Đảng Cộng sản Việt Nam có rất nhiều điểm đáng bị chê trách, tuy nhiên, theo tôi, họ có một ưu điểm rất đáng khâm phục, ít nhất, với riêng tôi: sự can đảm.
Trước, trong chiến tranh: họ can đảm. Can đảm khi đánh nhau với Pháp: từ thân phận một nô lệ, họ dám nổi dậy, bất chấp mọi hiểm nguy; và chỉ với những thứ vũ khí thật thô sơ, có khi chỉ là gậy gộc, họ dám chống lại kẻ thù mạnh hơn họ gấp trăm, thậm chí, gấp ngàn lần. Theo dõi những thước phim tài liệu về Điện Biên Phủ, tôi nghĩ, chúng ta không thể không khâm phục. Cố vấn Trung Quốc giúp đỡ ư? Ừ, nếu có, thì họ chỉ giúp được phần trí tuệ, chứ còn phần can đảm thì cũng vẫn thuộc về những con người hì hục khiêng súng, khiêng đạn qua bao nhiêu là đồi, núi, rừng, suối... từ ngày này sang ngày khác, và cuối cùng, đối diện với một đội quân được trang bị những thứ vũ khí cực kỳ tối tân.
Trong cuộc chiến thời 1954-75 cũng vậy. Tôi đọc được khá nhiều tài liệu diễn tả sự thán phục của một số lính Mỹ trước sự chịu đựng gần như ngoài sức tưởng tượng của bộ đội Bắc Việt. Trước khi quân Mỹ đổ bộ đến một nơi nào đó, máy bay đã thả bom cày nát mặt đất, ngỡ như không còn một gốc cây nào còn đứng vững, không một khoảnh đất nào còn nguyên vẹn, vậy mà, người ta vẫn phát hiện có một số du kích hay bộ đội nào đó còn ôm súng nằm yên chờ phục kích. Một số người Mỹ nói: Họ không thể nào hiểu nổi!
Bây giờ, bước sang thập niên thứ hai của thế kỷ 21, những người cộng sản Việt Nam, nhất là hàng ngũ lãnh đạo, vẫn còn giữ được sự can đảm không ai có thể tưởng tượng được của họ: Họ không biết sợ gì cả. Tuyệt đối không sợ. Họ không hề sợ nói những điều nhảm nhí. Và họ cũng không hề sợ làm những điều có thể bị chê là ngu xuẩn. Họ không hề sợ.
Như, chẳng hạn, đầu tháng 10 năm 2009, để tạo cớ bắt nhà văn Trần Khải Thanh Thủy, họ đã dàn dựng lên cảnh ẩu đả trước cửa nhà bà khiến cho một người đàn ông bị thương. Bằng chứng mà công an đưa ra là bức ảnh một người đàn ông máu me dầm dề từ tai xuống cổ, xuống cả chiếc áo trắng đang mặc. Với bằng chứng ấy, họ hy vọng có thể buộc Trần Khải Thanh Thủy tội cố ý đả thương người khác. Có điều, ngay sau đó, một số thành viên thuộc Diễn Đàn Xcafevn phát hiện: đó chỉ là bức ảnh ghép dựa trên một bức ảnh đã được chụp từ hơn bốn năm về trước! Khi sự giả dối của họ bị vạch trần, họ xí xóa bằng cách thả Trần Khải Thanh Thủy chăng? Không, họ vẫn đưa bà ra tòa và vẫn bắt bà bỏ tù. Tại sao ư? Thì tại họ cóc sợ cái gì cả. Kể cả sự thật. Vậy thôi.
Hay, gần đây, để bắt luật sư Cù Huy Hà Vũ, họ buộc ông tội ngủ với gái mại dâm. Té ra, không phải. Cô gái trong phòng của Cù Huy Hà Vũ là một luật sư đồng nghiệp. Cái cớ bắt người vì tội mua dâm, như thế, hóa thành vô duyên. Nhưng không sao, họ vẫn tiếp tục bắt giam Cù Huy Hà Vũ. Tại sao? Thì cũng vẫn tại họ cóc biết sợ cái gì cả. Kể cả liêm sỉ. Vậy thôi.
Nhưng không đâu sự can đảm của đảng Cộng sản, đúng hơn, của hàng ngũ lãnh đạo cao nhất của đảng Cộng sản, lại được thể hiện rõ cho bằng trong bản báo cáo chính trị được đọc trong đại hội đảng lần thứ 11 vừa mới diễn ra. Trong bản báo cáo ấy, họ nói toàn những điều ngược ngạo, trái với sự thật và trái với lịch sử; trái một cách hiển nhiên; trái đến độ không một kẻ có tâm trí bình thường nào dám nói; vậy mà họ vẫn nói.
