Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ vừa thông qua thỏa thuận hợp tác hạt nhân dân sự giữa Mỹ và Việt Nam, trong lúc Washington đang tìm cách mở rộng quan hệ với Hà Nội.
Hãng thông tấn AP hôm nay nói rằng thỏa thuận được Ủy ban Đối ngoại Thượng viện thông qua hôm thứ Ba, 22 tháng 7, cho phép các công ty của Mỹ thâm nhập thị trường điện hạt nhân đang mở rộng của Việt Nam.
Thỏa thuận hạt nhân này được Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh ký kết hồi tháng 10 năm ngoái bên lề Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại Brunei, và được Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama phê chuẩn hồi tháng 2 năm nay.
Ủy ban do Ðảng Dân chủ lãnh đạo trông coi về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ này đã thông qua thỏa thuận vừa nêu bất chấp những lo ngại của các nhà hoạt động chống phổ biến vũ khí hạt nhân và một số nhà lập pháp về việc thỏa thuận này không cấm Việt Nam tự làm giàu uranium hoặc tái chế plutonium, những chất liệu có thể được dùng để phát triển vũ khí hạt nhân.
Thỏa thuận hạt nhân được Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh ký kết hồi tháng 10 năm ngoái bên lề Hội nghị thượng đỉnh Đông Á tại Brunei.
Phía Việt Nam đã ký một bản ghi nhớ không có tính cách ràng buộc pháp lý với Mỹ rằng Hà Nội không có ý định tìm kiếm những năng lực đó và sẽ mua nhiên liệu hạt nhân trên thị trường quốc tế. Việt Nam cũng là nước tham gia các hiệp ước quốc tế chống phổ biến hạt nhân và an toàn hạt nhân.
Công nghiệp hạt nhân của Hoa Kỳ đang gặp phải sự cạnh tranh ngày càng lớn trên thị trường quốc tế mong muốn thỏa thuận này được thông qua. Việt Nam đã ký hợp đồng với Nga để xây dựng hai lò phản ứng hạt nhân trước năm 2020, và ký hợp đồng với Nhật Bản để xây dựng thêm hai lò phản ứng hạt nhân khác.
Thị trường điện hạt nhân của Việt Nam được đánh giá đứng thứ hai tại Đông Á, và ước tính sẽ đạt doanh thu 50 tỷ đôla trong hai thập kỷ tới. Năng lượng hạt nhân là phương án mà Việt Nam đang theo đuổi nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt năng lượng hiện nay, với mục tiêu sản xuất 10.000 megawatt điện hạt nhân, để đáp ứng trên 10% nhu cầu điện năng của nước này vào năm 2030.
Viện Nghiên cứu Năng lượng Hạt nhân có trụ sở ở Washington ước tính thỏa thuận mà chính quyền Tổng thống Barack Obama đã ký với Việt Nam sẽ mở cửa thị trường Việt Nam cho lĩnh vực xuất khẩu hạt nhân của Mỹ từ 10-20 tỷ đôla. Việt Nam cũng đã có thỏa thuận hạt nhân với Canada, Trung Quốc, Pháp, và Nam Triều Tiên.
Thỏa thuận hạt nhân được đề nghị này của Hoa Kỳ là một dấu hiệu thắt chặt hơn các mối quan hệ giữa Washington và Hà Nội – hai thập niên sau khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao, mặc dù chính phủ Hoa Kỳ tiếp tục chỉ trích thành tích nhân quyền của Việt Nam.
Diễn biến này cũng phản ánh nỗ lực của chính quyền Tổng thống Obama tăng cường sự hiện diện của Hoa Kỳ ở Ðông Nam Á.
Nguồn: AP, Press TV
Your browser doesn’t support HTML5
Truyền hình vệ tinh VOA Asia 22/7/2014