Nga hôm thứ ba 11/9 bắt đầu cuộc thao dượt quân sự lớn nhất kể từ khi Liên bang Xô viết sụp đổ. Cuộc tập trận huy động 300.000 binh sĩ diễn ra gần biên giới với Trung Quốc và sẽ bao gồm các cuộc diễn tập chung với quân đội Trung Quốc.
Trước đây Nga và Trung Quốc đã từng tổ chức các cuộc tập trận chung, nhưng không ở quy mô lớn như vậy. Cuộc thao dượt mang tên Vostok-2018 (Đông-2018) cho thấy các mối quan hệ quân sự giữa hai nước được thắt thặt hơn, nhưng cũng gửi một lời nhắc nhở với Bắc Kinh rằng Moscow có sức mạnh quân sự và sẵn sàng bảo vệ biên cương miền viễn đông thưa dân của Nga.
Vostok-2018 diễn ra giữa lúc căng thẳng đang tăng cao giữa phương Tây và Nga. NATO cho biết họ sẽ theo dõi sát cuộc tập trận, cũng như Hoa Kỳ, nước có sự hiện diện quân sự mạnh mẽ trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Bộ Quốc phòng Nga loan tải thông tin về cuộc thao diễn quân sự hôm thứ ba, vời các hình ảnh xe quân sự đang được vận chuyển trên tàu hỏa, những hàng xe tăng, xe bọc thép và tàu chiến di chuyển, trực thăng vũ trang và chiến đấu cơ cất cánh.
Thông cáo của Bộ Quốc phòng Nga nói rằng các hoạt động này mới là giai đoạn đầu của cuộc thao diễn quân sự sẽ kéo dài cho đến ngày 17/ 9, trong đó sẽ có các bài tập triển khai lực lượng bổ sung cho vùng viễn đông của Nga và các lực lượng hải quân từ các hạm đội Bắc và Thái Bình Dương của Ngadc phái đến tăng cường.
Mục đích chính là để kiểm tra khả năng sẵn sàng của quân đội trong việc di chuyển với những khoảng cách lớn, và để kiểm tra khả năng phối hợp giữa bộ binh và hải quân, và hoàn thiện các quy trình chỉ huy và kiểm soát. Ở các giai đoạn sau sẽ có các bài diễn tập phòng thủ và tấn công.
Nga cũng đã tổ chức một cuộc diễn tập hải quân lớn ở đông Địa Trung Hải hồi đầu tháng này, trong lúc không quân Nga mở lại các cuộc oanh kích khu vực Idlib của Syria, cứ địa cuối cùng của phe nổi dậy chống Tổng thống Bashar al-Assad.
Tăng cường quan hệ Trung-Nga
Vị trí của cuộc thao dượt Vostok-2018 nằm cách Moscow 5.000 km về phía đông có nghĩa là nó chắc chắn sẽ được Nhật Bản, Bắc và Nam Hàn cũng như Trung Quốc và Mông Cổ theo dõi chặt chẽ. Riêng Trung Quốc và Mông Cổ sẽ tham gia cuộc diễn tập này của Nga vào cuối tuần này.
Các nhà phân tích nói rằng Moscow phải mời quân đội Trung Quốc và Mông Cổ tham gia khi cuộc tập trận được thực hiện gần biên giới của họ và vì quy mô lớn của nó sẽ khiến cho các nước láng giềng coi là một mối đe dọa.
Ngẫu nhiên hay được sắp đặt, cuộc thao dượt quân sự của Nga với sự tham gia của hơn 1.000 máy bay quân sự, hai hạm đội và tất cả các đơn vị không quân của Nga diễn ra cùng thời điểm với việc Tổng thống Vladimir Putin họp với Chủ tịch Nước Trung Quốc Tập Cận Bình tại thành phố cảng Vladivostok của Nga.
Mối quan hệ giữa Moscow và Bắc Kinh từ lâu luôn bị những người theo chủ nghĩa dân tộc Nga cảnh giác về việc Trung Quốc mở rộng ảnh hưởng trong vùng viễn đông giàu khoáng sản của Nga.
Nhưng Nga đã xoay trục về phía đông để tăng cường quan hệ với Trung Quốc sau khi phương Tây trừng phạt Moscow về việc sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014, cùng với quan hệ giao thương giữa hai nước có chung biên giới đất liền dài 4.200 km.
Moscow cho biết 24 máy bay trực thăng và sáu máy bay phản lực của không quân Trung Quốc đã đến các căn cứ không quân của Nga để tham gia cuộc diễn tập. Bắc Kinh cho biết 3.200 binh sĩ của Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) sẽ tham gia cuộc trập trận với Nga.
Một số chuyên gia xem cuộc tập trận như là một thông điệp gởi cho Washington, nơi mà các mối quan hệ với cả Moscow và Bắc Kinh đều đang căng thẳng.
Ông Dmitri Trenin, cựu đại tá quân đội Nga và giám đốc Trung tâm Carnegie Moscow nhận định: "Bằng cuộc tập trận Vostok 2018, Nga gửi đi một thông điệp rằng Hoa Kỳ là một kẻ thù tiềm năng, còn Trung Quốc là một đồng minh tiềm năng."
Ông Trenin nói tiếp: "Trung Quốc, bằng việc gửi một lực lượng của Quân đội Giải phóng Nhân dân sang tập trận với Nga, muốn cho thấy áp lực của Mỹ đang đẩy Bắc Kinh quay sang hợp tác quân sự chặt chẽ hơn với Moscow."
Tổng thống Putin, tư lệnh tối cao của các lực lượng vũ trang, theo dự kiến sẽ theo dõi cuộc tập trận trong tuần này cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, người đang quan sát cuộc thao dượt.
Bộ trưởng Shoigu nói rằng đây là cuộc thao dượt quân sự lớn nhất kể từ cuộc thao dượt quân sự của Liên Xô, Zapad-81 (Tây-81) vào năm 1981.