Chính quyền Biden ngày 15/12 đưa nhà sản xuất chip bộ nhớ YMTC của Trung Quốc và 21 công ty “lớn” của Trung Quốc trong lĩnh vực chip trí tuệ nhân tạo vào danh sách đen thương mại, mở rộng cuộc truy quét đối với ngành công nghiệp chip của Trung Quốc.
YMTC, từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của chính phủ Hoa Kỳ, được thêm vào danh sách vì lo ngại rằng công ty này có thể chuyển hướng công nghệ của Mỹ sang những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc đã bị đưa vào danh sách đen trước đó là Huawei và Hikvision. Động thái này, được nêu trong Công báo Liên bang, sẽ cấm các nhà cung cấp của YMTC vận chuyển hàng hóa của Hoa Kỳ đến YMTC mà không có giấy phép vốn rất cực kỳ khó xin.
21 công ty khác của Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen thương mại, trong đó có Cambricon Technologies và CETC, phải đối mặt với hình phạt thậm chí còn nặng nề hơn, với việc chính phủ Hoa Kỳ ngăn chặn hiệu quả việc họ tiếp cận với công nghệ được sản xuất ở bất kỳ nơi nào trên thế giới mà dùng thiết bị của Hoa Kỳ.
Trong lúc chính phủ Trung Quốc tìm cách loại bỏ các rào cản giữa lĩnh vực quân sự và dân sự, “Lợi ích an ninh quốc gia của Hoa Kỳ đòi hỏi chúng tôi phải hành động dứt khoát để từ chối tiếp cận các công nghệ tiên tiến”, Trợ lý Bộ trưởng Thương mại phụ trách Quản lý Xuất khẩu Thea Kendler nói trong một tuyên bố.
YMTC, Cambricon và CETC không trả lời ngay các yêu cầu bình luận.
Tòa đại sứ Trung Quốc tại Washington tố cáo Mỹ đang “ép buộc và bắt nạt kinh tế trắng trợn trong lĩnh vực công nghệ”, phá hoại các hoạt động kinh doanh bình thường giữa các công ty Trung Quốc và Mỹ và đe dọa sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu.
“Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các công ty và tổ chức Trung Quốc,” tòa đại sứ Trung Quốc nói thêm.
Động thái này được xây dựng dựa trên các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sâu rộng áp đặt lên Bắc Kinh vào tháng 10 để làm chậm những tiến bộ về công nghệ và quân sự của Bắc Kinh, bao gồm các biện pháp hạn chế Trung Quốc tiếp cận các công cụ sản xuất chip của Hoa Kỳ và cắt đứt nước này khỏi một số con chip được sản xuất ở bất kỳ đâu trên thế giới có sử dụng thiết bị của Mỹ.
Việc này cũng diễn ra khi Quốc hội chuẩn bị hoàn thiện luật cấm chính phủ Hoa Kỳ mua các sản phẩm có chứa chất bán dẫn do YMTC, do nhà sản xuất chip bộ nhớ Trung Quốc CXMT, hoặc do nhà sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc SMIC sản xuất.
Bộ Thương mại hôm 15/12 cũng nhắm mục tiêu vào 9 thực thể Trung Quốc bị cáo buộc tìm cách hỗ trợ hiện đại hóa quân sự cho Trung Quốc, bao gồm tập đoàn Shanghai Micro Electronics Equipment (SMEE).
SMEE không trả lời yêu cầu bình luận.
Bộ cũng liệt kê vào danh sách đen nhà sản xuất camera giám sát Trung Quốc Tianjin Tiandi Weiye Technologies vốn bị cáo buộc tham gia vào “chiến dịch đàn áp, giam giữ tùy tiện hàng loạt và giám sát công nghệ cao của Trung Quốc đối với người Uyghur.” Tiandi không trả lời yêu cầu bình luận.
Tổng cộng có 35 thực thể Trung Quốc đã bị thêm vào danh sách đen thương mại của Hoa Kỳ, cùng công ty con của YMTC có trụ sở tại Nhật Bản.
Thông báo ngày 15/12 không phải là tất cả tin xấu cho Bắc Kinh. Chính quyền Biden đã loại bỏ một công ty con của Wuxi Biologics, một công ty sản xuất nguyên liệu cho vắc-xin COVID của AstraZeneca và 26 thực thể khác của Trung Quốc khỏi cái gọi là danh sách chưa được kiểm chứng nhờ các chuyến thị sát thành công.
Hai trong số các công ty Trung Quốc được xóa khỏi danh sách chưa được xác minh đó là YMTC và SMEE đã bị đưa vào danh sách đen vừa kể.
Các công ty được đưa vào danh sách chưa được kiểm chứng nếu Hoa Kỳ không thể hoàn thành các chuyến thị sát để xác định xem công ty có đáng tin cậy để nhận hàng xuất khẩu công nghệ nhạy cảm của Hoa Kỳ hay không, việc kiểm tra ở Trung Quốc cần có sự chấp thuận của Bộ Thương mại.
Việc được bỏ vào danh sách chưa được kiểm chứng buộc các nhà cung cấp Hoa Kỳ phải thực hiện thẩm định kỹ lưỡng hơn trước khi giao hàng cho các công ty mục tiêu.
Các quan chức của Bộ Thương mại cho rằng Bắc Kinh đã hợp tác nhiều hơn trong việc kiểm tra thực địa với một quy tắc mới của Hoa Kỳ được công bố vào tháng 10. Theo quy tắc đó, nếu chính phủ ngăn cản các quan chức Hoa Kỳ tiến hành thị sát tại các công ty trong danh sách chưa được kiểm chứng, thì Washington có thể thêm các công ty này vào danh sách đen sau 60 ngày.
Theo chính sách mới đó, Bộ Thương mại hôm 15/12 đã xóa chín thực thể của Nga khỏi danh sách chưa được kiểm chứng và đưa chúng vào danh sách đen vì Hoa Kỳ không thể thực hiện các chuyến thị sát tại chỗ.