Việc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) loan báo chấm dứt tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với COVID-19 là một bước tiến đáng mừng trong nỗ lực kiểm soát đại dịch vốn đã lấy đi sinh mạng của hàng triệu người kể từ năm 2020, nhưng đại dịch vẫn chưa chấm dứt và các biện pháp phòng ngừa như tiêm chủng vẫn nên được chú ý thực hiện, các chuyên gia y tế nhận định.
“Với niềm hy vọng, tôi tuyên bố COVID-19 không còn là tình trạng khẩn cấp toàn cầu”, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus phát biểu ngày 5 tháng 5, một ngày sau khi Ủy ban Khẩn cấp của WHO họp hôm 4 tháng 5 và khuyến nghị tuyên bố chấm dứt tình trạng khẩn cấp về y tế cộng đồng gây lo ngại quốc tế vốn đã kéo dài ba năm nay.
Tỉ lệ tử vong do COVID đã chậm lại từ mức cao nhất là hơn 100.000 người mỗi tuần vào tháng 1 năm 2021 xuống chỉ còn hơn 3.500 trong tuần tính đến ngày 24 tháng 4 năm 2023, theo dữ liệu của WHO. Sự sụt giảm này cho thấy sự tiêm chủng rộng rãi, phương pháp điều trị tốt hơn và mức độ miễn dịch trong dân số nhờ nhiễm virus trước đó, Reuters cho biết.
Kết thúc tình trạng khẩn cấp có thể có nghĩa là các nỗ lực hợp tác hoặc tài trợ quốc tế cũng chấm dứt hoặc chuyển trọng tâm, mặc dù nhiều người đã thích nghi khi đại dịch giảm cường độ ở các khu vực khác nhau, theo Reuters.
"Trận chiến vẫn chưa kết thúc. Chúng ta vẫn còn những nhược điểm và những nhược điểm mà chúng ta vẫn có trong hệ thống của mình sẽ bị phơi bày bởi virus này hoặc virus khác. Và nó cần phải được khắc phục," giám đốc tình trạng khẩn cấp của WHO, Michael Ryan, nói.
Phản ứng về tuyên bố của WHO, bác sĩ Trần Đại Sơn, người đã chữa trị cho nhiều bệnh nhân COVID-19 ở thành phố Philadelphia của Mỹ, gọi đây mà một diễn biến “đáng mừng” và phản ánh một thực tế rằng đại dịch COVID-19 phần nhiều đã được khống chế. Ông dẫn ra ví dụ ngay tại hệ thống bệnh viện Jefferson Health và Trinity Health Mid-Atlantic, nơi ông công tác.
“Tôi thấy trong bệnh viện không có nhiều người chết như ngày xưa nữa,” ông nói, nhắc tới thời điểm năm 2020 và 2021 khi dịch bệnh lan tràn và số người được tiêm ngừa chưa nhiều. “Lúc đó chết rất nhiều, mỗi ngày tôi đều có bệnh nhân chết. Nhưng mà bây giờ thì thật tình mà nói nhiều khi một hai tuần chỉ có một người chết.”
“Cho tới gian đoạn này thì tôi nghĩ rằng với thống kê mình có thì thấy rằng vaccine đáng tin cậy và có tính bảo vệ cao. Mình cũng đã kiểm soát được giai đoạn khẩn cấp rồi. Tuy nhiên dịch Covid này là một cái dịch thật đặc biệt, nó không có giống những cái dịch trước, bởi vì nên nhớ là mình cũng chưa có rõ cấu trúc di truyền của nó ra sao,” ông nói.
Bác sĩ Ngô Bá Định, một bác sĩ gia đình ở thành phố Garden Grove ở miền nam bang California của Mỹ, nơi người gốc Việt tập trung đông đúc, cũng ghi nhận số ca nhiễm giảm mạnh. Ông cho biết từ đầu năm đến nay chỉ có hai, ba người là bệnh nhân Covid của ông phải nhập viện và hai trong số này mắc bệnh viêm phổi khiến hệ miễn dịch suy yếu.
Ông vẫn xem Covid là một mối lo ngại dù không còn là tình trạng khẩn cấp nữa.
1’38 “Chính xác mà nói đại dịch chỉ ngừng khi nào có một đại dịch mới xuất hiện. Nghe hơi nghịch lý nhưng mà đó là sự thật,” ông nhận định. “Đại dịch nghĩa là nhiễm trùng nó còn lây lan trên thế giới này. Nó có thể lây lan từ nước này qua nước kia. Cái đại dịch Covid-19 này sẽ ngừng cho đến khi mình sẽ có một cái đại dịch mới.”
“Hiện giờ cứ 100 người mà test Covid là trên 5 người bị dương tính nên chưa thể xem bệnh này như cúm mùa được,” ông giải thích thêm. “Chúng ta vẫn phải nên làm những việc sau đây: tránh tụ hợp đông đảo trong nhà. Nếu mà có đó, mà cơ thể mình yếu thì nên đeo mask (khẩu trang). Còn nếu mà tổ chức đông người đó thì nên tổ chức ở ngoài trời nhiều hơn.”
“Chích ngừa là vũ khí hiệu nghiệm nhất để mình khỏi bị nặng vào nhà thương mà có thể tử vong nếu không nói là ngừa bị nhiễm trùng nữa. Cuối năm nay có thể Covid-19 sẽ được công bố là một bệnh bình thường như là cúm, thì lúc đó mình chữa nó giống như cúm, tức là mỗi năm là mình chích ngừa,” ông đưa ra lời khuyên.
WHO không tuyên bố bắt đầu hay kết thúc của đại dịch, mặc dù tổ chức này đã bắt đầu sử dụng thuật ngữ này cho COVID vào tháng 3 năm 2020.
Quyết định chấm dứt tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu của WHO cũng cho thấy các cố vấn của tổ chức này tin rằng một biến thể virus corona mới nguy hiểm hơn khó có thể xuất hiện trong những tháng tới, dù loại virus này vẫn không thể đoán trước.
"Tôi sẽ không ngần ngại triệu tập một ủy ban khẩn cấp khác nếu COVID-19 một lần nữa khiến thế giới của chúng ta gặp nguy hiểm," Tổng giám đốc WHO Tedros nói.
Các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm cho biết COVID sẽ tiếp tục thách thức các hệ thống y tế trên toàn thế giới trong thời gian dài, bao gồm cả COVID kéo dài, Reuters cho biết.
“Không ai nên coi (điều này) có nghĩa là COVID-19 không còn là vấn đề nữa,” Mark Woolhouse, nhà dịch tễ học tại Đại học Edinburgh, nói. "Đây vẫn là một vấn đề y tế cộng đồng đáng kể và có vẻ như sẽ vẫn là một vấn đề trong tương lai gần."