Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kết thúc chuyến thăm Nga hôm thứ Tư 22/3 sau khi thể hiện tình đoàn kết với Tổng thống Vladimir Putin chống lại phương Tây. Hai nhà lãnh đạo chuyên quyền cam kết hợp tác để hình thành một trật tự thế giới mới, theo Reuters.
Trong chuyến thăm kéo dài hai ngày, ông Tập hầu như không đề cập đến chiến tranh ở Ukraine và cho biết hôm 21/3 trong phát biểu cuối cùng rằng Trung Quốc có một “quan điểm vô tư”. Không có dấu hiệu nào cho thấy những nỗ lực đóng vai trò kiến tạo hòa bình của ông Tập Cận Bình đã mang lại kết quả, nhưng ông cũng không đưa ra bất kỳ đề nghị nào về trợ giúp trực tiếp cho cuộc chiến của ông Putin ở Ukraine.
Tuy nhiên, khi ông Tập rời đi, ông nói với ông Putin: “Hiện nay có những thay đổi chưa từng xảy ra trong 100 năm. Khi chúng ta sát cánh bên nhau, chúng ta sẽ thúc đẩy những thay đổi này”.
“Tôi đồng ý”, ông Putin nói, và ông Tập nói thêm: “Xin hãy bảo trọng, người bạn thân thiết”.
Bình luận về cuộc gặp giữa ông Tập và ông ông Putin, Nhà Trắng cho biết quan điểm của Trung Quốc không hề vô tư và kêu gọi Bắc Kinh gây áp lực buộc Nga phải rút quân khỏi lãnh thổ có chủ quyền của Ukraine nhằm chấm dứt cuộc xung đột lớn nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II.
Tối hôm trước, khi ông Tập ở Moscow, các lực lượng Nga đã tiến hành một “cuộc không kích lớn”, phóng đi 21 máy bay không người lái Shahed-136, Bộ Tổng tham mưu Lực lượng Vũ trang Ukraine cho biết hôm 22/3.
Khi ông Tập chuẩn bị rời Moscow, còi báo động không kích vang khắp thủ đô Kyiv của Ukraine và ở miền bắc cũng như miền đông Ukraine, với các báo cáo về các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, nhưng không có thiệt hại lớn nào.
Được Điện Kremlin đưa tin như là động thái thể hiện sự ủng hộ từ người bạn quyền lực nhất của họ, chuyến thăm của ông Tập tới Moscow nổi bật với nghi lễ và sự hào nhoáng được dàn dựng cẩn thận, không những thế, khung cảnh hoành tráng còn được ghi dấu ấn với rất nhiều hành động thể hiện tình thân thiện giữa hai nhà lãnh đạo.
Ông Tập và ông Putin dùng từ “người bạn thân thiết” để nói về nhau, họ hứa hẹn hợp tác kinh tế và mô tả mối quan hệ giữa hai nước là tốt nhất từ trước đến nay.
Một tuyên bố do Trung Quốc đưa ra nói rằng: “Họ (hai nhà lãnh đạo) chia sẻ quan điểm rằng mối quan hệ này đã vượt xa phạm vi song phương và có tầm quan trọng thiết yếu đối với bối cảnh toàn cầu và tương lai của nhân loại”.
“Chúng tôi đang đoàn kết làm việc để hình thành một trật tự thế giới đa cực dân chủ và công bằng hơn, cần phải dựa trên vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an, luật pháp quốc tế, các mục đích và nguyên tắc của Hiến chương LHQ”, ông Putin nói trong một tuyên bố được đăng trên trang web của Điện Kremlin.
Một tuyên bố chung trước đó bao gồm các cáo buộc quen thuộc chống lại phương Tây - rằng Washington đang phá hoại sự ổn định toàn cầu và NATO đang tiến vào khu vực châu Á-Thái Bình Dương - đồng thời khẳng định rằng mối quan hệ đối tác chặt chẽ giữa Trung Quốc và Nga không tạo thành một “liên minh quân sự-chính trị”.
Về cuộc chiến Ukraine, ông Putin ca ngợi ông Tập về một kế hoạch hòa bình mà ông Tập đề xuất vào tháng trước, đồng thời đổ lỗi cho Kyiv và phương Tây đã từ chối kế hoạch này. Phương Tây coi kế hoạch hòa bình của Trung Quốc là một mưu đồ câu giờ cho ông Putin để tập hợp lại lực lượng và củng cố sự kiểm soát của ông ta trên các vùng đất bị chiếm đóng.
Kế hoạch 12 điểm của Trung Quốc không có chi tiết cụ thể về cách chấm dứt cuộc chiến đẫm máu kéo dài hơn một năm qua, đã cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người và buộc hàng triệu người phải chạy trốn.
Phương Tây tìm cách cô lập Nga thông qua các biện pháp trừng phạt toàn cầu và ông Putin phải đối mặt với lệnh bắt giữ từ Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC).
Trung Quốc không ủng hộ bất kỳ động thái nào kể trên và phương Tây lo ngại rằng Trung Quốc có thể giúp cung cấp vũ khí cho Nga trong cuộc xung đột, điều mà Bắc Kinh bác bỏ.
Khi ông Tập và ông Putin kết thúc cuộc hội đàm hôm 21/3, Quỹ Tiền tệ Quốc tế công bố thỏa thuận sơ bộ với Kyiv về gói cho vay 4 năm trị giá khoảng 15,6 tỷ đôla cho đất nước tan hoang này.
Số tiền này sẽ giúp củng cố Ukraine, quốc gia đã bị thiệt hại nặng nề về cơ sở hạ tầng và nền kinh tế trong cuộc tấn công kéo dài một năm của Nga.