Hoa Kỳ: Trung Quốc chưa làm tròn các nghĩa vụ của WTO

Tháng tới đánh dấu 10 năm Trung Quốc gia nhập WTO, nhưng ông William Reinsch, Chủ tịch Ủy ban Duyệt xét An ninh và Kinh tế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc cho biết:

“Trung Quốc vẫn chưa lập được một cơ chế bảo vệ hiệu quả tài sản trí tuệ, một điều đòi hỏi nơi các thành viên WTO. Các công ty sản xuất phần mềm máy tính của Mỹ báo cáo Trung Quốc là nguồn sao chép phần mềm bất hợp pháp lớn nhất thế giới. Khoảng 8 trong 10 máy tính tại Trung Quốc vẫn chạy những phần mềm sao chép bất hợp pháp. Đáng lo ngại hơn nữa, Trung Quốc đã đi thụt lùi trong lời hứa trước đây là hạ các rào cản thương mại và đối xử với các sản phẩm và dịch vụ của nước ngoài một cách công bằng.”

Trong những năm vừa qua, Trung Quốc cũng còn dựa vào khối xí nghiệp quốc doanh và giữ chặt các ngành kinh tế quan trọng, hạn chế nước ngoài tiếp cận các thị trường Trung Quốc.

Ông Reinsch nói chính phủ Trung Quốc đã trợ giá cho nhiều công ty, chăm sóc đặc biệt cho một số công nghệ bằng cách dựng lên một số biện pháp giống như rào cản để bảo vệ, và như vậy là đi ngược lại tinh thần và văn bản của WTO mà Trung Quốc đã cam kết.

Các sự thiếu sót này rất quan trọng bởi vì sau năm nay, Trung Quốc sẽ không còn bị buộc phải trả lời cho các thành viên WTO về tiến bộ hằng năm. Khi gia nhập WTO năm 2001, Trung Quốc đã đồng ý có những cuộc duyệt xét tiến bộ hằng năm trong 8 năm đầu và lần cuối cùng là năm nay.

Về mặt an ninh, Ủy ban này ghi nhận rằng ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Bắc Kinh đỡ đầu hoặc bao che các hành vi xấu xa trên mạng, nhằm tạo thuận lợi cho các hoạt động gián điệp công nghiệp, xâm nhập các hệ thống dữ liệu của chính phủ Hoa Kỳ và các nước khác.

Ông Reinsch nói khi chúng ta kết hợp các chuyện này với các hành động quá đáng nhằm gây rối năng lực quân sự, ví dụ như các hoạt động trên không gian, chúng ta thấy rằng Trung Quốc đã đưa ra một hình ảnh rất khác với những lời lẽ được các giới chức Trung Quốc công bố, nói rằng đây chỉ là một sự phát triển hòa bình.

Ủy ban còn ghi nhận Trung Quốc tiếp tục phát triển lực lượng quân sự để hiện đại hóa lực lượng này với tốc độ 12% trong vòng 10 năm qua. Trung Quốc đã đạt những chuyện “đầu tiên”, ví dụ thử nghiệm máy bay tàng hình đầu tiên, chạy thử tàu sân bay đầu tiên, và đạt tiến bộ cho loại tên lửa chống tàu ngầm đầu tiên.

Mặc dù Trung Quốc tạo ra các thách thức cho Hoa Kỳ về mặt kinh tế và an ninh, ông Reinsch vẫn tin rằng các thách thức này có thể khắc phục được:

“Tất cả chúng ta nên lạc quan. Quan hệ hai nước rất quan trọng nên chúng ta phải giữ cho nó được tốt. Tôi cũng tin rằng trong 7 lần thay đổi chính phủ tại Mỹ và trong 3, 4 lần thay đổi chính phủ tại Trung Quốc, đôi bên đều muốn giữ quan hệ cho tốt và lướt qua được những chỗ lồi lõm.”

Tuy nhiên, trong phần đề nghị, ủy ban này có đề nghị số 1 là yêu cầu tổng thống chỉ thị cho Hội đồng An ninh Quốc gia tiến hành một cuộc duyệt xét thấu đáo về chính sách trên khắp các cơ quan về mặt an ninh và kinh tế đối với Trung Quốc, để xem có gì cần thay đổi để giải quyết các thách thức còn tồn tại.