Những người nhập cư không có giấy tờ hợp pháp sẽ không nhận được chi phiếu từ chính phủ liên bang Hoa Kỳ cứu trợ trong đại dịch COVID, nhưng ở bang California họ sẽ được nhận tiền từ một quỹ cứu trợ thảm họa virus corona trị giá 75 triệu đôla.
Loan báo này của thống đốc California, Gavin Newsom, vào giữa tháng 4 đã khơi ra kiện tụng từ những người đóng thuế cáo buộc chính quyền cấp bang sử dụng tiền đóng thuế của cư dân cho “hoạt động phi pháp.”
Nhiều người Mỹ đã nhận được chi phiếu 1.200 đô la từ chính phủ liên bang trong những tuần qua và những người thất nghiệp khác nhận được thêm 600 đô la mỗi tuần từ chính phủ sau khi lệnh ở nhà được ban hành ở khắp các bang của Mỹ, khiến nền kinh tế lâm vào tình trạng điêu đứng.
Nhưng những ai cư trú bất hợp pháp ở Mỹ không đủ điều kiện để nhận bất kì khoản tiền nào, và những người vận động cho họ đã thúc đẩy các bang trám vào khoảng trống này. Hôm 15 tháng 4, thống đốc Newsom, người theo Đảng Dân chủ, tuyên bố sẽ chi 75 triệu đôla tiền thuế để tạo ra một Quỹ Cứu trợ Thảm họa cho những người nhập cư sống ở bang này bất hợp pháp.
“Chúng tôi biết ơn sâu sắc những người đang lo sợ bị trục xuất nhưng vẫn giúp giải quyết các nhu cầu thiết yếu của hàng chục triệu người dân California,” ông nói và lưu ý rằng 10% lực lượng lao động của bang là người nhập cư bất hợp pháp nhưng đã đóng hơn 2,5 tỉ đô la tiền thuế cấp bang và cấp địa phương vào năm ngoái.
Khoản tiền phúc lợi một lần sẽ cấp 500 đô la hỗ trợ cho mỗi người lớn, với mức tối đa là 1.000 đôla cho mỗi hộ gia đình, văn phòng của ông Newsom cho biết. Quỹ này kết hợp 75 triệu đô la tiền quyên góp của nhà nước với 50 triệu đô la từ các nhà hảo tâm tư nhân.
CNN cho biết đây là nỗ lực cấp quỹ đầu tiên của một tiểu bang nhằm giúp đỡ những người nhập cư không giấy tờ trong bối cảnh đại dịch virus corona làm tê liệt phần lớn đất nước và khiến tỉ lệ nghiệp tăng vọt. Các nhóm vận động cho người nhập cư hy vọng đây sẽ không là sự hỗ trợ cuối cùng.
"Virus này không phân biệt chủng tộc, giai cấp hay sự giàu có. Sự ứng phó của chúng ta đối với cuộc khủng hoảng này cũng không nên như vậy. California đang dẫn đầu vào lúc Quốc hội nên làm nhiều hơn cho người nhập cư trong những nỗ lực cứu trợ # COVID19," Trung tâm Luật Di trú Quốc gia nói trong một phát biểu trên Facebook.
Nhưng biện pháp này đã thu hút sự chỉ trích từ các nhà lập pháp bảo thủ và các nhóm phản đối nhập cư bất hợp pháp, những người cho rằng cung cấp bất cứ hỗ trợ tài chính nào cho những người nhập cư phạm pháp là không công bằng.
Lãnh đạo phe Cộng hòa trong Thượng viện bang California, Shannon Grove, nói ông Newsom thay vào đó nên chi tiền cho các ngân hàng thực phẩm, thiết bị cho học sinh-sinh viên để tiếp tục giáo dục trực tuyến và các chính quyền địa phương đang chật vật vì thất thu.
“Thay vì đáp ứng những nhu cầu cấp bách này, Thống đốc Newsom lại chọn theo đuổi đường lối cánh tả một cách vô trách nhiệm và đơn phương huy động 125 triệu đô la cho những người nhập cư không có giấy tờ,” bà Grove nói, theo tường trình của AP.
Hôm thứ Hai, hai người đóng thuế ở California đã đệ đơn xin tòa án tại Los Angeles ban hành lệnh cấm tạm thời nhắm vào kế hoạch này, chưa đầy một tuần sau khi họ đệ đơn kiện Thống đốc Newsom về khoản tiền 75 triệu đô la định cấp cho người nhập cư bất hợp pháp, theo trang tin của đài NBC Los Angeles.
Chung quy, họ đang yêu cầu một thẩm phán phán quyết sau một phiên xét xử không có bồi thẩm đoàn rằng các khoản tiền này là chi tiêu tiền thuế bất hợp pháp. Họ cũng muốn một lệnh cấm vĩnh viễn được ban hành để ngăn tiền của người thọ thuế được chu cấp cho "những người nước ngoài bất hợp pháp."
Các nguyên đơn lưu ý rằng khi 4,8 triệu đô la chi phí hành chính cho chương trình này được tính vào thì chi phí tổng cộng sẽ gần 80 triệu đô la.
“Các bị đơn trong vài ngày nữa có ý định chi 79,8 triệu đô la tiền thuế của người dân cho một hoạt động phi pháp," theo các hồ sơ tòa án của nguyên đơn được NBC Los Angeles dẫn lại.
California có khoảng 2,2 triệu người nhập cư sống bất hợp pháp, nhiều nhất trong số các bang của Mỹ, theo ước tính của Trung tâm nghiên cứu Pew.
Giới hữu trách cấp bang sẽ không quyết định ai nhận được tiền, AP cho biết. Thay vào đó, bang sẽ cấp tiền cho một mạng lưới các tổ chức phi lợi nhuận trong khu vực để tìm và rà soát những người đủ điều kiện được nhận vì người nhập cư không giấy tờ sẽ không liên lạc với chính quyền vì sợ bị trục xuất.
Tại Mỹ, người lao động không giấy tờ là khoảng 7,6 triệu người, chiếm 4,6% lực lượng lao động ở Mỹ, theo số liệu năm 2017 của Pew.
Trong khi một số người cho rằng chính phủ không có trách nhiệm hỗ trợ những người không có giấy tờ trong khi công dân Mỹ đang bị tổn hại về tài chính, những người ủng hộ người nhập cư nói rằng tác động không cân xứng đối với người lao động không giấy tờ là vấn đề rộng lớn hơn.
Trong một cuộc khủng hoảng y tế công, những người ủng hộ nhập cư nói rằng, nếu ai đó cảm thấy họ không thể bỏ làm hoặc không đủ tiền để có được sự chăm sóc y tế, điều đó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ cộng đồng.