Báo chí Trung Quốc dẫn lời thị trưởng thành phố Tam Sa của Trung Quốc nói hồi tuần trước rằng chính quyền của ông ta sẽ bắt đầu chuẩn bị lập một trạm quan trắc môi trường tại bãi Scarborough, một bãi cạn nhỏ cách đảo Luzon của Philipplines 230 km.
Nếu Trung Quốc trắng trợn, bắt đầu tiến hành bồi đắp, tôi nghĩ mọi chuyện sẽ rất khó khăn cho ông Duterte. Và tôi nghĩ công luận sẽ bắt đầu xoay chiều ở Philippines.Ông Euan Graham, giám đốc an ninh quốc tế của Viện Chính sách Quốc tế Lowy ở Sydney
Các nhà phân tích nói nếu Trung Quốc thực hiện ý định, việc này sẽ đe doạ đến lòng tin mà Trung Quốc vừa thiết lập với Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sau một thời kỳ sóng gió từ năm 2012 đến giữa năm 2016.
Ông Euan Graham, giám đốc an ninh quốc tế của Viện Chính sách Quốc tế Lowy ở Sydney, nói: "Nếu Trung Quốc trắng trợn, bắt đầu tiến hành bồi đắp, tôi nghĩ mọi chuyện sẽ rất khó khăn cho ông Duterte. Và tôi nghĩ công luận sẽ bắt đầu xoay chiều ở Philippines".
Ông Duterte hôm thứ Ba nói qua trang web của văn phòng tổng thống rằng ông "không thể chặn đứng Trung Quốc" tại bãi cạn Scarborough. Đề cập đến thực tế là quân đội Philippines tương đối yếu, ông nói: "Tất cả chúng ta mai đây sẽ mất quân đội và cảnh sát, và chúng ta là một quốc gia bị tiêu diệt".
Tuy nhiên, sau đó, Bộ Tư pháp Philippines cho biết họ sẽ phản đối Trung Quốc về ý định của nước này liên quan tới bãi cạn Scarborough.
Ông Carl Baker, giám đốc về các chương trình thuộc tổ chức tư vấn Diễn đàn Thái Bình Dương CSIS ở Honolulu, nói: “Dường như những người chỉ trích đang gia tăng áp lực đòi ông Duterte phải mạnh mẽ khi phản ứng" với Trung Quốc.
Một số nhà phân tích nói việc Trung Quốc bật đèn xanh đối với công trình hoặc làn sóngphản đối ông Duterte ở Philippine có thể thúc đẩy nước này quay lại tìm kiếm sự trợ giúp từ Hoa Kỳ, chủ thuộc địa cũ và là đồng minh quân sự lâu đời.
Người tiền nhiệm của ông Duterte là Benigno Aquino đã dựa vào Hoa Kỳ về trợ giúp quân sự, kể cả các cuộc tuần tra hàng hải chung sau năm 2014. Ông Duterte, người lớn tiếng chống các ảnh hưởng của Mỹ ở Philippines, đã huỷ bỏ những cuộc tuần tra đó, nhưng ông lại tỏ ra hòa hoãn với Tổng thống Donald Trump kể từ ông Trump nhậm chức vào tháng Giêng.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson nói vào tháng Giêng trước khi ông được chuẩn thuận rằng Trung Quốc cần phải bị ngăn chặn khỏi các đảo nhân tạo mà họ đã xây ở vùng biển tranh chấp, lời phát biểu này làm Bắc Kinh bất bình.
