Ngày 23/3, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nói ông đang xem xét làm thế nào để mở lại nền kinh tế Mỹ khi lệnh ngừng hoạt động 15 ngày kết thúc vào tuần tới, cho dù chủng virus corona mới dễ lây lan đang lan rộng nhanh chóng và các bệnh viện đang chuẩn bị cho một làn sóng tử vong vì dịch bệnh, theo Reuters.
“Người Mỹ sẽ sớm mở cửa kinh doanh lại thôi”, ông Trump nói trong một cuộc họp báo ở Nhà Trắng. “Chúng ta sẽ không để nó biến thành vấn nạn tài chính kéo dài”.
Một tuần trước, ông Trump đã ban hành các hướng dẫn mà ông nói nhằm mục đích làm chậm lại sự lây lan của dịch bệnh này trong 15 ngày, bao gồm việc hạn chế đi lại không cần thiết. Trong khi đó, hoạt động kinh tế đã dừng lại ở một số bang.
Tuy nhiên, chứng kiến nhiều công việc mất đi, thị trường chứng khoán giảm mạnh và phải đối mặt với một cuộc chiến tái tranh cử cam go, ông Trump đã bày tỏ nỗi lo với các trợ lý và đồng minh về tác động của các hạn chế đối với nền kinh tế về lâu dài.
Tổng thống Mỹ nói với các phóng viên rằng hoạt động kinh tế có thể tái tục ở các bang mà ông nói là “có tỷ lệ lây nhiễm tương đối thấp”, chẳng hạn như Nebraska, Idaho và Iowa, trong khi tiếp tục làm việc đối với các khu vực nóng ở các bang khác như New York.
“Nếu cứ tùy thuộc vào các bác sĩ, họ sẽ yêu cần đóng cửa cả thế giới”, Reuters dẫn lời ông Trump nói.
Trước đó, trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hôm 23/3, cố vấn kinh tế cấp cao của ông Trump, Larry Kudlow, báo hiệu một sự thay đổi chính sách có thể xảy ra. Ông nói “Tổng thống nói đúng. Liệu pháp không thể tệ hơn dịch bệnh. Chúng ta sẽ phải thực hiện một số đánh đổi khó khăn”.
Ông cho biết Nhà Trắng sẽ xem xét “một số việc”.
Từng hy vọng củng cố cho chiến dịch tranh cử vào ngày 3/11 bằng một nền kinh tế Mỹ đang phát triển mạnh, ông Trump giờ đây đang phải ứng phó với việc hàng trăm, nếu không phải hàng ngàn người tử vong vì dịch COVID-19. Nhiều đồng minh đảng Cộng hòa của ông lo ngại những thiệt hại kinh tế sẽ khiến ông khó giành được nhiệm kỳ bốn năm nữa.
Các ca nhiễm virus corona đã tăng gấp hơn 15 lần kể từ khi các hướng dẫn được đưa ra vào tuần trước.
Các bệnh viện ở thành phố New York đang rơi vào khủng hoảng. Thị trưởng Bill de Blasio hôm 22/3 nói “Nếu chúng tôi không nhận được đủ máy trợ thở trong vòng 10 ngày tới, những người lẽ ra không phải chết sẽ chết”.
Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một người thân cận với ông Trump, cảnh báo về việc sớm dỡ bỏ các quy định chống dịch bệnh vì lý do lo ngại cho kinh tế.
“Lời khuyên của tôi là sẽ nên nghe theo hướng dẫn y tế để ngăn chặn virus”, Reuters dẫn lời ông Graham nói với các phóng viên tại Quốc hội. “Nếu chúng ta có thể giảm áp lực về kinh tế, tốt thôi. Nhưng trọng tâm chính của tôi là đảm bảo virus bị ngăn chặn và đánh bại. Và chúng ta sẽ phải gánh chịu hậu quả kinh tế”.
Chính quyền Trump đã đẩy mạnh các chính sách tiền tệ tích cực để ngăn chặn tác động kinh tế của dịch Covid-19, sau khi tổng thống đã bỏ lỡ nhiều tuần lễ trong việc giảm nhẹ những rủi ro về y tế và sự lây lan nhanh chóng của dịch bệnh.
Hôm 23/3, Cục Dự trữ Liên bang đã đưa ra một loạt các chương trình đặc biệt để ngăn chặn kinh tế bị đảo lộn vì những quy định hạn chế sâu rộng đối với người dân và doanh nghiệp, mà theo các nhà khoa học là cần thiết để hạn chế sự lây lan của virus corona.
Trong khi ông Trump cân nhắc về phương cách để mở lại ít nhất một phần nền kinh tế, thì một số cố vấn cảnh báo về sự lây lan của virus đang ngày càng tồi tệ hơn.
“Dịch bệnh sẽ trở nên tồi tệ trong tuần này”, Tổng Y sĩ Jerome Adams nói với chương trình “Today” trên đài NBC hôm 23/3. “Người Mỹ đã không thực hiện đầy đủ và nghiêm túc quy định ở trong nhà”, ông nói.
Bộ trưởng Tài chính Steve Mnuchin hôm 22/3 nói rằng việc đóng cửa đang ảnh hưởng đến bộ phận lớn công chúng Mỹ có thể sẽ kéo dài 10 đến 12 tuần, hoặc cho đến đầu tháng Sáu.
Đánh đổi
Trong vài ngày qua, một số cố vấn chính sách kinh tế của Nhà Trắng đã bắt đầu tập trung vào việc đóng cửa và các biện pháp khác nhằm ngăn chặn virus có thể kéo dài bao lâu, Reuters dẫn lời một cố vấn bên ngoài chính quyền cho biết.
Cố vấn kinh tế Kevin Hassett, người vừa trở lại nhóm cố vấn, nói rằng nếu việc đóng cửa tiếp tục kéo dài, Hoa Kỳ có thể rơi vào suy thoái.
Một nguồn tin cho biết cuối tuần trước, ông Trump đã bắt đầu bàn riêng về việc mở cửa lại sau 15 ngày.
Ông Trump tin rằng “chúng ta mạnh mẽ và cần một nền kinh tế mạnh mẽ trong lúc đối phó với cuộc khủng hoảng này”, Reuters dẫn một nguồn tin cho biết.
Stephen Moore, nhà bình luận kinh tế mà ông Trump đã cố gắng đưa vào một ghế trống ở Cục Dự trữ Liên bang vào năm ngoái, nói với Reuters hôm 23/3 rằng đang có một cuộc tái đánh giá trong Nhà Trắng về sự khôn ngoan của việc “đóng cửa toàn bộ nền kinh tế”.
Ông nói có một số người cho rằng nếu “chúng ta tiếp tục đóng cửa nền kinh tế quá lâu thì số người phải trả giá cho điều đó có thể còn lớn hơn nguy cơ nhiễm virus”.
Các chuyên gia y tế khẳng định không có cách nào quay trở lại hoạt động bình thường khi chưa biết mức độ lây lan của virus tại Hoa Kỳ.
“Không ai muốn thấy chuyện này kéo dài cả”, Reuters dẫn lời Bác sĩ William Schaffner, giáo sư y học dự phòng và dịch bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Vanderbilt nói. “Tại thời điểm này, điều cần thiết phải nhấn mạnh là cách ly xã hội”.