Cuộc bầu cử sớm do Tổng thống Emmanuel Macron kêu gọi sau thất bại nặng nề hôm Chủ Nhật trước phe cực hữu trong cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu sẽ là cuộc bỏ phiếu lập pháp định mệnh nhất của Pháp trong nhiều thập niên, Bộ trưởng tài chính nước này nói hôm thứ Hai (10/6).
Quyết định gây sốc của ông Macron giống như trò tung xúc xắc đối với tương lai chính trị của ông và của nước Pháp. Nó ngay lập tức khiến đồng euro giảm giá, đồng thời tác động tới chứng khoán và trái phiếu chính phủ của Pháp.
Cuộc bỏ phiếu ngày 30/6 và ngày 7/7 lần đầu tiên có thể trao rất nhiều quyền lực cho Đảng Tập hợp Quốc gia cực hữu (RN) của bà Marine Le Pen, nếu họ có thể biến sự nổi tiếng ngày càng tăng của mình thành một chiến thắng trên sân nhà, nơi mà cuộc bỏ phiếu cũng sẽ cho thấy niềm tin về việc đảng này có thể điều hành một chính phủ lớn ở châu Âu.
Nếu đảng RN, theo chủ nghĩa hoài nghi châu Âu và chống nhập cư, giành được đa số phiếu, ông Macron sẽ vẫn là tổng thống thêm ba năm nữa và tiếp tục phụ trách chính sách quốc phòng và đối ngoại.
Nhưng ông sẽ mất quyền thiết lập chương trình nghị sự trong nước, từ chính sách kinh tế cho đến an ninh và nhập cư.
Cuộc bầu cử sớm cũng sẽ diễn ra ngay trước khi Thế vận hội Paris khai mạc vào ngày 26/7, khi mọi con mắt sẽ đổ dồn vào Pháp.
Bộ trưởng Tài chính Bruno Le Maire nói với đài phát thanh RTL: “Đây sẽ là cuộc bầu cử quốc hội quan trọng nhất đối với Pháp và người dân Pháp trong lịch sử của nền Cộng hòa thứ năm”, Bộ trưởng Tài chính Bruno Le Maire nói với đài phát thanh RTL, đề cập đến hiến pháp năm 1958 của Charles de Gaulle, được coi là điểm khởi đầu của chính trị Pháp hiện đại.
Một nguồn tin thân cận với ông Macron cho biết tổng thống hy vọng sẽ huy động được những cử tri đã bỏ phiếu trắng vào Chủ nhật.
“Chúng tôi sẽ giành chiến thắng,” nguồn tin nói. “Đúng là có sự táo bạo trong quyết định này, chấp nhận rủi ro, đây vốn luôn là một phần trong DNA chính trị của chúng tôi”.
Nhưng một nguồn tin khác thân cận với ông Macron nói: “Tôi biết phương án này đã được đặt lên bàn, nhưng khi nào nó trở thành hiện thực thì lại là chuyện khác... Đêm qua tôi đã mất ngủ”.
Đồng euro đã giảm 0,5% trong phiên giao dịch sớm ở châu Âu, trong khi chứng khoán blue-chip ở Paris giảm 2%, dẫn đầu bị thua lỗ nặng là các ngân hàng BNP Paribas và Societe Generale.
Dưới sự lãnh đạo của ông Jordan Bardella, 28 tuổi, RN đã giành được khoảng 32% số phiếu bầu ở châu Âu hôm Chủ nhật, cao hơn gấp đôi so với 15% của phe ông Macron, các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy, một phần vì sự tức giận của cử tri đối với điều được cho là “sự ngạo mạn” của ông Macron và những lo ngại về nhập cư và chi phí sinh hoạt. Đảng Xã hội chỉ kém chút xíu so với phe ông Macron, với 14%.
Quyết định của ông Macron nhằm mục đích tận dụng tối đa vị thế yếu kém của mình, giành lại thế chủ động và buộc RN vào guồng quay bầu cử nhanh hơn mong muốn.
