Trong năm đầu tiên nắm quyền, Tổng thống Joe Biden đã thực hiện một số lời hứa chính mà ông đưa ra khi tranh cử, từ việc xây dựng lại các liên minh của Hoa Kỳ trên toàn cầu đến phân phối vắc xin trên khắp nước Mỹ và thế giới.
Nhưng vẫn còn nhiều việc đang được tiến hành hoặc phụ thuộc vào Quốc hội mới mong giải quyết được. Trong số đó, nổi bật là những lời hứa của ông về việc cải tổ hệ thống nhập cư của Mỹ. Về vấn đề này, ông Biden bị kẹt giữa những đòi hỏi từ một bên là những người ủng hộ đảng Dân chủ trung kiên nhất và các cử tri gốc Mỹ Latin, còn bên kia là thực trạng dòng người di cư đang ồ ạt kéo đến Hoa Kỳ.
Hãy cùng điểm lại xem ông Biden thực hiện được bao nhiêu trong số những lời hứa chính của ông tính đến khi ông kết thúc năm đầu tiên trong nhiệm kỳ của mình:
COVID-19
- Hứa: Trở lại cuộc sống tương đối bình thường vào Giáng sinh năm 2021.
Kết quả: Thất hứa. Các biến thể delta rồi đến omicron gây ra số ca nhiễm đạt các mức kỷ lục mới, số ca nhập viện tăng đột biến, các cơ sở kinh doanh phải đóng cửa và thiếu hụt hàng hóa trên toàn nước Mỹ trong mùa lễ hội.
- Hứa: Cung cấp cho người Mỹ 1 tỷ bộ xét nghiệm tại nhà.
Kết quả: Đang thực hiện. Vào tháng 12/2021, ông Biden cam kết cung cấp 500 triệu bộ xét nghiệm nhanh trong bối cảnh có biến thể omicron rất dễ lây lan, và vào tuần trước ông công bố kế hoạch phân phối thêm 500 triệu bộ nữa. Một trang web về việc phân phối bắt đầu hoạt động hôm 19/1/2022.
- Hứa: Cung cấp 100 triệu mũi vắc xin cho người Mỹ trong 100 ngày đầu tiên và tiêm chủng cho 70% dân số thế giới để ngừa COVID, tính đến tháng 9/2022.
Kết quả: Đang thực hiện. Ông Biden đã hoàn thành vượt mục tiêu về tiêm chủng trong nước, nhưng mới chỉ khoảng 61% dân số thế giới được tiêm một liều.
- Hứa: Mở cửa trở lại một cách an toàn phần lớn các trường từ mẫu giáo đến lớp 8 và duy trì việc các trường mở cửa.
Kết quả: Gần như thực hiện xong. Các trường học phần lớn đều quay trở lại hình thức học trực tiếp, nhưng số ca nhiễm omicron tăng lên làm một số trường học phải đóng cửa và gặp các vấn đề khác trên toàn quốc.
- Hứa: Thông qua luật về cứu trợ COVID-19 trị giá 1,9 nghìn tỷ đô la.
Kết quả: Đã xong; dự luật được thông qua vào tháng 3 năm ngoái. Luật này cũng thực hiện lời hứa của ông về cung cấp 2.000 đô la tiền trợ giúp trực tiếp cho người Mỹ.
KHÍ HẬU
- Hứa: Hủy giấy phép về đường ống dẫn dầu Keystone XL, bảo vệ Khu bảo tồn Thiên nhiên Hoang dã Quốc gia Bắc Cực, tham gia lại thỏa thuận khí hậu Paris và chấp nhận Bản sửa đổi Kigali về Nghị định thư Montreal để giảm lượng hydrofluorocarbon (HFC) có hại.
Kết quả: Đã xong.
- Hứa: Cấm việc cho thuê các vùng đất và vùng biển của liên bang để làm các dự án dầu khí mới.
Kết quả: Thất hứa. Chính quyền đã đề xuất cải tổ chương trình cho thuê đất/biển của quốc gia liên quan dầu khí, nhưng chưa áp dụng lệnh cấm hoàn toàn.
KINH TẾ
- Hứa: Đảo ngược việc Tổng thống Donald Trump cắt giảm thuế doanh nghiệp năm 2017.
Kết quả: Thất hứa. Gói chi tiêu xã hội và môi trường của ông Biden bao gồm việc tăng thuế đối với các tập đoàn và những người giàu có, nhưng dự luật hiện đang bị đình trệ tại Thượng viện.
