễn nhạc Giáng sinh tại các thương xá ở Jakarta. Tất cả những điều đó là kết quả của những gì mà ông Wahid đã làm."

Các nhà lãnh đạo thế giới đã gởi điện văn chia buồn với gia đình ông Wahid và người dân Indonesia. Tổng thống Hoa kỳ Barack Obama nói rằng ông Wahid sẽ được mọi người nhớ tới vì sự gắn bó của ông với các nguyên tắc dân chủ, với nền chính trị bao gồm nhiều thành phần và tinh thần khoan dung tôn giáo.

Trong thời gian giữ chức tổng thống, ông Wahid đã ra sức chống lại những trung tâm quyền lực lâu đời. Ông đã đẩy quân đội ra khỏi vị thế chủ đạo trong sinh hoạt chính trị và phân tán quyền hành cho các tỉnh. Tuy nhiên, chính phủ của ông cũng gặp phải những cáo giác về nạn bè phái và gây bất bình cho một số người vì những vụ cải tổ nội các bất ngờ.

Nhiệm kỳ của ông đã chấm dứt vào năm 2001 với việc ông bị quốc hội luận tội về cáo giác tham ô liên quan tới các ngân quĩ của nhà nước. Thoạt đầu ông định ban hành lệnh khẩn trương để tiếp tục nắm quyền, nhưng rốt cuộc ông đã quyết định rút lui. Ông phủ nhận các cáo giác đó và không hề bị truy tố hình sự.

Ông Witoelar cho rằng ông Wahid đã bị buộc phải từ chức vì không chịu để cho phẩm giá chính trị của ông và quyền hạn của tổng thống bị tổn hại.

Ông Witoelar nói: "Tôi đã đích thân chứng kiến nhiều cuộc điều đình mà đảng Golkar và những đảng khác đề nghị những giải pháp có tính chất dung hòa, nhưng ông Wahid nhất quyết không chấp nhận. Ông ấy nói rằng bảo vệ những nguyên tắc đạo đức trong sinh hoạt chính trị là một việc vô cùng quan trọng, cho nên không thể vì lợi ích nhất thời mà hy sinh những nguyên tắc đó."

Hầu hết các nhà quan sát cho rằng tuy thời gian ông Wahid nắm giữ chức vụ tổng thống khá ngắn ngủi, nhưng ông là người đã có công lớn trong việc xây dựng một xã hội khoan dung và đa nguyên cho Indonesia.