Một số lãnh đạo RN dường như đã mất cảnh giác, ngay cả khi ngay từ tháng 2, một nguồn tin của RN đã nói với Reuters rằng họ đang chuẩn bị cho khả năng xảy ra một kịch bản như vậy, đồng thời xem xét những ứng cử viên mà họ có thể đưa ra.
“Chúng tôi không nghĩ rằng nó sẽ xảy ra ngay sau cuộc bầu cử ở châu Âu, dù chúng tôi rất muốn nó xảy ra”, Phó chủ tịch RN Sebastien Chenu nói trên Đài phát thanh RTL. “Bầu cử hiếm khi là một món quà và trong bối cảnh này thì không phải vậy”.
Ông nói thêm ông Bardella sẽ là ứng cử viên của đảng cho chức thủ tướng.
Quốc hội treo?
Kết quả được cho là rất khó dự đoán. Nó có thể phụ thuộc vào mức độ cam kết của các cử tri cánh tả và trung hữu đối với ý tưởng ngăn chặn quyền lực của phe cực hữu. Bộ Nội vụ cho biết tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu vào Chủ nhật là khoảng 52%.
Một cuộc thăm dò không chính thức rộng rãi bị rò rỉ từ cuối năm ngoái cho thấy RN đang trên đà tăng gấp đôi hoặc gấp ba số điểm của mình và có thể giành được đa số, nhưng cuộc thăm dò này diễn ra từ tháng 12 và những cuộc thăm dò gần đây hơn sẽ cần thiết để có thể có một khái niệm rõ ràng.
Đảng Phục hưng của ông Macron hiện có 169 nhà lập pháp hạ viện trên tổng số 577. RN có 88 người.
Eurasia Group cho biết RN không giành được đa số và dự đoán về một “quốc hội treo” là kịch bản có thể xảy ra nhất.
“Đối mặt với một quốc hội treo khác, ông (Macron) sẽ cố gắng thành lập một liên minh rộng lớn hơn với phe trung hữu hoặc trung tả, có thể bằng cách bổ nhiệm một thủ tướng từ một trong những phe đó”, tổ chức nghiên cứu cho biết trong một ghi chú.
“Chúng tôi thấy trước một cuộc đấu tranh thất bại nhằm cải cách nghiêm túc trong nước hoặc giảm thâm hụt nghiêm ngặt trong ba năm còn lại của nhiệm kỳ của Macron”, tổ chức này nói và thêm rằng: “Ông Emmanuel Macron đã đánh một canh bạc lớn, với danh tiếng và di sản của chính mình cũng như tương lai của nước Pháp”.
Thành tích ảm đạm của đảng Phục hưng cũng ảnh hưởng nặng nề đến những người theo chủ nghĩa tự do ở cấp độ EU, khi nhóm Renew mà đảng này là thành viên chủ đạo, đã giảm từ 102 thành viên nghị viện châu Âu xuống còn 80 người.
Một số nhà ngoại giao nói với Reuters rằng tất cả điều này sẽ làm suy yếu khả năng của ông Macron trong việc hoạch định chính sách rộng hơn của Liên minh châu Âu.
“Ông ấy đã suy yếu ở Pháp nhưng thậm chí ở châu Âu còn nhiều hơn”, một nhà ngoại giao nói.
Về phía Thế vận hội, Ủy ban Thế vận hội Quốc tế đã nhanh chóng nói rằng cuộc bầu cử sớm sẽ không có tác động gì.
Trong khi đó, Điện Kremlin hôm thứ Hai nói họ sẽ theo dõi chặt chẽ cuộc bầu cử sớm ở Pháp vì cái mà họ gọi là thái độ “thù địch công khai” của giới lãnh đạo Pháp đối với Nga về cuộc chiến ở Ukraine.
Diễn đàn