Như, chẳng hạn, trong “Dự thảo Cương lĩnh xây dựng đất nước trình Đại hội XI”, họ vẫn khẳng định chủ nghĩa tư bản, tuy vẫn “còn tiềm năng phát triển, nhưng về bản chất vẫn là một chế độ áp bức, bóc lột và bất công”. Họ không dám nói, như mấy năm về trước, là chủ nghĩa tư bản “đang giãy chết” nhưng giọng của họ vẫn còn đầy răn đe: chính những “sự vận động của những mâu thuẫn nội tại đó [trong lòng chế độ tư bản] và cuộc đấu tranh của nhân dân lao động các nước sẽ quyết định vận mệnh của chủ nghĩa tư bản.” Rồi họ dõng dạc tuyên bố: “Theo quy luật tiến hóa của lịch sử, loài người nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội.”
Rồi, trong “Dự thảo Báo cáo chính trị của BCH Trung ương Đảng”, họ lại “một lần nữa khẳng định: Chỉ có chủ nghĩa xã hội mới bảo đảm cho dân tộc ta có độc lập, tự do thực sự, đất nước phát triển phồn vinh, nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc.”
Ở vào thập niên thứ hai của thế kỷ 21 như hiện nay, sau khi chế độ xã hội chủ nghĩa ở khắp nơi đã sụp đổ, sau khi đã có hàng ngàn tài liệu vạch trần những sai lầm trong hệ thống xã hội chủ nghĩa và những bất cập trong tư tưởng chính trị của Marx và Lenin (chưa nói đến tư tưởng của Stalin và Mao Trạch Đông), mà vẫn còn viết được như vậy quả là một sự can đảm phi thường.
Chính những đảng viên kỳ cựu ở Việt Nam cũng thấy rõ điều đó. Trong cuộc hội thảo góp ý cho Văn kiện Đại hội đảng được Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia phối hợp với Hội khoa học kinh tế Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào đầu tháng 10 năm 2010, nhiều người, ví dụ, ông Nguyễn Trung, cựu Đại sứ Việt Nam tại Thái Lan và cựu thành viên Ban nghiên cứu của Thủ tướng, nói thẳng: “Viết về nhận định quốc tế – sai. Viết về nhận định các nước XHCN – cũng sai. Viết về nhận định tình hình trong nước – cũng sai.” Rồi ông thêm: “Tôi lấy ví dụ, các nước XHCN còn lại kiên định con đường XHCN, thế chúng ta theo Triều Tiên à, theo Bắc Triều Tiên à? Không được các đồng chí ạ! Viết về quốc tế sai, viết về đất nước sai giữa tình hình thế giới cũng sai chỗ ấy nên bỏ, nếu còn giữ lại thì nguy hiểm.” Hay, như Giáo sư Trần Phương, cựu Phó thủ tướng, nhấn mạnh đi nhấn mạnh lại nhiều lần: nói như bản dự thảo là “nói bậy”, là “bịp thiên hạ”, là “nhắm mắt trước thực tế”, là “nói một đằng, làm một nẻo”, v.v...
Những lời phát biểu của Nguyễn Trung hay Việt Phương có gì mới mẻ không? Không. Chúng chỉ mới ở việc họ dám nói thẳng ra chứ về nội dung thì hầu như ai cũng biết cả. Chính bà Phạm Chi Lan, cựu thành viên Ban nghiên cứu của Thủ tướng, cũng trong cuộc hội thảo trên, công nhận điều đó.
Bà kể: khi về các địa phương, đề cập đến các dự thảo về chiến lược hay chính sách của Đại hội đảng, bà nghe rất nhiều người, trong đó có khá nhiều tỉnh ủy viên, hỏi: “Chị ơi, thế cái cậu viết cái này ra, cậu ấy tin cái này là thật à?” hay “đến bây giờ vẫn còn tin, vẫn còn để như thế này à?” Rồi bà lo lắng: “những người bên ngoài người ta sẽ hiểu như thế nào về mình” [khi mình cứ] “nói những cái trật khấc hết cả, nói những cái nó lạc hậu, nó xa xôi, nó cũ kỹ như vậy”? Rồi bà đặt giả thuyết: “[M]ột là người ta đánh giá là mình dốt, là mình ngu muội đến bây giờ mà đi hiểu thế giới theo cái cách như thế, định hướng đường hướng phát triển của mình theo cái cách như thế. Hai là (…) cũng lại cho là mình giả dối nốt.” Cuối cùng, bà tự hỏi: “Thế thì bây giờ trong thế giới hiện nay người ta có muốn chơi với những người ngu muội hay không, người ta có muốn chơi với người giả dối hay không?”
Giới lãnh đạo có sợ những điều bà Phạm Chi Lan vừa nói không?
Chắc chắn là không. Bằng chứng: những điều mà bà Lan cho là “trật khấc”, “lạc hậu”, “xa xôi”, “cũ kỹ”, “dốt”, “ngu muội” hay “giả dối” hay những điều ông Nguyễn Trung cho là “sai”, ông Việt Phương cho là “nói bậy” hay là “bịp” ấy vẫn cứ xuất hiện một cách hùng hồn, dõng dạc trước Đại hội và cả thế giới.
Bởi thế, tôi mới nói là họ can đảm.
Can đảm bất chấp sự thật. Bất chấp thực tế. Bất chấp lịch sử. Bất chấp tất cả.
Miễn là còn được giữ quyền.
À, mà còn tiền nữa chứ.
Phải không?
* Blog của Tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.