Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton hôm qua chỉ trích cách thức Bắc Kinh giải quyết vấn đề tranh chấp lãnh hải ở biển Nam Trung Hoa (tức biển Đông) với các quốc gia nhỏ hơn.
Ông Clinton đề cập tới vấn đề tranh chấp lãnh hải giữa Trung Quốc và các quốc gia như Việt Nam, Philippines và Nhật Bản trong khi phát biểu tại một hội nghị do một tập đoàn xây dựng tổ chức ở Quảng Châu, miền nam Trung Quốc.
Về vấn đề tranh chấp lãnh hải quanh quần đảo mà Tokyo gọi là Senkaku còn Bắc Kinh gọi là Điếu Ngư ở biển Hoa Đông, cựu Tổng thống Hoa Kỳ nói: “Nếu Trung Quốc và Nhật Bản tranh chấp về một số hòn đảo, thì đôi bên tranh cãi với vị thế dường như ngang bằng nhau”.
Nhưng về việc Trung Quốc giải quyết tranh chấp ở biển Nam Trung Hoa với các quốc gia như Việt Nam và Philippines, ông Clinton có cảm nhận khác.
Ông nói: “Quan điểm của Trung Quốc là giải quyết tranh chấp với các quốc gia theo hình thức song phương, nhưng mỗi một nước này lại nhỏ hơn nhiều”.
Cựu tổng thống nói thêm: “Quan điểm của chúng tôi tại Mỹ là, cần phải có giải pháp, bất kể giải pháp đó như thế nào, để Việt Nam, Philippines và các nước nhỏ hơn không cảm thấy bị choáng ngợp về sự khác biệt về kích thước [lãnh thổ] giữa họ và Trung Quốc”.
Trước đó, trả lời kênh truyền hình CNN, cựu Tổng thống Mỹ nói: “Một trong những khác biệt lớn nhất đó là Hoa Kỳ tin rằng việc giải quyết các tranh chấp về nguồn tài nguyên ở biển Hoa Đông và Nam Trung Hoa thông qua một diễn đàn đa quốc gia nơi các nước nhỏ hơn không bị mất lợi thế vì nhỏ hơn so với Trung Quốc”.
Ông Clinton nói thêm: “Và phía Trung Quốc lại tin rằng mọi chuyện cần phải giải quyết thông qua điều họ gọi là giải pháp song phương mà các quốc gia nhỏ hơn nói họ không có cơ hội tìm cách thương thảo với Trung Quốc [một cách đơn phương]”.
Theo giới quan sát, các nhận định trên của ông Clinton có thể khiến Bắc Kinh thêm phần không hài lòng về gia đình ông.
Trong khi quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ tiến triển khá tốt trong thời kỳ ông Clinton làm tổng thống, Bắc Kinh lại không mặn mà lắm với vợ ông, bà Hillary Clinton.
Bà Clinton từng chỉ trích quan điểm của Trung Quốc về biển Đông tại Diễn đàn Khu vực ASEAN năm 2010.
Trung Quốc đã cấm phát hành quyển hồi ký mới nhất của cựu đệ nhất phu nhân Mỹ có tên là “Hard Choices”, trong đó bà chỉ trích hồ sơ nhân quyền của Bắc Kinh.
Ông Clinton vừa mới kết thúc chuyến đi kéo dài 8 ngày tới khu vực châu Á – Thái Bình Dương để thăm các dự án do tổ chức của gia đình ông là Clinton Foundation hỗ trợ.
Trong chuyến thăm này, cựu Tổng thống Hoa Kỳ còn tới Việt Nam hôm 18/7, và tại Hà Nội, Chủ tịch Trương Tấn Sang đã “hoan nghênh Thượng viện Hoa Kỳ đã có Nghị quyết phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan Hải Dương-981 ra khỏi vùng biển Việt Nam”.
Theo báo chí trong nước, ông Clinton đã nói rằng “các nước trong khu vực đều phải hợp tác với nhau; tránh tình trạng một nước lớn có thể ức hiếp các nước nhỏ khác trong khu vực”.
Bắc Kinh hôm 16/7 thông báo di dời giàn khoan dầu về vùng biển gần đảo Hải Nam sau hơn hai tháng xảy ra đối đầu với Hà Nội, từng dẫn tới làn sóng bài Trung Quốc khắp Việt Nam và đẩy quan hệ giữa hai quốc gia láng giềng xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.
[The Diplomat, Fortune, CNN, VNA]