Thủ tướng Naoto Kan đã xin lỗi những người ủng hộ đảng ông vì đã không đáp ứng được điều họ trông đợi. Đảng Dân Chủ Nhật Bản đương quyền DPJ cần có được 54 ghế tại Thượng viện để duy trì thế đa số với liên minh là đảng Tân Nhân dân. Nhưng đảng DPJ chỉ đạt 44 ghế.
Thủ tướng Kan nói rằng đề nghị của ông gia tăng 5% thuế mua bán đã bị nhiều người cho là nguyên nhân đưa tới thất bại của đảng. Ông Kan cho biết ông đã không giải thích được rõ ràng các chính sách của ông và không thiết lập được mối quan hệ với cử tri.
Giờ đây, DPJ đang đứng trước các tình huống rất khó khăn trong việc tranh thủ hậu thuẫn của công chúng, và đạt được các mục tiêu lập pháp của mình. Thất bại hôm Chủ nhật diễn ra chưa đầy một năm sau khi DPJ đạt được chiến thắng lịch sử chấm dứt 50 năm cầm quyền của đảng dân chủ Tự do Nhật.
Cuộc bầu cử Thượng viện cũng diễn ra chỉ 40 ngày sau khi ông Naoto Kan thay thế ông Yukio Hatoyama trong chức vụ Thủ tướng. Ông Hatoyama từ chức sau khi không giữ được lời hứa trong cuộâc vận động bầu cử là sẽ di chuyển một căn cứ quân sự gây nhiều tranh cãi của Hoa Kỳ ra khỏi đảo Okinawa ở miền nam nước Nhật.
Sự thay đổi trong lãnh đạo khiến tỉ lệ ủng hộ tân thủ tướng tăng vọt, nhưng số người ủng hộ bắt đầu sút giảm sau khi ông Kan đề nghị tăng gấp đôi thuế bán hàng để đối phó với khoản công nợ khổng lồ. Số nợ của Nhật Bản giờ đây đã gấp đôi nền kinh tế 5 ngàn tỷ của nền kinh tế của nước này.
Giáo sư Gerald Curtis của trường đại học Columbia là một giáo sư thỉnh giảng tại Tokyo Foundation.
Ông Curtis nêu nhận định: “Cử tri Nhật chuẩn bị thấy thuế tiêu dùng sẽ gia tăng, nhưng họ không sẵn sàng chấp nhận tình trạng đó dưới thời chính phủ Kan vì ông Kan không làm cho người dân tin tưởng rằng ông hiểu tại sao ông muốn tăng thuế tiêu dùng, ông sẽ tăng thuế như thế nào và ông sẽ dùng tiên thuế đó vào việc gì.”
Với thế đa số lớn tại Hạ viện cho thấy là DPJ vẫn còn nắm quyền lực, nhưng theo giáo sư Curtis thì việc mất các ghế tại Thượng viện khiến cho đảng này gặp khó khăn trong việc đẩy mạnh các chính sách chủ chốt như việc thi hành một thỏa thuận không được lòng dân là di chuyển căn cứ trên đảo Okinawa.
Ông Curtis nói rằng thất bại trong cuộc bầu cử vừa qua khiến cho có phần chắc là không có đảng nào muốn liên kết với DPJ.
Ông Curtis nói tiếp: “Để cho chế độ này tránh tình trạng tê liệt toàn bộ, đảng DPJ phải tìm thỏa thuận với các đảng đối lập về từng dự luật cụ thể.”
Giáo sư Curtis nghĩ rằng chuyện đó sẽ không xảy ra vì chuyện đó có thể đưa tới thêm tình trạng bất ổn tại Nhật.
Thủ tướng Kan cũng phải thuyết phục chính đảng ông rằng ông sẽ đưa DPJ ra khỏi tình trạng rối ren hiện tại. Đảng đương quyền sẽ bầu lãnh đạo vào tháng 9 và cuộc bầu cử hôm Chủ nhật nêu ra những nghi vấn nghiêm trọng liệu ông Kan có vượt qua được cuộc bầu cử đó hay không.
Đảng Dân chủ đương quyền tại Nhật Bản đang lượng định thiệt hại của đảng sau khi thất bại trong cuộc bầu cử Thượng viện. Thất bại xảy ra chưa tới 2 tháng sau khi ông Naoto Kan được bổ nhiệm làm Thủ tướng. Từ Tokyo, Thông tín viên đài VOA Akiko Fujita gửi về bài tường trình chi tiết sau đây.