- Hứa: Tạm dừng việc các sinh viên phải thanh toán nợ cho liên bang.
Kết quả: Đã xong.
- Hứa: Yêu cầu đánh giá các chuỗi cung ứng của Hoa Kỳ.
Kết quả: Đã xong.
NHẬP CƯ
- Hứa: Tăng giới hạn người tị nạn lên 125.000 từ mức 15.000 do ông Trump đặt ra.
Kết quả: Còn xa mục tiêu. Ông Biden ký một sắc lệnh hành pháp vào tháng 2/2021, nâng mức giới hạn lên 62.500 người tị nạn.
- Hứa: Tăng cường các nguồn lực nhân đạo đến biên giới và khuyến khích các chương trình đối tác công-tư để đối phó với sự gia tăng về người di cư ở đó.
Kết quả: Có thực hiện, nhưng các quan chức vẫn phải vật lộn để đối phó với dòng người di cư ở biên giới. Ông Biden đã ký một lệnh hành pháp yêu cầu các quan chức chuẩn bị kế hoạch sử dụng các nguồn lực nhân đạo ở đó. Nhưng ông vẫn chưa lập ra các chương trình đối tác công-tư mới.
- Hứa: Cải cách hệ thống tị nạn của Hoa Kỳ.
Kết quả: Chưa xong. Ông Biden đã ký một lệnh hành pháp vào tháng 2/2021, chỉ đạo các quan chức xây dựng một chiến lược về người di cư, bao gồm cả người tị nạn và người xin tị nạn, và mặc dù năm ngoái ông đã hứa sẽ thực thi một hệ thống tị nạn "nhân đạo" mới, nhưng chưa có thông tin chi tiết cụ thể nào từ Nhà Trắng. Và chính quyền Biden đã tiếp tục chính sách thời Trump cho phép Cơ quan Hải quan và Biên phòng nhanh chóng trục xuất những di dân đi vào Mỹ mà không có giấy phép để tránh COVID-19 lây lan.
- Hứa: Đảo ngược các chính sách thời Trump về hạn chế đi lại đối với người dân từ một số quốc gia có đa số dân theo đạo Hồi, về cấp ngân sách và xây tường biên giới, về điều luật không khuyến khích di dân nhận trợ cấp và một số tiêu chí mở rộng để trục xuất người nhập cư.
Kết quả: Đã xong.
- Hứa: Tinh giản và cải thiện quy trình nhập quốc tịch cho người có thẻ xanh.
Kết quả: Đang thực hiện. Ông Biden đã ký một lệnh hành pháp vào tháng 2/2021 để cải thiện quy trình nhập tịch và Bộ An ninh Nội địa kể từ đó đã rút lại một số quy định thời ông Trump.
- Hứa: Chấm dứt chính sách phân ly gia đình và thành lập lực lượng chuyên trách về việc đoàn tụ các gia đình bị phân ly ở biên giới.
Kết quả: Đã xong. Ông Biden đã ký các lệnh hành pháp chấm dứt chính sách đó và thành lập một đội chuyên trách có nhiệm vụ tập trung vào việc đoàn tụ các gia đình. Cho đến nay mới chỉ có một số ít ỏi các gia đình được đoàn tụ do có những khó khăn trong việc tìm kiếm những người cha mẹ.
- Hứa: Bảo vệ những di dân trẻ được cha mẹ đưa đến Hoa Kỳ một cách bất hợp pháp bằng cách khôi phục chính sách thời Obama bảo vệ họ và gia đình họ khỏi bị trục xuất.
Kết quả: Đang thực hiện. Bộ trưởng Alejandro Mayorkas cho biết vào tháng 3/2021 rằng cơ quan của ông đã ban hành một quy định để "duy trì và củng cố" chính sách, theo đó sẽ không đặt nặng việc trục xuất những di dân trẻ, nhưng bản thân chính sách này vẫn có nguy cơ bị kiện ra tòa.
- Hứa: Chấm dứt giam giữ di dân lâu ngày và đầu tư vào hệ thống quản lý hồ sơ để xử lý.
Kết quả: Thất hứa. Chưa có thông báo gì về các khoản đầu tư bổ sung vào hệ thống quản lý hồ sơ. Tuy chính quyền cho biết vào tháng 3/2021 rằng sẽ cố gắng thả các cha mẹ và trẻ em trong vòng 72 giờ sau khi họ đến đất Mỹ, song các quan chức thừa nhận rằng đến nay hàng trăm trẻ em đã bị Đội Tuần tra Biên giới giữ lại trong thời gian lâu hơn nhiều. Chính quyền đang phải vật lộn với tình trạng có sự gia tăng về số lượng trẻ vị thành niên không có người lớn đi cùng đến biên giới và thiếu cơ sở vật chất để làm nơi ở cho các em.
