Vào cuối tháng 10/2019, ông Keith Rockwood, một cựu quân nhân Hoa Kỳ hiện đang ngụ tại thành phố Webster, bang Massachusetts, nhận được một cuộc điện thoại từ nữ tình nguyện viên DNA của tổ chức phi lợi nhuận Amerisians Without Borders (AWB) hỏi rằng ông có từng đến Việt Nam hay không. Ông trả lời “Có.” Đầu dây bên kia cho biết rằng nhiều khả năng ông có một người con gái hiện đang ở Việt Nam.
“Nhận được cuộc điện thoại tôi rất ngạc nhiên! Nhưng tôi không bị sốc vì tôi từng có linh cảm trong nhiều năm qua rằng đó là một khả năng,” ông Rockwood, hiện là một trung sĩ cảnh sát làm việc tại trường College of the Holy Cross, nói với VOA Tiếng Việt.
Nhận được cuộc điện thoại tôi rất ngạc nhiên! Nhưng tôi không bị sốc vì tôi từng có linh cảm trong nhiều năm qua rằng đó là một khả năng.Ông Keith Rockwood
Vào tuổi đôi mươi anh thanh niên Rockwood rời thị trấn Webster ở bang Massachusetts gia nhập Hải quân Hoa Kỳ. Và vào mùa Giáng sinh năm 1966 khi làm nhiệm vụ tiếp tế trên tàu số YFU-70 thuộc đơn vị tàu đổ bộ LCM-876 của Hải quân Hoa Kỳ đồn trú khu vực Đà Nẵng, anh đã phải lòng người con Huế tên Phan Thị Việt Hồng.
Bà Trần Thị Thu và mẹ là bà Phan Thị Việt Hồng - hiện đang sinh sống ở tỉnh Đồng Nai. Photo provided by Tran Thi Thu
Kết quả của mối tình trai chiến binh Mỹ và gái Việt tại Đông Hà, Quảng Trị là sự chào đời của cô con gái tên Phan Thị Tuyết Thu vào ngày 18/08/1967, sau này đổi tên là Trần Thị Thu, và đổi năm sinh là 1965 vì nhiều lý do. Khi ấy ông Rockwood đã kết thúc nhiệm vụ ở chiến trường Việt Nam và đã quay về Mỹ.
Bà Thu năm nay 53 tuổi, hiện sống bằng nghề buôn bán ve chai và đi làm thuê ở một vùng quê hẻo lánh ở huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước. Trong suốt hơn 50 năm, bà sống trong nỗi đau là thân phận con lai, mặc cảm vì bị xa lánh, và nghèo túng vì không được học hành tử tế. Bà nghĩ rằng suốt đời bà sẽ chẳng tìm được cha, và đối với bà hình ảnh người cha qua lời người mẹ kể lại đó là một người lính tiếp vận của Hải quân Mỹ, mà đôi bên chỉ biết nhau trong thời gian ngắn ngủi giữa lúc chiến trường loạn lạc.
Bà Trần Thị Thu tại vựa ve chai ở tỉnh Bình Phước.
Bất ngờ vào giữa năm 2018, em gái của bà Thu gặp một thành viên trong nhóm AWB - Hội Tình lai Không Biên giới, một tổ chức phi lợi nhuận của Hoa Kỳ giúp hỗ trợ những “Anh Chị em Lai” ở Việt Nam thực hiện xét nghiệm DNA để tìm cha ở Mỹ, và gợi ý bà Thu tiến hành làm xét nghiệm, dù bà nghĩ rằng hy vọng tìm được cha rất mong manh.
Bà Trần Thị Thu kể lại câu chuyện làm xét nghiệm DNA với VOA:
“Họ thử DNA cho tôi vào tháng 11/2018 và đến 10/2019 thì tôi nhận được tin là đã tìm được cha của tôi. Tìm được cha, ôi, tôi mừng quá là mừng!”
“Nhờ Hội giúp mà tôi tìm được cha. Xúc động lắm không biết nói gì hơn,” bà Thu chia sẻ.
Ông Jimmy Miller, người sáng lập AWB, cho VOA biết: “Khi cho thử DNA thì cho kết quả cô Thu là con lai. Khi thử qua công ty Ancestry thì cho kết quả tương thích với kết quả DNA của ông Rockwood. Ông Rockwood thử một lần nữa qua Family Tree thì kết quả cũng tương thích với DNA của cô Thu. Ông ấy rất là vui.”
Hội Tình lai Không Biên giới sử dụng xét nghiệm DNA để xác định gần 400 người con lai vẫn còn bị kẹt ở Việt Nam như trường hợp của bà Thu, vận động và hỗ trợ việc định cư sang Mỹ cho họ.
