Tòa án Tối cao Hoa Kỳ hôm thứ Hai bắt đầu nghe những luận chứng trong một vụ kiện tụng mang tính bước ngoặt, United States v. Texas, tranh luận về tính hợp pháp của những hành động hành pháp của Tổng thống Barack Obama về vấn đề di trú.
Ai bị ảnh hưởng: Khoảng bốn triệu người nhập cư không giấy tờ đang sinh sống tại Mỹ.
Vụ kiện bao gồm vấn đề gì:
Vụ kiện tập trung vào chương trình năm 2014 của ông Obama được gọi là Hành động Trì hoãn cho Cha Mẹ của người Mỹ (DAPA). Chương trình này trì hoãn việc trục xuất những người nhập cư không giấy tờ đã sinh sống ở Mỹ kể từ ít nhất là năm 2010, có con là công dân Mỹ hoặc cư trú hợp pháp ở Mỹ, và không có tiền án hình sự.
Ông Obama cho biết ông đưa ra hành động hành pháp này là vì Quốc hội không chịu cải tổ hệ thống di trú.
Ai đứng sau vụ kiện: Bang Texas đang dẫn đầu 26 bang, cũng như những nghị sĩ Đảng Cộng hòa trong Quốc hội, thách thức hành động hành pháp của Tổng thống Obama. Họ lập luận ông Obama trên thực tế không có quyền hành thay đổi luật di trú.
Kết cục khả dĩ:
Đứng về phía chính quyền Obama: Khoảng bốn triệu người sẽ được phép sinh sống và làm việc tại Mỹ tạm thời mà không nơm nớp lo sợ bị trục xuất.
Đứng về phía các bang: Những phán quyết của những tòa án cấp thấp hơn, đã đình chỉ những hành động di trú này, có thể sẽ được giữ nguyên trong những tháng còn lại trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama.
Hòa 4-4: Một kết cục hòa có thể xảy ra sau khi thẩm phán Antonin Scalia qua đời hồi tháng 2, khiến Tòa án còn lại tám thành viên. Một kết cục hòa sẽ cho phép giữ nguyên những phán quyết của những tòa án cấp thấp hơn.
Tránh né vấn đề di trú: Tòa án Tối cao cũng có thể phán quyết rằng Texas và những bang khác không có quyền khởi kiện tại tòa án liên bang, một kết cục về khía cạnh thủ tục mà phần lớn sẽ tránh được vấn đề nhập cư gây chia rẽ.
Khi nào có phán quyết: Tòa án dự kiến sẽ quyết định vào cuối tháng 6.
Lập luận trong vụ kiện:
Chính quyền Obama được đại diện bởi luật sư phúc thẩm hàng đầu, Trưởng Luật sư biện hộ Donald Verrilli Jr., người từng tranh tụng nhiều vụ kiện gây chú ý trước Tòa án Tối cao, bao gồm Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá Phải chăng, tính hợp hiến của hôn nhân đồng tính và Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân.
Các bang được đại diện bởi bởi trưởng luật sư biện hộ của bang Texas, Scott Keller, người đã từng tranh tụng trước Tòa án về quyền của Texas bác bỏ một đề xuất về những bảng số xe có hình lá cờ chiến trận của Liên minh miền Nam, cũng như bênh vực những hạn chế của Texas đối với những cơ sở phá thai.
Lập trường của các ứng cử viên tổng thống 2016:
Đảng Cộng hòa: Các ứng cử viên Donald Trump, Ted Cruz và John Kasich đã nói họ sẽ ngay lập tức đảo ngược bất kỳ hành động hành pháp nào được phép xảy ra.
Đảng Dân chủ: Hillary Clinton và Bernie Sanders thì nói rằng họ sẽ mở rộng những nỗ lực đó.