Ngày 28/2/2017 vừa qua, Tổng thống Donald Trump đã đọc bài diễn văn đầu tiên trước lưỡng viện Quốc hội Hoa kỳ sau hơn một tháng kể từ ngày nhậm chức. Bài diễn văn đã được sự quan tâm theo dõi qua các phương tiện truyền thông, không riêng của hàng triệu nhân dân Hoa Kỳ các giới, mà của nhiều giới khác trên thế giới.
Đã có nhiều bài bình luận của những người quan tâm đưa ra những nhận xét, quan điểm khác nhau theo khuynh hướng chính trị của mình: ủng hộ hay chống chủ trương, chính sách cai trị của Tổng thống Trump. Sau đây là những nhận định của tôi.
1. Về hình thức bài diễn văn lần này so với bài diễn văn nhậm chức ngày 20/1/2017 thời gian có dài hơn, nhưng Tổng thống Trump vẫn thể hiện cá tính sôi nổi, sử dụng ngôn từ có vẻ dè dặt hơn và vẫn vận dụng thành công kỹ thuật quảng cáo trên thương trường vào chính trường từng đem lại hiệu quả thực tế trong thời gian tranh cử.
Dường như Tổng thống Trump đã thành công khi sử dụng những ngôn từ mang tính kích động lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc gia và sự hãnh diện về công lao đóng góp của mọi thành phần dân chúng Mỹ cho đất nước, như muốn chứng tỏ ông là tổng thống của toàn dân và chính phủ của ông mới thực sự là “một chính phủ của dân, do dân và vì dân”. Mở đầu, ông nói: “Tôi có mặt tại đây hôm nay để gởi đến thông điệp của thống nhất và sức mạnh, và thông điệp ấy đến từ nơi sâu thẳm trong trái tim tôi.”
2. Nội dung bài diển văn của Tổng thống Trump lần này không có gì khác biệt về các chủ điểm trong chính sách đối nội cũng như đối ngoại từng được ông nêu ra trong diễn văn nhậm chức cũng như trong cuộc vận động tranh cử.
Có khác chăng là Tổng thống Trump đã đưa ra một số thành tích bước đầu đã đạt được chỉ sau hơn một tháng nhậm chức. Sau đó ông mạnh mẽ kêu gọi phe đối lập (Dân chủ) cùng hợp tác để thực hiện thành công chủ trương, chính sách đối nội, đối ngoại, vì lợi ích cho mọi tầng lớp nhân dân Hoa Kỳ, nhằm làm thay đổi bộ mặt nước Mỹ. Ông nói: “Tôi nhậm chức chỉ mới hơn một tháng, và tôi muốn dùng thời khắc này để cập nhật với quốc gia về sự tiến triển mà tôi đã đạt được để giữ lời hứa của mình…”
Tuy nhiên một số thành tích được Tổng thống Trump đưa ra bị một số người phản bác cho rằng không đúng sự thật hay cường điệu quá đáng. Chẳng hạn như Tổng thống Trump nói: “Theo số liệu của Bộ Tư pháp, đại đa số các cá nhân bị kết án về các tội phạm liên quan đến khủng bố từ 9/11 đến nay là những người đến từ bên ngoài đất nước của chúng ta Chúng tôi đã thấy những cuộc tấn công ở nội địa Mỹ – từ Boston tới San Bernardino đến Ngũ Giác đài và vâng, nay cả vụ khủng bố ở Trung tâm Thương mại thế giới.” Nhưng trong một bài viết tựa đề Trump kể công không phải của ông hai tác giả Calvin Woodward & Christopher S. Rugaber phản bác rằng “Sự thật: Không biết Trump đã trích dẫn số liệu của Bộ Tư pháp nào, nhưng thông tin gần đây nhất của chính phủ không như lời tuyên bố của ông. Hơn một nửa những người khủng bố Trump nói tới thực tế là người sinh ra tại Hoa Kỳ, theo một nghiên cứu của Bộ Nội an vừa tiết lộ vào tuần trước. Báo cáo này cho biết trong số 82 người mà chính phủ xác định đã lấy cảm hứng từ một nhóm khủng bố nước ngoài để cố gắng hay đã thực hiện một cuộc tấn công tại Hoa Kỳ, thì có hơn một nửa là dân sinh ra ở Mỹ.”
3. Nhìn chung cách lập luận về các vấn đề đối nội cũng như đối ngoại, Tổng thống Trump thường đưa ra một thực trạng tồi tệ và qui trách cho các chính quyền tiền nhiệm mà gần nhất là 8 năm cầm quyền của Tổng thống Dân chủ Barrack Obama. Ông nói: “Tôi sẽ không cho phép những sai lầm trong vài thập niên qua lại trở thành sự dẫn hướng con đường chúng ta đi trong tương lai…”
Trong phần tiếp theo của bài diễn văn, Tổng thống Trump đã đưa ra một hệ quả như một di sản tồi tệ, một bức tranh toàn cảnh đen tối mà chính phủ của ông phải gánh chịu và phải giải quyết với sự tin tưởng là có thể giải quyết được.
Sau đó Tổng thống Trump đưa ra phương cách giải đề đầy lạc quan tin tưởng theo hướng ưu tiên cho các vấn đề quốc nội liên quan đến phúc lợi và cuộc sống tốt đẹp cho toàn dân, nhưng vẫn có tính nguyên tắc tổng quát hơn là chi tiết cụ thể của một chính sách khả thi, hữu hiệu khiến nhiều người còn hoài nghi về sự thật bao nhiều phần trăm những điều ông nói về quá khứ và hiệu quả những gì ông nói sẽ làm được trong tương lai. Dẫu sao đa số người dân cũng mát lòng và lạc quan khi được Tổng thống Trump quan tâm hàng đầu và tôn vinh, rằng: “Hoa Kỳ phải đặt công dân của mình lên hàng ưu tiên số một … bởi vì, chỉ đến khi ấy chúng ta mới thật sự làm nước Mỹ vĩ đại trở lại.”
