Úc đang làm việc với Papua New Guinea để xây một căn cứ hải quân hỗn hợp trên đảo Manus trong một nỗ lực nhằm kiềm hãm ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Mục đích của Canberra là hoàn tất một thỏa thuận để thành lập một cơ sở chung sẽ được xây trên đảo Manus trong thòi gian dẫn tới hội nghị thượng đỉnh Diễn Đàn Hợp tác Kinh tế Á Châu-Thái Bình Dương (APEC).
Căn cứ mới này sẽ có khả năng đón nhận các tàu chiến Úc và Mỹ, và có mục đích gạt sang bên các lợi ích của Trung Quốc tại cảng biển chiến lược này.
Báo The Autralian tường thuật rằng cựu Thủ Tướng Úc Malcolm Turnbull và Thủ Tướng Papua New Guinea Peter O’Neill đã bàn luận về quan hệ đối tác quốc phòng tại cuộc gặp ngày 11/7 ở thành phố Brisbane.
Chính thái độ sốt sắng của Thủ Tướng Papua New Guinea sẵn lòng hợp tác với Úc để tái thiết căn cứ hải quân Lombrum là động lực hối thúc các giới chức quốc phòng Úc tiến hành dự án này.
Đương kim Thủ Tướng Úc Scott Morrison hôm 19/9 nói:
“Thái Bình Dương là một khu vực ưu tiên cao có tầm quan trọng chiến lược đối với các lợi ích của Australia”.
Ông Morrison không bác bỏ tin này, nhưng ông giải thích:
“Tôi sẽ không bình luận về những đồ đoán liên quan tới các vấn đề an ninh quốc gia. Làm như thế là không thích hợp.”
Quần đảo Vanuatu trong Thái Bình Dương
Trong thời gian gần đây, Bắc Kinh đã đổ hàng tỉ đôla ra cho các quốc đảo tí hon trên khắp vùng Thái Bình Dương vay để xây cơ sở hạ tầng, vì khu vực này được coi là một cửa ngõ vào Châu Á có tầm quan trọng chiến lược.
Trong tư cách là một đồng minh thân thiết của Hoa Kỳ, có lịch sử hợp tác quân sự lâu dài với Mỹ, chính phủ Úc đã lên tiếng cảnh báo về sự cần thiết phải đối trọng lại ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Trước đó, Úc đã bày tỏ quan tâm về dự tính của Trung Quốc tân trang 4 cảng của Papua New Guinea tại Wewak, Kikori, Vanimo và đảo Manus, và bày tỏ lo ngại rằng anh khổng lồ Châu Á đang mưu tìm một chỗ đứng vững chắc về quân sự trong khu vực.
Các quan chức Úc đặc biệt chỉ trích chính sách “ngoại giao mềm” của Bắc Kinh tại Thái Bình Dương, và năm nay Canberra loan báo sẽ thương thuyết một hiệp định an ninh với Vanuatu và dự án xây một tuyến cáp quang internet dưới biển cho quần đảo Solomon và Papua New Guinea.
Bộ trưởng Quốc phòng Úc Marise Payne từ chối bình luận về dự án xây căn cứ hải quân chung với Papua New Guinea nhưng cho biết Australia thường xuyên tiếp xúc với các giới chức Papua New Guinea về các ưu tiên phát triển của nước này.
Căn cứ hải quân Lombrum từ lâu là địa điểm hợp tác giũa Úc và lực lượng quốc phòng Papua New Guinea. Nước Úc điều hành căn cứ này từ năm 1950 cho tới khi cơ sở này được trao lại cho Papua New Guinea khi nước này dành được độc lập vào năm 1975.