Tỉ phú Donald Trump, ứng viên tổng thống của đảng Cộng hoà, đã tạo ra một cơn bão chính trị khi ông hô hào cho việc cấm người Hồi giáo nhập cảnh vào Mỹ, ngay cả trong trường hợp người đó là công dân Mỹ muốn trở về nước sau khi du hành ra nước ngoài. Nhiều nhà luật học ở Mỹ cho rằng hành động kỳ thị như vậy là không phù hợp với hiến pháp của quốc gia này. Thông tín viên Carol Guensburg của đài VOA tường thuật.
Trước khi ông Trump đưa ra đề nghị bị nhiều người đả kích này, một ứng viên khác của phe Cộng hoà - Thượng nghị sĩ Ted Cruz, cũng trình bày một đề nghị gây tranh cãi là những người Syria tị nạn chỉ được tái định cư ở Mỹ nếu họ là người theo đạo Cơ đốc.
Nhiều nhà luật học ở Mỹ cho rằng tổng thống Mỹ không thể ra lệnh áp dụng những biện pháp cấm đoán như vậy, ngay cả trong trường hợp có sự chấp thuận của quốc hội.
Bà Suzanna Shery, giáo sư luật của Đại học Vanderbilt ở tiểu bang Tennessee, nói “Điều đó vi phạm hiến pháp. Đó là kỳ thị dựa trên yếu tố tôn giáo, một việc mà hiến pháp không cho phép thực hiện.”
Theo ông Kevin Johnson, khoa trưởng luật khoa của Đại học California ở Davis, kế hoạch của ông Trump là “một đề nghị gây bất bình”, và cũng có thể vi phạm điều khoản về quyền bảo vệ bình đẳng trong Tu chính án thứ 14. Ông nói “Đề nghị này rất kỳ quái vì tính chất vi hiến và thái độ thù nghịch với hiến pháp của nó thật là lớn.”
Ông Jonathan Turley, một nhà luật học của Đại học George Washington, hôm thứ ba viết trên trang blog của ông rằng “Toàn bộ hệ thống luật lệ và qui định quản lý của chúng ta là dựa trên chính sách không kỳ thị” và đề nghị của ông Trump “vi phạm hàng loạt những sự bảo vệ quốc nội và quốc tế.” Ông nói với đài VOA “Thay vì là một nước có một truyền thống lâu dài trong việc bảo vệ tự do tôn giáo, chúng ta sẽ trở thành một nước gây hoạ cho tự do tôn giáo.”
Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump kêu gọi ngăn cấm "triệt để và tất cả" người Hồi giáo vào Hoa Kỳ cho đến khi nào các nhà lãnh đạo của nước Mỹ "hiểu ra được chuyện gì đang xảy ra."
Ông Akhil Reed Amar, giáo sư luật của Đại học Yale, cũng cho rằng “Ông Donald Trump đang chia rẽ chúng ta theo lằn ranh tôn giáo. Đó là một điều trái với tinh thần của nước Mỹ.”
Tại một cuộc họp báo hôm thứ Ba, Thượng nghị sĩ Ted Cruz tán dương ông Trump về điều mà ông cho là đã “mạnh dạn đứng lên” để lôi kéo sự chú tâm của mọi người đối với việc phải bảo vệ biên giới của nước Mỹ. Ông Cruz thừa nhận là ông không tán đồng kế hoạch của ông Trump. Mặc dầu vậy, ông cũng loan báo là ông chuẩn bị đưa ra một dự luật mà nếu được thông qua thì các vị thống đốc tiểu bang có quyền không cho phép người tị nạn tái định cư tại tiểu bang của mình nếu họ tin rằng công tác sưu tra an ninh của chính phủ không đủ để bảo đảm sự an toàn của công chúng.
Giáo sư Amar của Đại học Yale cho rằng ông Cruz “cẩn thận hơn ông Trump rất nhiều.Ông ấy không đề nghị một cuộc trắc nghiệm tôn giáo. Ông ấy nói rằng chúng ta phải xét kỹ hơn những người đến từ một số quốc gia nào đó.”
Giáo sư Johnson của Đại học UC-Davis cho biết luật lệ di trú của Mỹ có sự phân biệt đối với những người di dân dựa trên nước xuất xứ.
Sau vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001, chính phủ Mỹ vào năm 2002 và 2003 đã ban hành những qui định để đòi hỏi những người phái nam từ 16 tuổi trở lên ở nước Mỹ mà không phải là công dân Mỹ phải đăng ký với Sở Di Trú nếu họ đến từ một trong 25 nước mà đại đa số dân chúng là người theo đạo Hồi. Chương trình này đã chấm dứt sau khi Sở Di Trú được nhập vào Bộ An ninh Nội địa.
Theo giáo sư Turley của Đại học George Washington, “Các nước có quyền lập ra những hệ thống đặc biệt cho việc xét đơn hoặc nhập cảnh từ những khu vực nào đó.” Ông cho rằng sự duyệt xét này, ngoài việc bảo vệ biên giới, còn có một mục tiêu là không giúp những kẻ tội phạm trốn tránh pháp luật, nhất là những người đến từ những khu vực có xung đột và nhân quyền bị chà đạp.
Mặc dầu vậy, ông Turley cho rằng đề nghị của ông Donald Trump “thật ra là một con cọp giấy trong việc bảo vệ biên giới.” Ông nói “Những kẻ muốn vào nước này để thực hiện những vụ tấn công khủng bố sẽ không ngần ngại gì mà không khai dối về tôn giáo của họ.”
Your browser doesn’t support HTML5
Truyền hình vệ tinh VOA 5/12/2015