Cựu quân nhân Hoa Kỳ Keith Rockwood ở Webster, Massachusetts, cha của bà Trần Thị Thu. Photo provided by Tran Thi Thu
Vào 5 năm trước, ông Rockwood đã sử dụng xét nghiệm DNA của Ancestry cốt để tìm gốc gác gia phả của mình, nhưng không ngờ rằng kết quả cho biết có sự tương thích với DNA của cô Thu, một người phụ nữ đang mong đợi tìm cha ở Mỹ. Điều này khiến ông vừa ngạc nhiên vừa hạnh phúc, nhất là nhận được sự trợ giúp nhiệt tình từ Hội Tình lai Không Biên giới do ông Miller làm Chủ tịch.
Ghi nhận sự hỗ trợ chân tình từ ABW, ông Rockwood nói: “Anh Jimmy Miller hỗ trợ tôi rất nhiều và tôi biết ơn anh ấy. Anh ấy đang lo thu xếp việc làm giấy tờ. Và sau đó tôi sẽ gửi một lá thư và cam kết thừa nhận về mối quan hệ cha con có công chứng để gửi cho Tổng lãnh sự quán và các giấy tờ khác để con gái tôi cùng chồng và hai đứa con của họ đến Hoa Kỳ nếu họ muốn.”
“Hằng ngày tôi trò chuyện rất vui với Thu và hai đứa con gái của Thu, với sự hỗ trợ dịch thuật của Google,” ông Rockwood nói với VOA.
“Tôi rất nôn nóng được gặp con gái và gia đình. Tôi có kế hoạch vào ngày 1/6 này sẽ sang đó cùng với con trai út của tôi, tức là em trai của Thu,” ông Rockwood nói.
Ông Keith Rockwood và vợ ở bang Massachusetts. Photo provided by Tran Thi Thu.
Tuy nhiên, theo bà Thu, kế hoạch về Việt Nam của cha bà và cuộc hội ngộ cha con vào đầu tháng 6 tới có thể bị hoãn lại một thời gian vì biến cố dịch Covid-19.
Bà Thu chia sẻ tâm sự của bà về tình phụ tử thiêng liêng: “Ông nói rằng ông thật sự không biết có con trên đời, chứ ngày xưa mà mẹ con cho ba biết mẹ con đã có bầu thì ba có khả năng xin gia hạn ở Việt Nam thêm một năm nữa.”
“Ông nói rằng trong mấy chục năm qua trong thâm tâm của ông lúc nào cũng suy nghĩ là ông còn bỏ quên một thứ gì đó ở Việt Nam, trong lòng ông bất an vì cứ nhớ hoài ký ức Việt Nam.”
“Tiếp xúc với ông nhưng tôi không biết tiếng Anh. Cha và con cứ nhắn tin qua lại và nhờ Google dịch, chứ tôi không nghe được tiếng của ông.”
Tiếp xúc với ông nhưng tôi không biết tiếng Anh. Cha và con cứ nhắn tin qua lại và nhờ Google dịch.Bà Trần Thị Thu
“Tối qua ông nhắn rằng ông chỉ muốn virus Covid-19 biến mất càng nhanh càng tốt để cho ba sắp xếp chuyến đi của con qua bên đó càng sớm càng tốt,” bà Thu cho biết thêm.
“Hiện giờ thì chúng tôi đang giúp làm giấy tờ để cho cô Thu và gia đình đi Mỹ,” ông Miller cho VOA biết.
XEM THÊM: AWB ‘vác đá vá trời’ để 350 con lai bị kẹt ở Việt Nam sang MỹÔng Miller nói: “Chiến tranh Việt Nam chấm dứt 45 năm rồi, cùng với sự tang thương, chết chóc, và chia ly… nhưng đây là câu chuyện có kết cuộc đẹp. Chúng ta nên chia sẻ câu chuyện đẹp cho thế giới biết.”
Chiến tranh Việt Nam chấm dứt 45 năm rồi, cùng với sự tang thương, chết chóc, và chia ly… nhưng đây là câu chuyện có kết cuộc đẹp. Chúng ta nên chia sẻ câu chuyện đẹp cho thế giới biết.Ông Jimmy Miller
Ông Miller cho VOA biết gần đây Hội tình lai Không biên giới đã đưa ra một kiến nghị kêu gọi Tổng thống Donald Trump đưa ra những nỗ lực mới để đưa những người con lai về nước.
“Bốn mươi năm năm sau, Hoa Kỳ vẫn còn nghĩa vụ quay trở lại Việt Nam, thu dọn tẩy độc, tìm kiếm hài cốt của những người mất tích trong chiến tranh…, trong khi con cái của họ vẫn kẹt lại ở Việt Nam, và hiện vẫn đang còn sống. Vậy nên, chúng ta cần phải đưa những người con này về nhà.”
Thông báo của AWB:
Vào ngày 30/04/2020 tới đây, AWB sẽ kết thúc chương trình thử DNA đã kéo dài suốt 7 năm qua tại Việt Nam. Tuy nhiên, những ai biết rằng mình là con lai và đã ghi danh với AWB trước thời gian này vẫn sẽ được tiếp tục xét nghiệm.