Đài Loan muốn có “đối thoại có ý nghĩa” với Trung Quốc trên cơ sở bình đẳng, Tổng thống Thái Anh Văn nói ngày thứ Bảy, tỏ ý muốn làm hòa giữa lúc căng thẳng quân sự gia tăng với Bắc Kinh, nước tuyên bố hòn đảo này là lãnh thổ thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Trung Quốc đã tăng cường các hoạt động không quân gần đảo Đài Loan dân chủ trong những tuần qua, bao gồm băng qua trung tuyến nhạy cảm ở Eo biển Đài Loan vốn thường được coi là vùng đệm không chính thức.
Trung Quốc nói họ đang đáp trả "sự thông đồng" giữa Washington và Đài Bắc, tức giận về sự ủng hộ ngày càng tăng của Mỹ dành cho hòn đảo tự trị này. Bắc Kinh coi sự ủng hộ này là tiền đề cho việc Đài Loan tuyên bố độc lập chính thức, một lằn ranh đỏ đối với Trung Quốc.
Phát biểu tại lễ Quốc khánh, bà Thái mô tả tình hình ở Eo biển Đài Loan là “khá căng thẳng.” Điều này, cùng với các tranh chấp ở Biển Đông, xung đột biên giới Trung Quốc - Ấn Độ và việc Trung Quốc đàn áp Hong Kong, cho thấy nền dân chủ và hòa bình trong khu vực đang đối mặt với những thách thức lớn, bà nói.
Nếu Bắc Kinh có thể chú ý đến tiếng nói của Đài Loan và cùng nhau tạo điều kiện cho hòa giải và đối thoại hòa bình, căng thẳng trong khu vực chắc chắn có thể được giải quyết, bà nói thêm.
“Miễn là nhà chức trách Bắc Kinh sẵn sàng hóa giải hiềm khích và cải thiện quan hệ xuyên eo biển, trong khi sự bình đẳng và phẩm giá được duy trì, chúng tôi sẵn sàng làm việc cùng nhau để tạo điều kiện cho đối thoại có ý nghĩa.”
Nhưng Trung Quốc, nước đã cắt đứt các cơ chế đàm phán chính thức vào năm 2016 sau khi bà nhậm chức lần đầu tiên, ngày thứ Bảy nói Đài Loan tiếp tục theo đuổi độc lập và vẫn giữ tư tưởng đối đầu.
Bà Thái nói bà cam kết duy trì sự ổn định ở Eo biển Đài Loan, nhưng đây là trách nhiệm của cả hai bên.
Tuy nhiên, bà vẫn coi việc củng cố các lực lượng vũ trang của Đài Loan là ưu tiên hàng đầu và cho biết bà sẽ tiếp tục thúc đẩy điều này, giữ vững nguyên tắc không tìm kiếm chiến tranh mà cũng không sợ chiến tranh.
“Cam kết của chúng tôi đối với chủ quyền và các giá trị dân chủ của chúng tôi sẽ không thay đổi, nhưng chúng tôi cũng sẽ duy trì tính linh hoạt chiến lược và ứng biến trước những thay đổi,” bà nói mà không giải thích rõ hơn.
Mỹ đang thúc đẩy Đài Loan hiện đại hóa quân đội để họ có thể trở thành “con nhím” khó bị Trung Quốc tấn công. Washington, giống như hầu hết các quốc gia, không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Bắc, mặc dù là nước ủng hộ Đài Loan mạnh mẽ nhất trên trường quốc tế.
“Những bài phát biểu này tiếp tục tư duy đối đầu và thù địch, cổ xúy những phát ngôn ‘độc lập’, và tìm cách kết nối với các thế lực bên ngoài,” Chu Phụng Liên, phát ngôn viên của Văn phòng Sự vụ Đài Loan ở Bắc Kinh, nói.
“Độc lập của Đài Loan là ngõ cụt, trong khi đối đầu sẽ chẳng đi đến đâu,” bà Chu cảnh báo, đồng thời thúc giục Đảng Dân Tiến của bà Thái kiềm chế để không đi sâu hơn vào “con đường sai trái.”