4. Theo cung cách và chiều hướng vừa nêu, bài diễn văn của Tổng thống Trump đọc trước Quốc hội Hoa Kỳ đã đề cập đến hầu hết các vấn đề căn bản về đối nội cũng như đối ngoại.
Về đối nội:
Bài diễn văn của Tổng thống Donald Trump đề cập đến 7 chủ điểm, trong đó mấy chủ điểm đáng kể nhất sau đây:
1. Về vấn đề lao động, công ăn việc làm cho người dân trong nước Tổng thống Trump khoe rằng: “Kể từ khi tôi được bầu, Ford, Fiat-Chrysler, General Motors, Sprint, Softbank, Lockheed, Intel, Walmart và nhiều công ty khác đã thông báo rằng họ sẽ đầu tư hàng tỷ đô la Mỹ và sẽ tạo ra hàng chục ngàn công ăn việc làm mới cho người Mỹ.”
2. Về vấn đề chi tiêu ngân sách quốc gia, Tổng thống Trump nói rằng: “Trong 8 năm qua, chính quyền trước đã tích lũy số nợ mới lớn hơn gần như tất cả các đời tổng thống khác cộng lại…”. Để thay đổi thực tế tệ hại này Tổng thống Trump chủ trương tiết kiệm, giảm chi cho guồng máy công quyền, giảm nợ công, ưu tiên chi tiêu tài chánh cho các cơ sở hạ tầng đem lại phúc lợi xã hội và cải thiện, nâng cao đời sống nhân dân nhất là tầng lớp hạ lưu trong nước.
3. Về vấn đề di trú và nhập cư, Tổng thống Trump vẫn thể hiện quyết tâm thực hiện chủ trương chính sách ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp và trục xuất trước hết những người cư trú bất hợp lệ mà phạm pháp, bằng cách cải tổ Luật lệ di trú, xây bức tường biên giới và thanh lọc kỹ càng để chỉ cho nhập cư những ai hội đủ các tiêu chẩn nhân cách, năng lực để mưu sinh và hữu ích cho đất nước Hoa Kỳ, không trở thành gánh nặng và mối hiểm nguy cho nhân dân Mỹ.
4. Về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia, Tổng thống Trump tuyên bố “để bảo vệ an toàn cho nước Mỹ, chúng ta phải cung cấp cho các quân nhân nam nữ trong quân đội Hoa Kỳ những gì mà họ cần để ngăn chặn chiến tranh – và khi cần – họ phải đánh và thắng.”
5. Về vấn đề y tế, Tổng thống Trump đề nghị quốc hội bãi bỏ hoàn toàn Đạo Luật Chăm sóc Y tế Giá phải chăng (Affordable Care Act, ACA) thường gọi là Obamacare. Ông nói:“Tối hôm nay, tôi cũng kêu gọi Quốc Hội bãi bỏ và thay thế Obamacare thông qua việc cải cách mở rộng sự lựa chọn, dễ tiếp cận, chi phí thấp hơn, và đồng thời, cung cấp dịch vụ y tế tốt hơn….”
Về đối ngoại:
1. Về kinh tế đối ngoại, Tổng thống Trump tiếp tục khẳng định chính sách bảo vệ mậu dịch, nhấn mạnh quyết định rút ra khỏi Hiệp định TPP sẽ đem lại nhiều việc làm cho người lao động trong nước. Việc đòi xét lại Hiệp định NAFTA và quan hệ mậu dịch với Trung quốc cũng đã có hiệu quả bước đầu là các nước đều đã đồng ý trên nguyên tắc để thực hiện điều mà Tổng thống Trump nói trong bài diễn văn là “Tôi tin tưởng mạnh mẽ vào thương mại tự do, nhưng đó cũng phải là thương mại công bằng.”
2. Về các hiệp ước liên minh quân sự với nước ngoài, Tổng thống Trump xác định vẫn duy trì các mỗi liên hệ đã có, nhưng đòi hỏi các quốc gia khác trong các liên minh phải đóng góp thêm nữa để chia bớt gánh nặng quá đáng bao lâu nay với Hoa Kỳ.
Kết luận:
Bài diễn văn của Tổng thống Donald Trump được công luận đánh giá tổng quát là có tác dụng theo chiều hướng tốt cho chính phủ Trump. Nhìn chung ai cũng phải công nhận là cung cách, ngôn từ cá tính của Tổng thống Trump nay đã có sự tự chế. Nhờ đó Tổng thống Trump đã tạo được bầu không khí sôi động trong suốt thời gian đọc diễn văn và tạo được sức lôi cuốn, sự quan tâm trong số người nghe trực tiếp trong hội trường, cũng như gián tiếp qua truyền hình, Internet.
Trên thực tế tình hình chống đối tân Tổng thống Donald Trump dường như đã có chiều hướng giảm dần sau bài diễn văn ngày 28/2/2017. Sau bài diễn văn của Tổng thống Trump, lãnh đạo nhóm thượng nghị sĩ Dân chủ đối lập Chuck Schumer cũng chỉ phản ứng một cách vừa phải khi phê phán Tổng thống Trump là “mị dân, phản ảnh xu hướng cứng rắn”. Những người chống thì vẫn gọi ông là “Trump nổ”, nhưng những người ủng hộ ông vẫn lạc quan tin Tổng thống Trump có thể làm “nước Mỹ vĩ đại hơn”, chứ không hẳn như ông nói “nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Vì nước Mỹ bao lâu nay vốn đã vĩ đại rồi.
* Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.