Bỏ lại phía sau cuộc sống nghèo khó cùng các món nợ khổng lồ để chuẩn bị cho chuyến đi ở Việt Nam, những công nhân người Việt lên đường sang Séc mang theo hy vọng đổi đời.
‘Miền đất hứa’ đã mở đầu đầy ẩn dụ về một chân trời mới, nhưng không hoàn toàn màu hồng.
Đạo diễn Martin Ryšavý cho VOA Việt Ngữ biết rằng ông nảy sinh ý định làm bộ phim thứ ba về người Việt ở Séc sau cuộc nói chuyện với một người bạn cũng như nghe tâm sự của các công nhân người Việt ở đây.
Ông nói: ‘Nhiều công nhân Việt Nam kể với chúng tôi rằng trước khi rời quê hương, họ luôn nghĩ Cộng hòa Séc là một miền đất hứa với nhiều cơ hội sẽ giúp họ trở nên giàu có một cách nhanh chóng’.
Ông Ryšavý cho biết các công nhân vẫn quyết tâm lên đường dù phải vay mượn hay cầm cố hàng chục nghìn đôla chuẩn bị cho chuyến đi. Ông nói họ đã được người môi giới hứa hẹn về một tương lai sáng lạn ở phía trước, và nhiều người đã đặt nhầm lòng tin.
Đạo diễn này cho biết, khi phim bấm máy năm 2009, cuộc sống của công nhân Việt trở nên khó khăn hơn trong tình cảnh Séc rơi vào tình trạng suy thoái kinh tế, khi bản thân người bản địa cũng khó tìm kiếm việc làm.
Rào cản ngôn ngữ, văn hóa và luật pháp của Séc đã khiến các công nhân nhập cư người Việt gặp khó khăn bội phần, nhất là khi nhiều công ty môi giới không giữ đúng lời hứa họ từng đưa ra.
Ông Ryšavý kể lại: ‘Điều tôi nhớ nhất khi thực hiện bộ phim này là sự nhẹ dạ và cả tin của các công nhân lao động Việt Nam. Họ đã bị đẩy vào tình cảnh khốn cùng vì các mánh khóe của các công ty môi giới lao động thiếu đứng đắn, thậm chí là công ty ma hoạt động ngoài vòng pháp luật, trong khi luật nhập cư còn nhiều thiếu sót. Hiện có nhiều mảnh đời bất hạnh, cùng cực và không lối thoát trong số công nhân Việt Nam’.
Đạo diễn Mira Janek trong Ủy ban xét giải Pavel Koutecký bày tỏ hy vọng rằng bộ phim ‘Country of Dreams’ sẽ giúp người xem địa phương ít kỳ thị và có cái nhìn bao dung hơn về cộng đồng người Việt.
Trong khi đó, ông Ryšavý cho rằng chuyện bài ngoại không phải là thách thức lớn nhất mà người Việt gặp phải khi ở Séc.
Ông nói: ‘Tôi không nghĩ là vấn đề lớn nhất mà người Việt Nam gặp phải hiện giờ là sự kỳ thị và bài ngoại của một số bộ phận người Séc bản địa. Tôi thừa nhận là trong xã hội Séc có tình trạng bài ngoại, nhưng không chỉ riêng người Việt Nam phải đối mặt với vấn đề này’.
Tuy nhiên, đạo diễn này cũng cho rằng hình ảnh của cộng đồng người Việt đang bị làm hoen ố vì các hành động trái pháp luật của một số cá nhân và tổ chức trong cộng đồng.
Nhà làm phim nói: ‘Tôi nghĩ rằng người Việt Nam ở Séc mong muốn cộng đồng được người dân bản địa tôn trọng, nhưng những hành động trái pháp luật gần đây của một số cá nhân và nhóm người đã ảnh hưởng tới họ. Tôi nghĩ rằng nhiều người Việt Nam ở Séc không lãnh đạm trước các vấn đề đó’.
Đạo diễn Martin Ryšavý nói 'hiện có nhiều mảnh đời bất hạnh, cùng cực và không lối thoát trong số công nhân Việt Nam’ ở Séc.
Chia sẻ cảm nhận trên trang web của tổ chức phi lợi nhuận Club Hanoi ở Séc, một khán giả người Việt có nickname DonghuongVN nói rằng ‘những mặt trái của xã hội, những chuyện xấu xa của hành vi con người (nói chung), được bộ phim nêu lên còn rất khiêm tốn so với thực tế đang tồn tại’.
Khán giả này viết: ‘Viên thuốc chữa bệnh nào cũng đắng và khó nuốt. Nhưng muốn cho cơ thể khỏi bệnh và mạnh khoẻ trở lại, bắt buộc phải nhắm mắt mà nuốt! Cộng đồng người VN chúng ta ở Séc cũng vậy. Đã đến lúc chúng ta phải dũng cảm đối mặt với sự thật, đừng xấu hổ và sĩ diện. Đừng tự lừa dối mình và đưa cái hình ảnh cộng đồng hoành tráng hơn 60.000 người ra để huyễn họăc và tưởng tượng những chuyện đang còn ở trên cung trăng’.
Trung Tâm phòng chống ma túy quốc gia Séc cho hay, cảnh sát gần đây đã phát hiện ra 79 điểm trồng cần sa, trong đó có 70 nơi do người Việt điều hành.
Bộ Nội vụ Séc từng cảnh báo rằng 10% tới 15% lao động nhập cư thất nghiệp ở nước này có thể bị các băng đảng tội phạm lôi kéo.
Hồi năm 2008, Cộng hòa Séc đã tạm ngưng cấp visa cho người Việt Nam vì lo ngại tình trạng tội phạm gia tăng trong cộng đồng người Việt ở nước này.
Về thông điệp gửi gắm qua ‘Miền đất hứa’, Đạo diễn Ryšavý cho biết ông mong muốn bộ phim tới được với nhiều người dân ở Việt Nam.
Ông nói: ‘Tôi muốn những ai đang băn khoăn về chuyện sang cộng hòa Séc làm việc có cơ hội được xem bộ phim. Nhưng điều này rất khó thực hiện vì chuyện kiểm duyệt truyền thông và phim ảnh ở Việt Nam. Ngoài ra, tôi cũng muốn xã hội Séc chú ý tới các vấn đề luật pháp liên quan tới các công nhân nước ngoài cũng như kiểm soát các công ty môi giới lao động Việt Nam’.
Theo số liệu của Văn phòng Thống kê Séc, hiện có hơn 60 nghìn người Việt Nam đang sinh sống và làm việc ở nước này.
Đây được coi là cộng đồng người nước ngoài lớn thứ hai ở Séc sau người Ukraina.
Theo giới chức Séc, tính tới cuối năm 2009, đã có hơn hai nghìn lao động ngoại quốc, trong đó có công nhân Việt Nam, nhận tiền trợ giúp và vé máy bay tự nguyện hồi hương do không tìm được công ăn việc làm.
Đến đây cũng đã kết thúc chuyên mục ‘Câu chuyện Việt Nam’, phát sóng vào lúc 10 giờ tối thứ Bảy hàng tuần. Nếu quý vị muốn chia sẻ với các quý độc giả khác các tin tức hữu ích từ nơi mình sinh sống, xin gửi email về cho chúng tôi tại địa chỉ: vietnamese@voanews.com. Xin ghi trên tiêu đề là gửi chuyên mục 'Câu chuyện Việt Nam'. Xin quý vị gửi kèm các thông tin liên hệ cụ thể. Nguyễn Trung sẽ liên lạc với quý vị. Xin chân thành cám ơn và hẹn gặp lại trong chương trình tuần sau.