Cách nay 16 năm, Quốc hội Hoa Kỳ đã chỉ định ngày 11 tháng 5 là Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam nhằm nhấn mạnh sự ủng hộ của Hoa Kỳ trong việc bảo vệ và phát huy các quyền tự do cơ bản tại Việt Nam.
Một buổi lễ và một diễn đàn thảo luận được tổ chức vào ngày thứ Ba tại trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ để đánh dấu ngày này, với sự tham dự của các thành viên Quốc hội, lãnh đạo lao động, các tổ chức phi chính phủ và đại diện của cộng đồng Việt Nam trên khắp Hoa Kỳ.
Ngày này đánh dấu một trong những giai đoạn quan trọng nhất cho việc bênh vực nhân quyền bên trong Việt Nam.
Bác sĩ Nguyễn Đan Quế
Vào ngày 11 tháng 5 năm 1990, bác sĩ Nguyễn Đan Quế và các nhà hoạt động khác phổ biến bản Tuyên ngôn về Phong trào Nhân quyền Bất bạo động tại Việt Nam. Tuyên ngôn kêu gọi một cuộc tranh đấu ôn hòa chống lại đàn áp và kêu gọi chính phủ tôn trọng nhân quyền cơ bản, chấp nhận hệ thống chính trị đa đảng và cho phép bầu cử tự do và công bằng trên cả nước.
Bác sĩ Quế và những người cùng chí hướng đã bị bắt và bị kết tội chống lại nhà nước. Ông bị chính quyền theo dõi chặt chẽ kể từ khi được thả ra khỏi nhà tù vào năm 2005.
Hoa Kỳ và Việt Nam đã thực hiện những bước lớn để bình thường hóa quan hệ và mở rộng trao đổi thương mại, tăng trưởng kinh tế đã mang cải thiện lớn cho cuộc sống hằng ngày của nhiều người Việt. Nhưng thành tích nhân quyền của chính phủ Hà Nội vẫn còn một khoảng cách.
Mặc dù đã có một số tiến bộ để nới rộng quyền tự do tôn giáo, chính phủ tiếp tục đặt ra những hạn chế nghiêm ngặt đối với quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, có thành tích bắt giữ và kết tội những ai công khai chỉ trích các chính sách của chính quyền.
Các điểm bất đồng về nhân quyền đã trở thành điểm tranh cãi quan trọng mà nếu không, quan hệ song phương giữa Hoa Kỳ và Việt Nam tiếp tục nảy nở.
Quan tâm của Hoa Kỳ về nhân quyền xuất phát từ ước muốn chân chính, mong Việt Nam tiếp tục ổn định và phồn vinh bền vững. Hoa Kỳ tin rằng nới rộng các quyền và các tự do không những phù hợp với tăng trưởng và ổn định, mà về lâu về dài, còn là điều kiện tiên quyết.
* Bài xã luận "Lập trường của Hoa Kỳ nhân Ngày Nhân Quyền Cho Việt Nam" phản ánh quan điểm chính thức của chính phủ Hoa Kỳ.