Một hàng dài người xếp hàng tại tòa nhà Quốc hội ở thủ đô Washington hôm thứ Ba (4/12) để đến bày tỏ lòng tôn kính và thương tiếc đối với cựu Tổng thống George H.W. Bush khi linh cữu ông đang được đặt tại khu Rotunda trong tòa nhà Quốc hội Mỹ.
Sáng sớm thứ Tư, linh cữu của ông sẽ được chuyển đến Thánh đường quốc gia Washington để làm lễ tang, và ông sẽ được chôn cất vào thứ Năm tại thư viện tổng thống của ông ở bang Texas.
Vị tổng thống thứ 41 của Hoa Kỳ, người đã phục vụ một nhiệm kỳ duy nhất trong Tòa Bạch Ốc từ năm 1989 đến 1993, đã qua đời ở Texas, quê hương của ông, vào thứ Sáu tuần trước ở tuổi 94 sau nhiều năm lâm bệnh.
Trong một nghi lễ ở Quốc hội hôm thứ Hai, các giới chức Washington đã đến viếng ông Bush. Tổng thống Donald Trump và đệ nhất phu nhân Melania Trump đứng im lặng bên cạnh quan tài của cố tổng thống trong khoảng một phút trước khi chào ông và bước ra.
Ông Trumps sẽ tham dự lễ tang, nhưng không dự kiến sẽ phát biểu. Trên trang Tweeter hôm thứ Hai, ông nói rằng ông “Mong chờ được ở cạnh gia đình Bush để bày tỏ lòng tôn kính đối với Tổng thống George H.W. Bush”.
Trong một bài viết trước đó, ông Trump nói “Tổng thống George H.W. Bush đã sống một cuộc đời dài, thành công và rất đẹp. Bất cứ khi nào tôi ở bên ông, tôi đều thấy niềm vui tuyệt đối của ông đối với cuộc đời và niềm tự hào thực sự trong gia đình ông. Những thành quả của ông tuyệt vời từ khi khởi đầu cho đến kết thúc. Ông là một người đàn ông thực sự tuyệt vời và tất cả mọi người đều sẽ nhớ ông!”
Lãnh đạo khối đa số Thượng viện Mitch McConnell nói rằng nước Mỹ đồng hành với gia tộc Bush “trong thương tiếc và lòng biết ơn. Biết ơn vì những cuộc đời đẹp và những nhiệm vụ đã được hoàn thành trọn vẹn”.
Phó Tổng thống Mike Pence nói lòng tốt của ông Bush là “điều hiển nhiên đối với tất cả những ai đã từng gặp ông”.
Nhà phân tích chính trị Larry Sabato của Đại học Virginia nói với VOA rằng trong số 45 tổng thống của nước Mỹ, tầm vóc của ông Bush đã lớn mạnh trong phần tư thế kỷ kể từ khi ông rời khỏi chức vụ.
“Điều đó khá rõ ràng khi mọi người nhìn lại và khi mọi người đang hồi tưởng về nhiệm kỳ của tổng thống Bush, mọi chuyện trông có vẻ tốt hơn rất nhiều so với thời điểm kết thúc nhiệm kỳ”, ông Sabato nói. “Tất nhiên, ông Bush đã thất bại trong việc tái cử, và hầu hết mọi người lúc đó coi ông là một tổng thống thất bại” bởi vì cuộc suy thoái trong thời gian ông ở Tòa Bạch Ốc.
“Nhưng bây giờ, tôi nghĩ chúng ta có thể thấy rằng ông ấy thực ra khá thành công”, ông Sabato nói, đặc biệt là trong các vấn đề đối ngoại, khi ông giúp định hình phản ứng của phương Tây đối với sự sụp đổ của Liên Xô và thống nhất nước Đức. Ông cũng dẫn Hoa Kỳ đến một chiến thắng quân sự trong việc lật đổ nhà độc tài Iraq Saddam Hussein và giải phóng Kuwait.
Ngoài ra, theo nhà phân tích Sabato, ông Bush cũng có lợi thế khi đem so sánh với cung cách của ông Trump trong gần một nửa nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống đương nhiệm tại Tòa Bạch Ốc.
Ông Sabato nói:
“Thành thật mà nói, tại một thời điểm lịch sử, sẽ không có ngoại lệ để có một vị tổng thống luôn tuân thủ và đánh giá cao các thông lệ của hệ thống Mỹ và nhiệm kỳ tổng thống, là người của công chúng, tử tế với mọi người và vượt trội hơn những người khác. Nhưng bạn thấy đấy, mọi thứ đều thay đổi, đặc biệt là trong vài năm qua. Và sự tương phản giữa ông George H.W. Bush và vị tổng thống đương nhiệm không thể rõ ràng hơn”.
James Baker, cựu thư ký của Tổng thống Bush và là người bạn của ông suốt 60 năm, nói với CNN hôm Chủ nhật rằng ông coi ông Bush là “người tử tế và ân cần nhất mà tôi từng biết”.
Ông cho biết “sức khỏe của ông Bush đã xấu đi rất nhiều” trong những tháng gần đây, nhưng đến phút cuối, ông đã nói chuyện được qua điện thoại với các con của ông, trong đó có cựu Tổng thống George W. Bush.
Ông Baker cho biết những lời cuối cùng của ông Bush là “Cha cũng yêu con”, khi ông nói chuyện với Tổng thống Bush “con”, vị tổng thống thứ 43 của nước Mỹ.
Trong một tuyên bố, Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Sarah Sanders cho biết ngày thứ Tư (5/12) đã được chỉ định là ngày quốc tang và lá cờ của Tòa Bạch Ốc sẽ được hạ xuống một nửa.
Sàn giao dịch chứng khoán New York cho biết sẽ đóng cửa vào thứ Tư để vinh danh ông Bush.
Quốc tang được tổ chức theo truyền thống dành cho các tổng thống đương nhiệm, cựu tổng thống và các quan chức khác mà tổng thống chỉ định.
Quốc tang là sự kiện kéo dài từ 7 đến 10 ngày, bao gồm ba giai đoạn: nghi lễ trong tiểu bang nơi chính thức cư trú, nghi lễ ở thủ đô Washington, và sau đó là nghi lễ trong tiểu bang mà người quá cố đã chọn để được an táng.