Ông Kevin Maher, Tổng Lãnh Sự Hoa Kỳ ở Okinawa, nói rằng những người thực hiện quyết định phía Hoa Kỳ đã mau chóng nhận ra rằng có rất ít dữ liệu đáng tin cậy được đưa ra từ các giới chức tương nhiệm phía Nhật Bản về nhà máy điện hạt nhân Fukushima.
Ông cho biết: “Có lúc chúng tôi đã nói với chính phủ Nhật rằng đây là một tình huống thật sự nghiêm trọng, quý vị không nên coi nhẹ, chính phủ cần phải ứng phó. Và tôi nghĩ rằng cuối cùng chính phủ Nhật cũng đã đi tới kết luận đó.”
Ông Maher nói điều đó dựa trên các chuyến bay bên trên nhà máy điện hạt nhân bị hư hại của Nhật Bản do phi cơ Global Hawk thuộc Không Lực Hoa Kỳ thực hiện.
Phi cơ không người lái này đã chụp ảnh và có thể đo nhiệt độ bên trong lò phản ứng bị hư hại và các tòa cao ốc chứa những thanh nhiên liệu đã qua sử dụng.
Ông nói tiếp: “Khi xem xét thông tin chúng tôi có, tôi thấy rõ ràng là có thể có ít nhất một hay hai tòa nhà mà các thanh nhiên liệu chứa trong đó bị chảy.”
Ông Maher nhớ lại rằng ông đã hối thúc chính phủ Hoa Kỳ thăm dò phương cách di tản, trong đó có việc chuyên chở 100.000 công dân Hoa Kỳ ra khỏi khu vực thị tứ ở Tokyo.
Chuyện đó đã không xảy ra. Thay vào đó, Bộ Ngoại Giao Mỹ khuyến cáo các công dân Hoa Kỳ tránh xa nhà máy điện Fukushima 80 kilomet.
Kế hoạch dự phóng do các cơ quan Hoa Kỳ đưa ra không cho biết những mức phóng xạ đáng kể trong khu vực thủ đô Nhật Bản, nhưng kế hoạch ra đi tự nguyện cho gia đình các nhân viên chính phủ Mỹ tại Nhật Bản cũng được thi hành.
Khi nói chuyện với các ký giả hôm thứ Năm, ông Maher quy trách nhiệm cho truyền thống đồng thuận trong tiến trình thực hiện quyết định của chính phủ đã gây ra cách ứng phó bối rối và chậm chạp của Nhật trước cuộc khủng hoảng này.
Ông nói rằng những thông tin quan trọng đã không được chia sẻ trong số những bộ và ban ngành liên hệ của Nhật.
Một cựu giới chức ngoại giao cao cấp của Hoa Kỳ công tác tại Nhật Bản trong nhiều năm, lên tiếng về đáp ứng ban đầu của chính phủ Tokyo đối với cuộc khủng hoảng tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Ông cũng phơi bày mức lo ngại tại Washington trong chỗ riêng tư vào thời gian đó.