Dân chúng Việt Nam đang hy vọng hành động ngưng chỉ xuất khẩu gạo của chính phủ sẽ giúp hạ giảm giá gạo trong nước. Theo bản tin của Tân Hoa Xã, trong 3 tháng đầu năm nay, giá gạo trong nước tăng hơn 16%. Vì gạo là thực phẩm chính yếu của người Việt, giá gạo tăng đã trở thành một gánh nặng đối với nhiều người khi 70% ngân quỹ gia đình của họ được dành cho thực phẩm.
Mới đây, chính phủ Việt Nam đã hạn chế mức xuất khẩu gạo xuống khoảng 3 triệu rưởi tới 4 triệu tấn trong năm 2008 - tức là hạ giảm, so với chỉ tiêu lúc ban đầu là từ 4 triệu tới 4 triệu rưỡi tấn - trong một hành động vừa nhằm hạ giảm giá thực phẩm tăng cao vọt khiến mức lạm phát vượt quá 10% vừa nhằm bảo đảm có đủ thực phẩm cho giới tiêu thụ trong nước.
Theo ông Trương Thanh Phong, Chủ Tịch Hiệp Hội Thực Phẩm Việt Nam, một lý do khác nữa đưa tới chỗ hạn chế xuất khẩu gạo là đợt thời tiết lạnh lẽo kéo dài từ giữa tháng Giêng tới cuối tháng Hai vừa rồi đã gây thiệt hại cho vụ mùa Đông-Xuân ở bắc bộ, khiến mức sản xuất của vùng này mất đi từ 100 ngàn đến 200 ngàn tấn.
Dù giá gạo trong nước tăng, việc ngưng chỉ xuất khẩu đã gây thiệt hại cho giới nhà nông. Một nông dân trong tỉnh Nam Định ở Bắc Việt than phiền rằng giá gạo trong nước tuy cao nhưng vẫn thấp hơn giá gạo xuất khẩu. Hơn nữa, nông dân còn phải trả nhiều tiền để mua phân bón và các vật dụng sản xuất khác.
Giới buôn gạo thì ưng có một giá gạo ổn định hơn là một giá cao. Giới này hiện đang phải mua gạo với giá cao để cung cấp cho những hợp đồng đã ký kết vào lúc giá gạo thấp hơn. Ngoài việc hạn chế mức xuất khẩu, chính phủ còn yêu cầu giới buôn bán gạo từ nay tới tháng 6 đừng ký kết những khế ước mới về xuất khẩu gạo.
Các nhà xuất khẩu trong nước phải đoan chắc rằng các khế ước xuất khẩu gạo trong nửa đầu năm nay không vượt quá 50% số lượng xuất khẩu trung bình của hai năm vừa qua. Trong năm nay, các nhà xuất khẩu gạo trong nước đã ký kết những hợp đồng xuất khẩu khoảng 1 triệu 800 ngàn tấn.
Trong một diễn biến khác, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đã chỉ thị Bộ Tài Chánh đề ra kế hoạch đánh thuế gạo xuất khẩu để giới hạn việc xuất khẩu loại thực phẩm này.
Việc hạn chế xuất khẩu gạo của Việt Nam, nước xuất khẩu gạo nhiều thứ nhì thế giới, chiếm 20 tới 25% của khoảng 20 triệu tấn trao đổi hàng năm trên thị trường toàn cầu, diễn ra vào lúc giá gạo gia tăng trên thị trường quốc tế và mức dự trữ gạo trên toàn cầu hạ giảm. Trong hai tháng qua, giá gạo trên thị trường thế giới tăng khoảng 50%, gây ảnh hưởng nặng nề tới đời sống của người dân Á Châu, nơi gạo là thực phẩm chính yếu.
Theo Trung Tâm Thông Tin Thương Mại của Bộ Công Thương Việt Nam, giá gạo trong những tháng sắp tới có thể tăng 40%. Gạo tăng giá vì giá xăng và phân bón gia tăng, trong lúc mức sản xuất hạ giảm vì những thiệt hại do sâu rầy và khí hậu thay đổi gây ra.
Trong tháng này, các viên chức Việt Nam, Thái Lan và Ấn Độ có thể hội họp để thảo luận việc thành lập một liên minh xuất khẩu gạo nhằm giúp giới nhà nông và ổn định thị trường quốc tế.