CHÍNH SÁCH ĐỐI NỘI
- Hứa: Đảo ngược lệnh cấm người chuyển giới trong quân đội.
Kết quả: Đã xong.
- Hứa: Thành lập ban giám sát cảnh sát.
Kết quả: Từ bỏ. Chính quyền Biden quyết định từ bỏ ý tưởng đó, căn cứ vào ý kiến đóng góp từ các nhóm dân quyền và công đoàn cảnh sát.
- Hứa: Chỉ đạo bộ trưởng tư pháp đưa ra các khuyến nghị về tái cấu trúc Cục Rượu, Thuốc lá, Súng và Chất nổ và các cơ quan khác của Bộ Tư pháp để thực thi luật súng tốt hơn.
Kết quả: Chưa thực hiện.
- Hứa: Chỉ đạo FBI đưa ra báo cáo về sự chậm trễ trong việc kiểm tra lý lịch đối với các giao dịch mua súng.
Kết quả: Chưa xong.
CHÍNH SÁCH ĐỐI NGOẠI
- Hứa: “Chấm dứt các cuộc chiến kéo dài mãi ở Afghanistan và Trung Đông” và chấm dứt sự can dự của Hoa Kỳ vào cuộc nội chiến Yemen.
Kết quả: Pha trộn giữa được và chưa được. Hoa Kỳ chấm dứt cuộc chiến kéo dài 20 năm ở Afghanistan vào tháng 8/2021, mặc dù vậy, cách thức kết thúc thật đẫm máu và hỗn loạn. Trong khi đó, vào tháng 11 cùng năm, chính quyền tuyên bố sẽ bán số tên lửa không đối không trị giá 650 triệu đô la cho A rập Xê út, một nhân tố trung tâm trong cuộc xung đột Yemen.
- Hứa: Đặt nhân quyền vào vị trí trung tâm của chính sách đối ngoại.
Kết quả: Pha trộn giữa được và chưa được. Ông Biden đã nhiều lần nêu đích danh rằng Trung Quốc nhắm mục tiêu vào các nhà hoạt động dân chủ ở Hong Kong và có các hành vi vi phạm nhân quyền đối với người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số. Ông cũng nêu lên những quan ngại về việc bỏ tù và đối xử tồi tệ đối với lãnh đạo phe đối lập Nga Alexei Navalny. Ngược lại, ông không buộc thái tử A rập Xê út, Mohammed bin Salman, phải chịu trách nhiệm trực tiếp về vụ giết hại nhà báo Jamal Khashoggi làm việc cho báo Mỹ, mặc dù thông tin tình báo của Mỹ cho thấy Salman đã phê duyệt vụ sát hại đó.
- Hứa: Cải thiện quan hệ với các đồng minh từng trải qua mối quan hệ khó khăn trong thời ông Trump.
Kết quả: Pha trộn giữa được và chưa được. Ông Biden giành được lời khen ngợi từ các đồng minh vì nỗ lực giành lại vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ về các vấn đề khí hậu. Các nhà lãnh đạo khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương hài lòng với những nỗ lực phối hợp về chính sách đối với Trung Quốc. Trong khi đó, ông Biden thừa nhận chính quyền của ông không được khéo léo cho lắm khi triển khai thỏa thuận về cung cấp công nghệ tàu ngầm hạt nhân cho Australia, một động thái đã làm đổ vỡ thỏa thuận trị giá 66 tỷ đô la của Pháp và dẫn đến việc Paris tạm thời triệu hồi đại sứ của họ ở Washington. Quyết định của ông về dứt khoát rút quân Mỹ khỏi Afghanistan đã khiến một số đồng minh NATO bối rối, họ muốn kéo dài thời gian hoạt động nhằm ngăn chặn việc Taliban chiếm lấy chính quyền.
- Hứa: Nhanh chóng tái gia nhập thỏa thuận hạt nhân với Iran miễn là Tehran tuân thủ trở lại.
Kết quả: Không đạt được. Các cuộc đàm phán gián tiếp vẫn chưa sụp đổ, nhưng hy vọng của Nhà Trắng đang tắt dần.
(AP)