Bộ Ngoại giao nói rằng, Hoa Kỳ đang chờ câu trả lời dứt khoát của Iran đối với kế hoạch khích lệ được các nước đề nghị nhằm thuyết phục Iran ngưng chương trình nâng cấp uranium. Trong một cuộc phỏng vấn do đài truyền hình Mỹ thực hiện, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad đã đòi các cuộc đàm phán phải căn cứ vào bản tuyên bố Iran đã đệ nạp ở Geneve hồi trước đây trong tháng. Thông tín viên đài VOA David Gollust có thêm chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Bộ Ngoại giao Mỹ bác bỏ các tuyên bố của ông Ahmadinejad với đài truyền Mỹ trong cuộc phỏng vấn, xem đó như những lời lẽ khoa trương, và nói rằng các cường quốc muốn một câu trả lời dứt khoát đối với kế hoạch khích lệ mà các nước đề nghị cho Iran được hưởng, để đổi lại việc nước này ngưng chương trình phát triển hạt nhân mà Hoa Kỳ tin rằng có liên quan đến việc chế tạo võ khí.
Ủy viên chính sách đối ngoại Liên hiệp châu Âu ông Javier Solana, và các nhà ngoại giao thuộc 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc và nước Đức đã trao kế hoạch khích lệ được tăng cường thêm cho nhà thương thuyết hạt nhân của Iran, ông Saeed Jalili hôm 19 tháng Bảy tại Geneve. Trong cuộc họp này còn có sự hiện diện của ông William Burns một quan chức đứng vào hàng thứ 3 của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Mặc dù nhóm các nước P-5 cộng 1 muốn nhận được câu trả lời dứt khoát của Iran là 'nhận' hay 'không nhận' kế hoạch này, Iran đã trả lời bằng một bản tuyên bố về chính sách dài 2 trang nói loanh quanh, không đưa ra câu trả lời thẳng về vấn đề nâng cấp uranium, và đề nghị mở một loạt các cuộc họp không giới hạn với ông Solana và các Bộ trưởng Ngoai giao của nhóm P-5 cộng 1.
Trong một cuộc phỏng vấn do đài truyền hình tin tức NBC thực hiện, Tổng thống Ahmadinejad một lần nữa bác bỏ những cáo giác cho rằng Iran đang mưu tìm việc chế tạo võ khí hạt nhân và nói rằng 2 bên nên thương lượng về 2 kế hoạch khích lệ và cố gắng tìm ra quan điểm chung.
Ông Ahmadinejad nói: “Các nhà ngoại giao đã đệ nạp đề nghị khích lệ của họ và chúng tôi đã đệ nạp đề nghị của chúng tôi. Họ lại đệ nạp một kế hoạch làm việc và chúng tôi đã đệ nạp kế hoạch làm việc của chúng tôi. Đó là tiến trình rất tự nhiên trong bước thứ nhất mà chúng tôi sẽ thương lượng về cơ sở chung như chúng hiện hữu ngay bên trong 2 kế hqoch khích lệ được đề nghị.”
Trong một cuộc họp báo, quyền Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, ông Gonzalo Gallegos nói rằng nhóm P-5 cộng 1 không làm ngơ với văn kiện Iran đệ nạp, nhưng không ai xem đó như một câu trả lời dứt khoát mà các cường quốc mưu tìm.
Ông Gallegos nói: “Chúng tôi muốn có một tuyên bố rõ ràng. Chúng tôi đã nói rõ là câu trả lời này nên đưa ra qua con đường ngoại giao bình thường, đó là ông Jalili đưa ra câu trả lời qua ông Solana, và thời hạn 2 tuần lễ dành cho câu trả lời này đang gần hết.”
Tại cuộc họp với nhà thương thuyết Iran Jalili, Ủy viên đối ngoại Liên hiệp châu Âu, ông Javier Solana đã đề ra thời hạn 2 tuần để Iran đưa ra một câu trả lời rõ ràng, và thời hạn này sẽ chấm dứt vào thứ Bảy tới đây.
Nếu Iran chấp nhận kế hoạch của nhóm P-5 cộng 1 và đình chỉ chương trình nâng cấp uranium, Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc sẽ ngưng các biện pháp trừng phạt đối với Iran, và Iran sẽ nhận được sự trợ giúp trong lãnh vực năng lượng hạt nhân dân sự và được tiếp cận với loại máy bay chở khách mới trong số nhiều lợi lộc khác mà Iran sẽ được hưởng.
Ông Solana cũng đề nghị một thời hạn 6 tuần được gọi là tiền thương thuyết qua đó không có thêm biện pháp trừng phạt được đề ra thêm nữa với Iran nếu Iran ngưng tăng cường thêm cho việc tinh luyện uranium.
Trong một tuyên bố đưa ra hôm thứ Bảy vừa qua, rõ ràng có tính cách thách thức với đề nghị đó, ông Ahmadinejad thông báo rằng Iran đã tăng số máy ly tâm để nâng cấp uranium lên 6,000 chiếc.
Hoa Kỳ cảnh báo rằng Iran sẽ phải chịu thêm các biện pháp trừng phạt nữa nếu nước này bác bỏ đề nghị của nhóm P-5 cộng 1 và tiếp tục nâng cấp uranium. Và Hoa Kỳ cũng sẽ không loại trừ hành động quân sự nếu việc mưu tìm giải pháp bằng đường lối ngoại giao thất bại.
