Cuộc chiến ở Ukraine sẽ là vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự hôm 10/7 khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và Thủ tướng Anh Rishi Sunak gặp nhau tại London giữa lúc các đồng minh chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius, Litva, theo VOA News.
Đây sẽ là cuộc họp thứ sáu của các nhà lãnh đạo trong sáu tháng qua. Vào tháng 6, ông Biden đã tiếp đón ông Sunak tại Nhà Trắng, cam kết thực hiện Tuyên bố Đại Tây Dương để hợp tác về công nghệ tiên tiến, năng lượng sạch và khoáng sản quan trọng nhằm chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc trên khắp thế giới.
Ông Biden cũng dự kiến sẽ gặp Vua Charles của Anh hôm 10/7 trước khi tới Vilnius, nơi không có khả năng NATO sẽ chào đón Thụy Điển với tư cách là thành viên thứ 32 do sự phản đối dai dẳng từ Thổ Nhĩ Kỳ.
Trong chuyến bay tới Anh, ông Biden có cuộc điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan về một nỗ lực vào phút cuối nhằm mở đường cho việc Ankara đồng ý cho Thụy Điển gia nhập – một quá trình phải được tất cả các thành viên hiện tại nhất trí.
Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan nói với VOA trên chuyên cơ Air Force One đang trên đường tới London: “Tôi không thể mô tả mức độ gần, xa như thế nào, tất cả những gì tôi có thể nói là chúng tôi tin rằng Thụy Điển nên được kết nạp vào NATO càng sớm càng tốt”. Ông nói thêm: “Chúng tôi tin rằng nên có một con đường để làm như vậy”.
Trong thông báo về cuộc điện đàm, Ankara tuyên bố rằng Thụy Điển đã thực hiện một số bước đi đúng hướng nhưng chưa đạt được đủ tiến bộ để hỗ trợ đơn xin gia nhập NATO của Stockholm.
Ankara cáo buộc Thụy Điển quá khoan dung đối với các tổ chức chiến binh người Kurd mà Thổ Nhĩ Kỳ coi là các nhóm khủng bố. Theo yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ, Thụy Điển đã ban hành các cải cách, bao gồm luật chống khủng bố mới. Ông Erdogan ban đầu cáo buộc Phần Lan thực hiện hành động tương tự, nhưng đã chấp thuận đơn xin gia nhập NATO của Helsinki vào tháng 4.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg mời ông Erdogan và Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson thảo luận về quan điểm của họ tại cuộc họp hôm 10/7 ở Vilnius.
Ông Sullivan nói thêm rằng ông Biden và ông Erdogan đã thảo luận về việc bán F-16, một chủ đề vẫn là điểm nhấn đối với Ankara mặc dù nước này phủ nhận công khai. Trong tuyên bố của mình, Ankara lưu ý rằng ông Erdogan nói “sẽ là sai lầm nếu liên kết việc Thụy Điển gia nhập NATO với việc bán máy bay phản lực F-16”, đồng thời cảm ơn ông Biden vì đã ủng hộ Ankara trong mong muốn mua máy bay chiến đấu.
Các nhà lập pháp từ cả hai đảng trong Quốc hội Hoa Kỳ, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt các thương vụ bán vũ khí lớn, nhấn mạnh rằng trước tiên Ankara phải từ bỏ sự phản đối việc Thụy Điển gia nhập trước khi thỏa thuận có thể được tiến hành.
Tại cuộc họp kéo dài hai ngày ở Vilnius, các nhà lãnh đạo NATO sẽ thảo luận về việc tăng cường hỗ trợ cho Ukraine, bao gồm cả việc đưa ra những từ ngữ cuối cùng của một thông cáo thỏa hiệp sẽ báo hiệu cho Kyiv rằng họ đang tiến gần hơn đến tư cách thành viên mà không cần hứa hẹn về việc gia nhập nhanh chóng.
Ông Biden đã nhiều lần nói rằng Ukraine phải thực hiện các cải cách bổ sung để đủ điều kiện trở thành thành viên NATO. Trong một cuộc phỏng vấn được ghi hình vào tuần trước, ông Biden nói với CNN rằng ông nghĩ còn quá sớm để kêu gọi bỏ phiếu về việc Ukraine gia nhập NATO.