Bắc Kinh hôm 14/9 chỉ trích việc Ủy ban châu Âu phát động cuộc điều tra về việc Trung Quốc trợ cấp xe điện (EV) như là một biện pháp bảo hộ và cảnh báo nó sẽ làm tổn hại quan hệ kinh tế, một mối quan ngại mà ngành công nghiệp xe hơi Đức cũng chia sẻ.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen, đã công bố cuộc điều tra hôm 13/9, cáo buộc Trung Quốc xuất khẩu xe điện có giá thấp giả tạo tràn ngập thị trường toàn cầu nhờ vào khoản trợ cấp khổng lồ của nhà nước.
Cuộc điều tra, có thể dẫn đến các biện pháp đánh thuế trừng phạt, đã khiến các nhà phân tích cảnh báo Bắc Kinh sẽ có hành động trả đũa, và giám đốc các hãng xe điện Trung Quốc, vốn nói rằng lợi thế cạnh tranh họ không phải do trợ cấp, khiếu nại.
Cuộc điều tra ‘là hành động bảo hộ trắng trợn’ vốn sẽ phá vỡ và bóp méo nghiêm trọng ngành công nghiệp ô tô và chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả EU, và sẽ có tác động tiêu cực đến quan hệ kinh tế và thương mại Trung Quốc-EU’, Bộ Thương mại Trung Quốc ra tuyên bố cho biết.
“Trung Quốc sẽ chú ý chặt chẽ đến các xu hướng bảo hộ và các hành động sau đó của EU, đồng thời kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc,” tuyên bố nói thêm.
Các nhà phân tích của Eurasian Group cảnh báo nếu Brussels cuối cùng áp thuế quan lên xe điện được trợ cấp của Trung Quốc, Bắc Kinh có thể sẽ áp đặt các biện pháp đáp trả để làm tổn thương các ngành công nghiệp châu Âu.
Việc EU áp thuế sẽ phụ thuộc vào mức độ thống nhất trong Liên minh châu Âu. Một thập kỷ trước, Đức, do lo ngại trả đũa, đã phản đối áp thuế tấm pin mặt trời của Trung Quốc, mở đường cho thỏa hiệp với Bắc Kinh.
Ngược lại, Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck hôm 13/9 nói rằng ông hoan nghênh hành động của EU.
Ngành công nghiệp xe hơi của Đức, vốn ý thức cuộc chiến thương mại có thể ảnh hưởng đến hoạt động làm ăn của họ ở Trung Quốc, đã có thái độ thận trọng.
Mercedes Benz cho biết các biện pháp bảo hộ là phản tác dụng và Bosch, hãng cung cấp phụ tùng xe hơi lớn nhất thế giới, cho biết không có bên thắng trong cuộc đua áp thuế trừng phạt và rào cản thương mại.
“Sự bóp méo cạnh tranh của Trung Quốc đặc biệt là vấn đề mà châu Âu nên đối phó, nhưng nếu có thể thì không phải bằng trợ cấp quá mức hay áp thêm thuế trừng phạt trong một quá trình kéo dài,” Volker Treier, người đứng đầu bộ phận thương mại của Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức, nói.
Một số nhà phân tích nói rằng cuộc điều tra không nên gây rủi ro cho các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc vì họ có thể chuyển hướng sang các thị trường đang phát triển khác như Đông Nam Á.
Các hãng xe Trung Quốc đã đẩy nhanh nỗ lực xuất khẩu khi nhu cầu tiêu dùng chậm lại ở Trung Quốc làm trầm trọng thêm tình trạng sản xuất thừa mứa.
Cuộc điều tra chống trợ cấp, do Ủy ban châu Âu khởi xướng – vốn là điều bất thường – và không xuất phát từ khiếu nại nào trong ngành, diễn ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao nói chung giữa EU và Trung Quốc.
Quan hệ giữa hai bên đã trở nên căng thẳng do quan hệ của Bắc Kinh với Moscow sau khi Nga xua quân xâm lược Ukraine và việc EU muốn phụ thuộc ít hơn vào nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, vốn cũng là đối tác thương mại lớn nhất của khối này.
Cuộc điều tra xe điện sẽ quyết định giọng điệu cho các cuộc đàm phán song phương trước Hội nghị thượng đỉnh Trung Quốc-EU hàng năm, dự kiến diễn ra trước cuối năm, với EU muốn tiếp cận nhiều hơn vào thị trường Trung Quốc và tái cân bằng thương mại. Quan chức đứng đầu thương mại của EU Valdis Dombrovskis sẽ đến Trung Quốc vào cuối tháng này.
Ủy ban châu Âu cho biết thị phần xe điện của Trung Quốc ở châu Âu đã tăng lên 8% và có thể đạt 15% vào năm 2025.
Năm 2022, 35% tổng số ô tô điện xuất khẩu có xuất xứ từ Trung Quốc, theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Nội bộ (CSIS) của Mỹ, với phần lớn trong số này đi đến châu Âu.