Đài Loan hôm 19/4 cho biết quyết định của Trung Quốc mở các đường bay mới gần hai hòn đảo do Đài Loan kiểm soát là một rủi ro về an toàn hàng không được đưa ra mà không tham khảo ý kiến với Ðài Loan và cho biết họ sẽ yêu cầu bất kỳ máy bay nào sử dụng các đường bay mới này phải quay lại.
Chính phủ Đài Loan hồi tháng 1 bày tỏ sự tức giận sau khi Trung Quốc “đơn phương” thay đổi đường bay mang tên M503 sát đường trung tuyến nhạy cảm ở eo biển Đài Loan. Trung Quốc tuyên bố Đài Loan tự trị dân chủ là lãnh thổ của mình.
Các đường bay mới của Trung Quốc đến các thành phố Hạ Môn và Phúc Châu của Trung Quốc, được gọi lần lượt là W123 và W122, kết nối với đường bay M503 và chạy dọc theo các đường bay hiện có đến đảo Kim Môn và Mã Tổ, nơi có các chuyến bay thường xuyên đến và đi từ Đài Loan.
Trung Quốc hồi tháng 1 cho biết họ đang mở các đường bay từ Tây sang Đông – hay nói cách khác là theo hướng Đài Loan – trên hai đường bay từ Hạ Môn và Phúc Châu, nhưng đến nay mới công bố khi nào các đường bay này sẽ đi vào hoạt động.
Cơ quan quản lý hàng không dân dụng Trung Quốc cho biết trong tuyên bố hôm 19/4 rằng các đường bay này hiện đang hoạt động và từ ngày 16/5 họ sẽ “tối ưu hóa hơn nữa” không phận xung quanh sân bay Phúc Châu.
Tuyên bố không nói rõ chi tiết, nhưng được đưa ra bốn ngày trước khi Tổng thống đắc cử Đài Loan Lại Thanh Đức nhậm chức. Bắc Kinh tin rằng ông Lại là một kẻ ly khai nguy hiểm trong khi ông Lại đã nhiều lần đề nghị đàm phán với Trung Quốc nhưng đều bị từ chối.
Một quan chức cấp cao của Đài Loan nắm rõ kế hoạch an ninh của hòn đảo cho biết thông báo về đường bay là một cách gây áp lực của Trung Quốc trước ngày nhậm chức của tổng thống Đài Loan.
“Họ muốn chúng tôi nhượng bộ, thỏa hiệp và thay đổi hành động của mình”, người này nói, với điều kiện giấu tên vì họ không được phép phát biểu với giới truyền thông.
Văn phòng các vấn đề Đài Loan của Trung Quốc đã không ngay lập tức trả lời yêu cầu bình luận.
Cơ quan quản lý Trung Quốc cho biết, những thay đổi về đường bay sẽ giúp đáp ứng “nhu cầu phát triển” của các chuyến bay dọc bờ biển Trung Quốc, đảm bảo an toàn bay, tăng cường khả năng ứng phó với giông bão và cải thiện hoạt động bay bình thường.
Cục Hàng không Dân dụng Đài Loan cho biết biện pháp này ảnh hưởng nghiêm trọng đến an toàn hàng không trên không phận Đài Loan và gọi đây là động thái đơn phương được thực hiện mà không có sự tham vấn.
Tại điểm gần nhất, gần Kim Môn, khoảng cách giữa đường bay của Trung Quốc và Đài Loan chỉ là 1,1 hải lý.
“Không phận giữa hai bên rất nhỏ và có những rủi ro nhất định,” cơ quan này nói thêm.
Không phận được kiểm soát
Cơ quan kiểm soát không lưu Đài Loan sẽ "mạnh mẽ yêu cầu" các đối tác Trung Quốc hướng dẫn cho tất cả các máy bay tránh xa khi chúng tiếp cận không phận Đài Loan.
Máy bay Trung Quốc không được Đài Loan cho phép bay trong không phận mà Đài Bắc kiểm soát xung quanh Kim Môn và Mã Tổ.
Đường trung tuyến của eo biển trong nhiều năm đóng vai trò là ranh giới không chính thức giữa Đài Loan và Trung Quốc và không bị máy bay chiến đấu từ hai bên vượt qua.
Nhưng Trung Quốc nói rằng họ không công nhận sự tồn tại của đường này và các máy bay chiến đấu của Trung Quốc hiện thường xuyên bay qua đường này khi Bắc Kinh tìm cách gây áp lực buộc Đài Bắc phải chấp nhận yêu sách chủ quyền của mình.
Các chuyến bay đến và đi từ Đài Loan và Hạ Môn cùng Phúc Châu của Trung Quốc đi theo lộ trình vòng quanh đường trung tuyến thay vì bay thẳng qua eo biển. Các chuyến bay nội địa của Đài Loan đến Kim Môn và Mã Tổ bay thẳng qua eo biển.
Đài Loan đã phàn nàn về tuyến đường M503 trước đó vào năm 2018 khi cho biết Trung Quốc đã mở phần hướng bắc của tuyến đường này mà không thông báo trước cho Đài Bắc, trái với thỏa thuận năm 2015 về việc thảo luận trước về các đường bay như vậy.
Chính phủ Đài Loan bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc và nói rằng chỉ người dân trên đảo mới có thể quyết định tương lai của họ.