Hôm nay, tòa án xét xử Khmer Đỏ ở Kampuchea đã bác đơn kháng án của cựu trưởng nhà tù và thay vì thế lại tuyên án tù chung thân.
Kaing Kek Iev, còn được gọi là đồng chí Duch, đã cai quản trung tâm tra tấn chính của Khmer Đỏ trong thời kỳ cai trị tàn ác của họ vào thập niên 1970.
Năm 2010, tòa phán là ông ta can tội giám sát việc tra tấn và hành quyết hơn 12.000 người ở nhà tù Tuol Sleng, còn được gọi là S-21, và tuyên án tù 19 năm.
Tuy Duch thú nhận vai trò của mình và xin khoan hồng, ông ta đã gây bất ngờ cho tòa và làm các nạn nhân bất bình khi yêu cầu được trắng án.
Nhân vật 69 tuổi này lập luận rằng ông ta là một viên chức cấp thấp chỉ hành động theo lệnh cấp trên và phải gán trách nhiệm cho các lãnh đạo cấp cao hơn bởi vì họ còn có những hành động tệ hại hơn.
Tòa tối cáo không đồng ý như vậy. Phát biểu qua một thông dịch viên, vị quan tòa nói án tù dành cho Duch phải tương xứng với các tội ác mà ông ta đã phạm.
Vị quan tòa nói rằng bị can phải chịu trách nhiệm về việc bắt giữ, thẩm vấn, tra tấn, bắt làm nô lệ, và hành quyết một số cá nhân không phải là kẻ thù chính trị.
Phán quyết này chấm dứt vụ truy tố đầu tiên và duy nhất của tòa án được Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn.
Quyết định ngày hôm nay được nhiều sự hoan nghênh của các quan sát viên và giới chỉ trích cho rằng tòa án đã thiếu quyết tâm trong việc theo đuổi các vụ kiện các cựu thủ lãnh Khmer Đỏ. Tại phiên tòa, những người sống sót sau trại tù Tuol Sleng reo hò mừng phán quyết.
Ông Bou Meng nói chuyện với các phóng viên sau phán quyết rằng ông hài lòng 100% với quyết định của tòa và phiên xử này là một tấm gương của tòa án thế giới.
Có một số người bất đồng với phán quyết hôm nay, trong đó có một trong các quan sát viên chính của phiên tòa.
Bà Clair Duffy thuộc tố chức Sáng kiến Công lý Xã hội Mở nói rằng bản án tù chung thân vi phạm quyền của ông Duch. Bà nói phán quyết không tính 8 năm ông ta đã bị quân đội Kampuchea giam giữ một cách bất hợp pháp. Bà nói:
“Họ đã giảm án 5 năm cho ông ta vì đã vi phạm quyền của ông ta tại phiên xử và chính công tố viên cũng đồng ý điều đó là đúng. Và theo đa số, nhất là các thẩm phán trong nước và một thẩm phán quốc tế cùng bỏ phiếu với họ, họ đã tuyệt đối không thừa nhận điều đó.”
Kể từ khi thành lập vào năm 2005, tòa án đã chi gần 200 triệu đôla và đã vấp phải nhiều lời cáo buộc bị áp lực chính trị hạn chế các vụ truy tố.
Một phiên tòa thứ nhì đang được xúc tiến để xử 3 thủ lãnh cấp cao nhất của Khmer Đỏ còn sống sót.
Đó là cựu lý thuyết gia trưởng Nuon Chea, quốc trưởng Khieu Samphan và ngoại trưởng Ieng Sary.
Thủ tướng Kampuchea đã tuyên bố phiên tòa thứ nhì nên là phiên tòa chót và cảnh báo rằng những vụ truy tố thêm nữa sẽ gây chia rẽ đất nước.
Một vị thẩm phán được Liên Hiệp Quốc chỉ định đã buộc phải rời chức hồi năm ngoái sau khi có những cáo buộc rằng hai vụ khác đã bị bãi sau những cuộc điều tra không chính đáng.
Giới hữu trách Kampuchea từ chối không bổ nhiệm người thay thế vị thẩm phán này, là người đã tỏ ra sẵn sàng truy tố thêm những vụ khác.
Dưới sự lãnh đạo của Pol Pot, phe Khmer Đỏ đã hành quyết, tra tấn, bỏ đói và bắt làm việc đến chết 2 triệu người Kampuchea để theo đuổi một thiên đường Cộng sản không tưởng.
Tòa án ở Kampuchea được Liên Hiệp Quốc hậu thuẫn đã tăng án tuyên phạt trưởng nhà tù Khmer Đỏ lên thành tù chung thân. Kaing Kek Iev, còn được biết nhiều hơn dưới cái tên Duch, đã kháng án xin giảm án tù 35 năm. Nhưng tòa án phán rằng các tội ác tầy trời của ông ta còn đáng phải lãnh án nặng hơn.