Đảng Cộng hòa ngày thứ Sáu khiển trách Dân biểu Hoa Kỳ Liz Cheney và Adam Kinzinger vì tham gia cuộc điều tra của Quốc hội đối với vụ tấn công Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 và những nỗ lực của Donald Trump nhằm lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, gọi cuộc điều tra này là một sự tấn công vào "diễn ngôn chính trị chính đáng."
Bà Cheney và ông Kinzinger là hai nghị sĩ Đảng Cộng hòa duy nhất trong ủy ban đặc tuyển của Hạ viện điều tra vụ 6 tháng 1. Ủy ban đang điều tra xem ai - bao gồm cả những người trong hàng ngũ thân cận của ông Trump - có bất cứ vai trò nào trong việc hoạch định hoặc thực hiện vụ tấn công nghiêm trọng nhất nhắm vào Điện Capitol Hoa Kỳ kể từ Chiến tranh năm 1812.
Nghị quyết khiển trách bà Cheney và ông Kinzinger, được thông qua tại cuộc họp của Ủy ban Đảng Cộng hòa Toàn quốc ở Thành phố Salt Lake, cáo buộc họ "tham gia một cuộc bức hại do phe Dân chủ cầm đầu nhắm vào những công dân bình thường thực hiện diễn ngôn chính trị chính đáng."
Hàng ngàn người ủng hộ ông Trump đã xông vào Điện Capitol ngày hôm đó, đập vỡ cửa sổ, hành hung các cảnh sát viên và khiến các nhà lập pháp và Phó Tổng thống khi đó là Mike Pence phải thoát thân sau khi ông Trump có bài phát biểu nảy lửa lặp lại những tuyên bố sai trái rằng thất bại trong cuộc bầu cử của ông là kết quả của gian lận trên diện rộng.
Cuộc biểu quyết ngày thứ Sáu có giọng điệu khác hẳn so với một tuyên bố mà Ủy ban Đảng Cộng hòa Toàn quốc đưa ra vào ngày xảy ra vụ tấn công, khi đó nói rằng "những cảnh tượng bạo lực mà chúng ta đã chứng kiến không đại diện cho những hành động yêu nước, mà là một cuộc tấn công nhắm vào đất nước của chúng ta và các nguyên tắc lập quốc."
Bà Cheney và ông Kinzinger đã biểu quyết luận tội ông Trump đối với cáo buộc kích động nổi dậy, và họ tham gia cùng bảy thành viên Đảng Dân chủ trong ủy ban điều tra vụ tấn công.
Nghị quyết nói bà Cheney và ông Kinzinger đã làm tổn hại nỗ lực của phe Cộng hòa giành lại thế đa số trong Quốc hội.
Nghi quyết nói sẽ "ngay lập tức chấm dứt bất kì và tất cả sự ủng hộ dành cho họ" trong tư cách đảng viên, nhưng không kêu gọi khai trừ họ khỏi đảng, như đề xuất ban đầu. Ủy ban sử dụng một phần ngân quỹ của mình để giúp hỗ trợ các ứng cử viên Đảng Cộng hòa trong các chiến dịch tranh cử.
Ông Trump, người vẫn nắm quyền kiểm soát chặt chẽ đảng của ông, đang tuyên chiến với những người theo Đảng Cộng hòa có quan điểm chống lại ông. Phe Cộng hòa đang nỗ lực giành quyền kiểm soát cả Hạ viện lẫn Thượng viện từ tay phe Dân chủ của Tổng thống Joe Biden.
Cả hai nhà lập pháp Cheney và Kinzinger đều đưa ra phát biểu trước cuộc biểu quyết ngày thứ Sáu.
"Các nhà lãnh đạo của Đảng Cộng hòa đã tự nguyện làm con tin cho một người thừa nhận rằng ông ta đã tìm cách lật ngược cuộc bầu cử tổng thống và gợi ý ông ta sẽ ân xá cho các bị cáo vụ 6 tháng 1, một số người trong số này đã bị buộc tội âm mưu phản loạn," bà Cheney nói, nhắc tới hàng trăm người ủng hộ ông Trump bị cáo buộc nhiều tội danh khác nhau trong vụ tấn công bạo lực.
Bốn người chết vào ngày 6 tháng 1, và một cảnh sát viên Lực lượng Cảnh sát Điện Capitol tử vong ngày hôm sau. Khoảng 140 cảnh sát viên bị thương, và bốn người sau đó qua đời do tự sát.
Bà Cheney nói bà không nhận ra những người trong đảng của mình, những người "từ bỏ Hiến pháp để theo đuổi Donald Trump," người đã công khai ủng hộ ứng cử viên thách thức bà trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa ở bang Wyoming.
Ông Kinzinger, người sẽ không tái tranh cử, cho biết ông là đảng viên Cộng hòa bảo thủ kể từ trước khi ông Trump tham gia chính trường. Ông tuyên bố sẽ tiếp tục "nỗ lực chống lại ma trận chính trị đã đưa chúng ta đến nông nỗi này."