Không lâu sau khi ông Donald Trump đắc cử tổng thống, giới phân tích bắt đầu soi mói 20 dự án mà ông Trump nói thuộc quyền sở hữu của ông ở ngoài nước Mỹ. Nhiều người đặt nghi vấn về những xung đột lợi ích đối với nhà lãnh đạo của thế giới tự do. Ông Trump trước đó loan báo trên Twitter rằng vào cuối tháng này, ông sẽ loan báo kế hoạch để giữ một khoảng cách với các hoạt động doanh thương của mình. Tập đoàn mang tên ông mới đây đã gởi thông báo cho VOA về vấn đề này. Thông tín viên Carolyn Presutti của VOA tường trình về một số vấn đề liên quan tới các hoạt động kinh doanh của Tổng thống tân cử Mỹ.
Đa số người Mỹ công nhận rằng từ trước tới nay chưa bao giờ có một tổng thống tân cử nào giống ông Donald Trump.
Tỷ phú địa ốc Trump từng phát biểu: " Không một ai biết tôi sở hữu những gì."
Nhưng chúng ta có thể suy đoán một vài điều từ những số liệu trong hồ sơ kê khai tài chánh dài 104 trang của ông Trump.
Theo quy định, các ứng cử viên tổng thống phải nộp hồ sơ tài chánh cá nhân trong thời gian vận động tranh cử. Nhưng có một kẽ hở pháp luật cho phép tổng thống tân cử hoãn nộp hồ sơ cập nhật tới năm 2018. Và trong tình hình ông Trump không công bố hồ sơ khai thuế cá nhân, các thông tin này chỉ có tính cách khái quát.
Các hoạt động kinh doanh của ông Trump trải rộng từ Cộng hòa Dominica sang Ấn Ðộ, cho tới Indonesia và xa hơn nữa.
Đối với một tỉ phú bất động sản thành công thì đó không phải là một vấn đề. Nhưng tình huống này trở nên phức tạp khi ông Trump trở thành tổng thống tân cử của Mỹ.
Ông Ken Gross, chuyên tư vấn cho các nhà làm chính trị về các vấn đề đạo đức, nhận xét:
"Để xây dựng những dự án địa ốc của ông, ông Trump cần xin giấp phép và làm các thủ tục khác để xây cho to hơn, đẹp hơn. Vấn đề bây giờ trở nên rắc rối vì những liên hệ giây mơ rễ má với chính quyền sở tại."
Ông Trump hứa sẽ tránh những xung đột về lợi ích, nhưng bằng cách nào thì hiện vẫn chưa rõ, dựa tren hồ sơ mà Tập đoàn Trump gởi cho VOA.
Một đại diện của tập đoàn Trump cho biết:
"Chúng tôi đang trong tiến trình tái cơ cấu hướng tới mục tiêu chuyển quyền quản lý của Tập đoàn Trump và hồ sơ đầu tư sang cho Donald Jr., Ivanka và Eric Trump cùng với một êkip quản lý kinh doanh tài giỏi. Đây là ưu tiên hàng đầu của tập đoàn Trump. Chúng tôi đảm bảo giải pháp được chọn lựa để tái cơ cấu doanh nghiệp sẽ phù hợp với các luật lệ và quy định hiện hành.”
Ông Trump viết trên Twitter rằng vào ngày 15 tháng 12, ông và những người con của ông sẽ công bố kế hoạch để ông hoàn toàn rút ra khỏi các hoạt động kinh doanh.
Giáo sư James Thurber của Đại học American nhận xét rằng làm như vậy vẫn chưa đủ.
"Nếu là quan chức cao cấp nhất có trách nhiệm về mặt đạo đức, tôi sẽ rút tất cả mọi thành viên trong gia đình tôi ra khỏi doanh nghiệp của mình. Tôi sẽ lập ra một hội đồng quản trị mới không có người nhà trong đó để điều hành các bất động sản của tập đoàn Trump và các tổ chức khác trên thế giới."
Hồ sơ kê khai tài chánh của ông Trump cho thấy tập đoàn Trump thu về 2,8 triệu đôla ở Azerbaijan trong hai năm qua liên quan tới một khách sạn ở Baku- một toà cao ốc 33 tầng chưa chính thức khánh thành.
Những bức ảnh chụp ái nữ của ông Trump, cô Ivanka đang giám sát công trình xây dựng, nhưng khách sạn này là do con rể của bộ trưởng giao thông Azerbaijan đứng tên chủ sở hữu.
Giáo sư James Thurber nhận xét: "Giới lãnh đạo Azerbaijan bị đánh giá là tham nhũng, dù theo bất cứ tiêu chuẩn nào. Nếu làm ăn với các nước tham nhũng thì một ngày nào đó chúng ta cũng dính dáng vào tham nhũng."
Tập đoàn Trump còn cho biết họ có kế hoạch xây dựng tới 30 khách sạn ở Trung Quốc, trong khi tài sản lớn nhất của tập đoàn, ở Manhattan -được tài trợ một phần bởi Ngân hàng Trung Quốc của nhà nước Trung Quốc.
Một số nhà phân tích nêu nghi vấn khi ông đàm phán với Trung Quốc, liệu nhân vật đó là “doanh gia Trump” hay “Tổng thống Trump”?
Hiến pháp Mỹ quy định không một nhân viên công cử tại nhiệm nào được nhận tiền từ một chính phủ nước ngoài.
Đây là lần đầu tiên một doanh gia cầm đầu một cơ ngơi địa ốc rộng lớn như vậy được bầu vào làm chủ Tòa Bạch Ốc. Mặc dù tình huống này đặt ra nhiều thách thức, nhưng một số người cho rằng Tổng thống tân cử Donald Trump với bề dày kinh nghiệm của một doanh gia, sẽ là điều có lợi cho đất nước.