Gia đình nông dân Ðoàn Văn Vươn bị đưa ra xét xử tại Tòa án Nhân dân thành phố Hải Phòng, ngày 2/4/2013.
Tòa án Nhân dân Thành phố Hải Phòng ngày 8/4 mở phiên xét xử 5 cựu quan chức huyện Tiên Lãng (Hải Phòng) về tội danh “hủy hoại tài sản công dân, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” trong vụ thu hồi bất hợp pháp đất canh tác của gia đình nông dân Đoàn Văn Vươn.
Tuần trước, 6 thành viên gia đình ông Vươn bị tuyên án từ 15 tháng tù treo đến 5 năm tù giam về tội “giết người, chống người thi hành công vụ” vì đã nổ súng kháng cự hàng trăm công an, bộ đội võ trang đến cưỡng chế đất hôm 5/1/2012.
Your browser doesn’t support HTML5
Việt Nam xử quan chức sai phạm trong vụ Đoàn Văn Vươn
5 cựu lãnh đạo huyện Tiên Lãng chủ mưu vụ dùng võ trang-võ lực thu hồi đất nhà ông Vươn ra tòa hôm nay gồm Lê Văn Hiền (nguyên Chủ tịch huyện), Nguyễn Văn Khanh (nguyên Phó Chủ tịch huyện), Phạm Xuân Hoa (nguyên Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện), Lê Thanh Liêm (nguyên Chủ tịch xã Vinh Quang), và Phạm Đăng Hoan (nguyên Bí thư xã).
Ngoài ông Hiền bị truy tố tội danh “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, 4 bị can còn lại bị cáo buộc tội “hủy hoại tài sản công dân”.
Các quan chức này bị truy tố sau khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng hồi tháng 2 năm ngoái kết luận rằng quyết định thu hồi, cưỡng chế đất của gia đình ông Vươn đều trái luật và yêu cầu sớm khởi tố những người chỉ đạo vụ phá nhà ông Vươn.
Tuy nhiên, truyền thông nhà nước ngày 8/4 cho hay tại tòa, các bị cáo đã quanh co đổ tội cho nhau trong khi Viện Kiểm sát Nhân dân Hải phòng xác định rằng Ủy ban huyện tổ chức cưỡng chế là do ông Vươn không tự nguyện chấp hành quyết định thu hồi đất.
Một trong ba người bên bị hại có mặt trong phiên xử ngày 8/4, bà Phạm Thị Báu, em dâu ông Đoàn Văn Vươn, cho VOA Việt ngữ biết:
“Các bị cáo vẫn cứ nói tất cả các quyết định của Chủ tịch Ủy ban huyện Tiên Lãng là đúng pháp luật, đúng thẩm quyền. Khi chủ tọa phiên tòa hỏi ông Hiền rằng ông có biết những quyết định ông ban hành là trái pháp luật không, ông bảo trước đây các quyết định của tôi vẫn đúng pháp luật. Tòa hỏi thế đến bây giờ thì sao, ông ấy mới nói rằng đến giờ sau khi có kết luận của Thủ tướng thì tôi đã sai. Mọi người đều đổ tội cho ông Khanh, nhưng ông Khanh lại bảo ông ấy thừa lệnh của ông Hiền. Hôm nay ba người bị hại chúng tôi có mặt tại tòa gồm anh Vươn, tôi, và chị Thương (vợ anh Vươn). Chúng tôi đều được tòa xét hỏi theo tư cách người bị hại. Hôm nay chúng tôi cũng chỉ nói đến phần ‘hủy hoại tài sản’. Còn tất cả những phần khác như việc chúng tôi không đồng ý bản cáo trạng về nhiều vấn đề thì Hội đồng Xét xử nói mọi ý kiến đều phải đợi đến phần tranh tụng vào ngày mai.”
Theo lệnh của các cán bộ huyện Tiên Lãng, toàn bộ tài sản, đất đai, và hai căn nhà của anh em nhà ông Vươn đã bị lực lượng cưỡng chế phá hủy hoàn toàn với tổng trị giá, theo ước tính của giới hữu trách, lên đến hơn 290 triệu đồng.
Có 50 cán bộ huyện bị kiểm điểm, xử lý liên quan đến vụ việc.
Phiên tòa xử 5 lãnh đạo cao cấp huyện Tiên Lãng dự kiến kéo dài đến ngày 10 tháng này.
Tại phiên xử tuần trước, các bị cáo trong gia đình ông Vươn phản đối các bản án lên tới mức 5 năm tù dành cho họ về tội danh “giết người, chống người thi hành công vụ” với lý do hành động cưỡng chế đất là phi pháp và đoàn người võ trang thực hiện nhiệm vụ này hôm 5/1/12 không phải là những người thi hành công vụ.
Tuy nhiên, lý lẽ của gia đình ông Vươn và các lập luận của các luật sư đã không được cân nhắc tại tòa.
Các bản án dành cho gia đình ông Vươn làm dấy lên những chỉ trích trong công luận trong và ngoài nước về những bất cập trong chính sách đất đai, thực trạng nhân quyền và pháp quyền tại Việt Nam.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền quốc tế Human Rights Watch nói mấu chốt vấn đề nằm ở chỗ sự phi pháp trong chính sách cưỡng chế đất đai của chính quyền và trong cách hành xử vô luật lệ của quan chức địa phương vẫn chưa được xử lý thỏa đáng.
Tổ chức này cảnh báo chừng nào nhà nước Việt Nam chưa giải quyết các vấn nạn tiêu cực này thì Việt Nam sẽ phải còn đối mặt với nhiều vụ “người nông dân nổi dậy” như Đoàn Văn Vươn nữa.
