Một cựu giáo sư Đại học Harvard ngày 26/4 bị kết án sáu tháng quản thúc tại gia vì đã nói dối về mối quan hệ của ông với một chương trình tuyển dụng do Trung Quốc điều hành, các công tố viên cho biết.
Ông Charles Lieber, một nhà khoa học nano nổi tiếng và là cựu chủ tịch khoa hóa học của Harvard, đã được miễn thời gian ngồi tù trong bản án do Thẩm phán liên bang Mỹ Rya Zobel tuyên bố ở Boston sau khi ông bị kết tội vào tháng 12 năm 2021.
Ông Lieber bị kết án hai ngày tù - thời gian mà ông đã thụ án sau khi bị bắt - và nửa năm quản thúc tại gia với khoản tiền phạt 50.000 đô la, các công tố viên nói.
Ông cũng bị kết án hai năm giám sát và bồi thường cho Sở Thuế vụ số tiền 33.600 đô la, theo các công tố viên.
Ông Lieber, người đang chiến đấu với căn bệnh ung thư, phủ nhận có hành vi sai trái.
Một bồi thẩm đoàn liên bang đã kết tội ông khai man với chính quyền, khai gian thuế và không báo cáo tài khoản ngân hàng Trung Quốc trong một vụ án phát sinh từ vụ án “Sáng kiến Trung Quốc” của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ.
Vụ này đánh dấu một chiến thắng quan trọng đối với các công tố viên theo đuổi các vụ án phát sinh từ Sáng kiến này, được đưa ra vào năm 2018 dưới thời chính quyền của Tổng thống Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa khi đó nhằm chống lại hoạt động gián điệp kinh tế và trộm cắp nghiên cứu bị nghi ngờ của Trung Quốc.
Bộ Tư pháp dưới thời Tổng thống Dân chủ Joe Biden vào tháng 2/2022 đã chấm dứt “Sáng kiến Trung Quốc” sau một số vụ truy tố thất bại và những lời chỉ trích rằng sáng kiến này làm nguội lạnh nghiên cứu và thúc đẩy sự thiên vị đối với người châu Á, mặc dù Bộ cho biết sẽ tiếp tục theo đuổi các vụ kiện về các mối đe dọa an ninh quốc gia do Trung Quốc gây ra.
Các vụ thất bại bao gồm một vụ khác ở Boston, trong đó các công tố viên vào tháng 1/2022 đã hủy bỏ cáo buộc đối với giáo sư Gang Chen của Viện Công nghệ Massachusetts vì che giấu mối quan hệ của ông với Trung Quốc khi tìm kiếm tiền tài trợ.
Các công tố viên cáo buộc rằng ông Lieber, trong quá trình tìm kiếm giải thưởng Nobel, vào năm 2011 đã đồng ý trở thành một “nhà khoa học chiến lược” tại Đại học Công nghệ Vũ Hán ở Trung Quốc và thông qua đó đã tham gia vào một đợt tuyển dụng của Trung Quốc có tên là Chương trình Ngàn Nhân tài.
Trung Quốc đã sử dụng chương trình đó để tuyển dụng các nhà nghiên cứu nước ngoài để chia sẻ kiến thức của họ với nước này. Việc tham gia không phải là một tội, nhưng các công tố viên cho rằng ông Lieber đã nói dối về vai trò của mình trong chương trình khi trả lời thắc mắc từ Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, nơi đã trao cho ông 15 triệu đô la tài trợ nghiên cứu.
Các công tố viên cho biết trường đại học Vũ Hán đã đồng ý trả cho ông tới 50.000 đô la mỗi tháng cộng với 158.000 đô la chi phí sinh hoạt, và ông được trả bằng tiền mặt và tiền gửi vào tài khoản ngân hàng Trung Quốc.
Các công tố viên cho biết ông Lieber đã không báo cáo tiền lương của mình trong tờ khai thuế thu nhập năm 2013 và 2014 và trong hai năm không báo cáo tài khoản ngân hàng.