Lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah – nhóm vũ trang Lebanon – bắt đầu có hiệu lực hôm 27/11 sau khi hai bên chấp thuận một thỏa thuận do Mỹ và Pháp làm trung gian, một chiến thắng ngoại giao hiếm hoi ở khu vực Trung Đông, nơi bị hai cuộc chiến tranh trong hơn một năm tàn phá.
Quân đội Lebanon, vốn được giao nhiệm vụ đảm bảo duy trì lệnh ngừng bắn, cho biết họ đang chuẩn bị triển khai đến miền nam đất nước, khu vực đã bị Israel bắn phá nặng nề trong cuộc chiến của họ với nhóm Hezbollah được Iran hậu thuẫn, cùng với các thành phố và thị trấn phía đông và các thành trì của Hezbollah ở ngoại ô phía nam Beirut.
Quân đội yêu cầu cư dân các ngôi làng gần biên giới đừng vội trở về nhà cho đến khi quân đội Israel, vốn đã nhiều lần nổ súng tấn công các tay súng Hezbollah và đẩy nhóm này lùi sâu vào trong lãnh thổ Lebanon khoảng 6 km, rút lui.
Israel cho biết họ đã nhận diện được các tay súng Hezbollah quay trở lại các địa điểm gần biên giới và đã nổ súng để ngăn họ đến gần hơn. Không có dấu hiệu nào cho thấy việc này sẽ làm suy yếu lệnh ngừng bắn.
Thỏa thuận ngừng bắn này hứa hẹn chấm dứt cuộc xung đột qua biên giới giữa Israel và Lebanon vốn đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng kể từ khi nó bùng phát sau cuộc chiến Gaza hồi năm ngoái. Nó là thành tựu lớn của Mỹ trong những ngày cuối của chính quyền Tổng thống Joe Biden.
Thỏa thuận này có khả năng cho phép Israel tập trung nhiều hơn vào cuộc xung đột ở dải Gaza mà họ tuyên bố sẽ tiêu diệt kẻ thù truyền kiếp là nhóm Hồi giáo Hamas của Palestine, vốn đứng sau cuộc tấn công người dân Israel vào ngày 7/10 năm 2023.
“Bạo lực phải nhường chỗ cho đối thoại và đàm phán. Chúng ta đã làm được điều này ở Lebanon và nó phải thành hiện thực càng sớm càng tốt ở Dải Gaza,” Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot nói với đài phát thanh France Info.
Sami Abu Zuhri, một quan chức Hamas, nói với Reuters rằng nhóm này ‘tôn trọng’ quyền của Lebanon đạt được thỏa thuận ngừng bắn để bảo vệ người dân của họ và hy vọng có một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh Gaza.
Thủ tướng lâm thời Lebanon, ông Najib Mikati, kêu gọi Israel tuân thủ hoàn toàn lệnh ngừng bắn và ‘rút khỏi tất cả các khu vực và vị trí mà họ chiếm đóng’, vài giờ sau khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah được kích hoạt.
Xe hơi và xe tải chất đầy nệm, vali và thậm chí cả giường tủ, lũ lượt đi qua thành phố cảng phía nam Tyre, khu vực bị đánh bom ác liệt trong những ngày cuối cùng trước khi có lệnh ngừng bắn, hướng về phía nam. Giao tranh đã leo thang trong hai tháng qua, khiến hàng trăm ngàn người Lebanon phải di tản.
Israel cho biết mục tiêu quân sự của họ là đảm bảo cho khoảng 60.000 người Israel được trở về an toàn. Những người này đã chạy khỏi cộng đồng của họ ở biên giới phía bắc khi Hezbollah bắt đầu nã tên lửa để hỗ trợ Hamas ở Gaza.
Ở Lebanon, một số xe hơi phấp phới quốc kỳ, một số chiếc khác bấm còi, và một phụ nữ được nhìn thấy dùng ngón tay làm dấu hiệu chiến thắng khi mọi người bắt đầu trở về nhà.
Nhiều ngôi làng mà người dân quay trở lại đã bị tàn phá.
Hussam Arrout, người cha có bốn đứa con, cho biết ông đã di tản khỏi vùng ngoại ô phía nam Beirut nhưng quê gốc của ông là làng Mays al-Jabal ở biên giới phía nam. Ông nói ông rất muốn trở về quê cha đất tổ.
“Israel vẫn chưa rút hoàn toàn, họ vẫn đang ở sát rìa. Vì vậy, chúng tôi quyết định đợi cho đến khi quân đội thông báo rằng chúng tôi có thể đi vào. Khi đó, chúng tôi sẽ ngay lập tức mở máy xe lên và trở về làng,” ông nói.
Tổng thống Biden đã phát biểu tại Nhà Trắng hôm 26/11 để thông báo về lệnh ngừng bắn ngay sau khi nội các an ninh Israel thông qua thỏa thuận trong cuộc bỏ phiếu với tỷ lệ 10-1.
“Thỏa thuận này nhằm để để chấm dứt vĩnh viễn sự thù địch,” ông Biden nói. “Tàn quân Hezbollah và các tổ chức khủng bố khác sẽ không được phép đe dọa an ninh của Israel một lần nữa.”
Ông Netanyahu cho biết lệnh ngừng bắn sẽ cho phép Israel tập trung vào mối đe dọa từ Iran, cho quân đội cơ hội nghỉ ngơi, bổ sung hậu cần, và cô lập Hamas.
Hezbollah đã yếu hơn đáng kể so với khi bắt đầu cuộc xung đột, ông nói thêm.