Bộ trưởng quốc phòng các nước Đông Nam Á hôm 21/11 đã gặp các đối tác Trung Quốc, Mỹ và các nước khác tại Lào để đàm phán an ninh, vốn diễn ra vào lúc lập trường ngày càng quyết liệt của Bắc Kinh trong đòi hỏi chủ quyền đối với toàn bộ Biển Đông dẫn đến nhiều cuộc đối đầu hơn.
Các cuộc thảo luận kín có sự hiện diện của cả Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Đông Quân, một ngày sau khi ông Đông từ chối yêu cầu gặp riêng ông Austin bên lề hội nghị thượng đỉnh các bộ trưởng quốc phòng ASEAN.
Mỹ và Trung Quốc đã cố gắng cải thiện thông tin liên lạc quân sự giữa hai nước đã bị rạn nứt và Bộ trưởng Austin cho biết ông lấy làm tiếc về quyết định của người đồng cấp Đông, gọi đó là ‘bước lùi cho toàn khu vực’.
Tuyên bố của Trung Quốc chỉ ra rằng Bắc Kinh không hài lòng với các hành động của Mỹ về Đài Loan. Mỹ gần đây đã phê duyệt gói vũ khí 2 tỷ đô la bán cho Đài Loan, bao gồm một hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không tân tiến.
“Phía Mỹ không thể phá hoại lợi ích cốt lõi của Trung Quốc về Đài Loan trong khi có những trao đổi với quân đội Trung Quốc như thể không có gì xảy ra,” phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Trung Quốc Ngô Khiêm cho biết trong một tuyên bố được đăng trên mạng hôm 21/11.
Các cuộc họp của ASEAN diễn ra trong lúc các nước thành viên đang thận trọng hướng tới sự thay đổi trong chính quyền Mỹ vào thời điểm tranh chấp trên biển gia tăng với Trung Quốc.
Mỹ đã kiên quyết thúc đẩy chính sách ‘Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mở và tự do’ dưới thời Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden và vẫn chưa rõ chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ giải quyết tình hình Biển Đông như thế nào.
Ông Đông kêu gọi giải quyết các vấn đề thông qua đối thoại và không kích động tranh chấp hoặc lôi kéo các thế lực bên ngoài, Tân Hoa Xã đưa tin.
Bắc Kinh tin rằng sự hậu thuẫn của Mỹ đã khiến Philippines tự tin hơn để hành động quyết đoán hơn trong các tranh chấp với Trung Quốc ở Biển Đông.
Các nước khác ngoài các nước ASEAN tham dự cuộc họp gồm có Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nga, Úc và New Zealand. Các cuộc họp với các đối tác đối thoại của ASEAN cũng được kỳ vọng sẽ bàn về căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên, chiến tranh Nga-Ukraine và chiến tranh ở Trung Đông.
Trước khi đến Lào, ông Austin đã kết thúc các cuộc họp tại Australia với các quan chức ở đó và với Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản. Họ cam kết hỗ trợ ASEAN và bày tỏ ‘quan ngại sâu sắc về các hành động gây bất ổn ở Biển Đông và Đông Trung Hoa, bao gồm cả hành vi nguy hiểm của Trung Quốc đối với Philippines và tàu của các nước ven biển khác’.
Các cuộc họp hôm 20/11 cũng thảo luận về hợp tác quân sự, khói mù xuyên quốc gia, thông tin sai lệch, an ninh biên giới và tội phạm xuyên quốc gia như ma túy, lừa đảo mạng và buôn người, phát ngôn nhân Bộ Quốc phòng Thái Lan Thanathip Sawangsang cho biết.