Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, hôm Thứ hai, lên tiếng nghiêm khắc cảnh báo Trung Quốc rằng các dự án cải tạo đất ở Biển Đông phản tác dụng và là mối đe dọa cho sự thịnh vượng trong vùng Đông Nam Á.
Nhà lãnh đạo Mỹ nói với một nhóm các nhà lãnh đạo trẻ đến thăm nước Mỹ rằng “Có thể có một số” tuyên bố chủ quyền lãnh hải nào đó của Trung Quốc là hợp pháp. Tuy nhiên họ không nên tìm cách xác lập bằng cách đẩy người ta ra ngoài, ông vừa nói vừa hích khuỷu tay ra phía ngoài bục.
Nhà lãnh đạo Mỹ nói Hoa Kỳ không có tuyên bố bố chủ quyền nào trong vùng, nhưng muốn các cuộc tranh chấp những vùng lãnh hải mà Trung Quốc và các nước đang đưa ra tuyên bố chủ quyền được giải quyết trong hoà bình. Ống nói:
“Chúng tôi không nằm trong các bên tranh chấp, nhưng chúng tôi quả có quan tâm trong việc bảo đảm các tranh chấp được giải quyết một cách hoà bình, theo đường lối ngoại giao phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế. Và vì lý do đó chúng tôi nghĩ rằng hành động hung hăng cải tạo đất của bất cứ bên liên quan nào trong khu vực đều phản tác dụng.”
Ông nói Hoa Kỳ sẽ làm việc với bất cứ nước nào sẵn sàng “thiết lập và thực thi những chuẩn mực và luật lệ có thể duy trì tăng trưởng và thịnh vượng trong khu vực.”
Nhà lãnh đạo Mỹ nói, “Sự thực là Trung Quốc sẽ thành công. Đó là nước lớn, hùng mạnh. Người dân có tài và chăm chỉ làm việc.”
Sự va chạm giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc gia tăng trong những ngày gần đây vì việc Bắc Kinh xây dựng đảo nhân tạo, biến các bãi đá ngầm thành các sân bay.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter nói trước cử toạ hội nghị thượng đỉnh an ninh quốc tế ở Singapore hôm thứ Bảy rằng Hoa Kỳ phản đối bất kỳ hành động “quân sự hóa nào thêm nữa” tại các vùng lãnh thổ tranh chấp, sau khi phát hiện 2 khẩu đại pháo Trung Quốc bố trí trên một trong các đảo nhân tạo.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng Hoa Kỳ đang đưa ra những tuyên bố phi lý về quyền và chủ quyền cố hữu của Trung Quốc, khơi lên rắc rối và những tố cáo liên quan đến các hoạt động xây dựng thích đáng và hợp lý của Trung Quốc trên các đảo của mình. Trung Quốc kiên quyết phản đối việc này.”
Tổng thống Obama đã trả lời nhiều câu hỏi về Đông Nam Á và về triết lý điều hành đất nước của ông cho khoảng 75 nhà lãnh đạo trẻ từ 18 đến 35 tuổi, đang thăm Hoa Kỳ trong 5 tuần lễ. Họ đến thăm Mỹ theo chương trình tài năng lãnh đạo do ông lập ra cho những người trẻ từ 10 quốc gia trong khối ASEAN nhằm phát huy dân chủ và tăng trưởng kinh tế trong vùng.
Một trong những người khách này hỏi Tổng thống Hoa Kỳ rằng ông muốn lịch sử nhớ về nhiệm kỳ tổng thống của ông như thế nào.
Ông nói đùa, “Tôi hy vọng là được quý mến.”
Những người chỉ trích Tổng thống Obama thường cho rằng ông làm suy yếu quyền lực của Hoa Kỳ ở nước ngoài. Nhưng ông nói: “Chúng tôi đặt quan hệ quốc tế vào một vị thế rất vững chắc.”
Ông nói cộng đồng thiểu số người Rohingya Hồi giáo bị chính phủ Myanmar phân biệt đối xử, đã dẫn đến việc ông có 2 lời khuyên đối với những nước ở Đông Nam Á và trên khắp thế giới.
Ông Obama nói rằng các quốc gia chỉ thành công nếu họ không chia rẽ tôn giáo và sắc tộc và không phân biệt đối xử với nữ giới.