Người dân Mỹ sẽ đi bỏ phiếu vào thứ ba tuần tới để bầu một Quốc hội mới. Kết quả sẽ ảnh hưởng quan trọng tới 2 năm cuối tại chức của Tổng thống Barack Obama. Tổng thống tuỳ thuộc rất nhiều vào các cuộc bầu cử giữa kỳ năm nay, và phe Cộng hoà đã tìm cách biến ông thành vấn đề chính trong cuộc vận động tranh cử năm nay. Thông tín viên VOA Jim Malone chuyên trách các vấn đề quốc nội, ghi nhận chi tiết từ thủ đô Washington.
Theo một cách nhìn, cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2014 là cuộc vận động chung quyết của ông Barack Obama, một cơ hội cuối cùng để tranh thủ cử tri và giúp cho phe Dân chủ giữ được thế đa số tại Thượng viện.
Tổng thống Obama nói:
“Tôi không có tên trên lá phiếu vào mùa thu này. Nhà tôi khá vui mừng về việc đó. Nhưng điều chắc chắn là các chính sách này có mặt trên lá phiếu, từng chính sách một.”
Phe Cộng hoà đã nóng lòng biến tổng thống thành trung tâm điểm của cuộc vận động tranh cử toàn quốc với một loạt quảng cáo ồ ạt trên truyền hình vào phút chót.
Một tiết mục quảng cáo nói: “Ngày 4 tháng 11 này, các chính sách của Obama sẽ được đưa ra trưng cầu. Hãy bỏ phiếu để ngăn các phần tử khủng bố vào đất Mỹ. Hãy bầu cho đảng Cộng hoà.”
Các ứng viên đảng Cộng hoà cũng nhắm mục tiêu vào tổng thống, kể cả người ra tranh cử vào thượng viện tiểu bang North Carolina, ông Thom Tillis ra tranh một ghế đang do đảng viên Dân chủ Kay Hagan nắm.
Ông Tillis nói:
“Nếu quý vị muốn có cũng những chính sách thất bại của Tổng thống Obama, thì hãy bầu cho Kay Hagan.”
Thượng nghị sĩ Hagan đã phản bác trong một cuộc tranh luận mới đây:
“Ông Tillis muốn biến tổng thống thành mục tiêu của cuộc chạy đua này. Mục tiêu của cuộc chạy đua này là người sẽ đại diện cho tiểu bang North Carolina.”
Điểm ủng hộ thấp của dân chúng dành cho tổng thống đang giúp phe Cộng hoà và đã khiến nhiều đảng viên Dân chủ lánh xa Tổng thống Obama, theo nhận xét của ông John Fortier, thuộc Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng.
“Thứ nhất, các cuộc bầu cử giữa kỳ có xu hướng không thuận lợi cho tổng thống cho dù ra sao đi nữa. Và thứ hai, tổng thống không đạt được thành tích tốt mấy trong các cuộc thăm dò công luận. Ông đang ở vị trí có khoảng từ 40 đến 42% số người nghĩ ông đang làm công tác tốt.”
Và điều đó có nghĩa là nhiều cử tri sẽ coi các cuộc bầu cử giữa kỳ như một cuộc trưng cầu dân ý về tổng thống, theo bà Karlyn Bowman, một chuyên gia phân tích công luận thuộc Viện Kinh doanh Mỹ. Bà nói:
“Ông đương nhiên không có tên trên lá phiếu, và thông thường khoảng từ 8 đến 10 người sẽ nói với những người đi thăm dò rằng ông sẽ không phải là một yếu tố trong lá phiếu của họ. Tuy nhiên, trong số còn lại, sẽ có nhiều người hơn mô tả là phiếu của họ là lá phiếu phản đối hơn là ủng hộ tổng thống.”
Những mối quan ngại về sự lây lan của Ebola, sự nổi lên của Nhà nước Hồi giáo ở Trung Đông, và nền kinh tế nội địa đang giúp đảng Cộng hoà vào lúc cuộc bầu cử gần kề, theo chuyên gia phân tích bảo thủ Michael Barone:
“Tôi nghĩ cơ bản một mặt chúng ta thấy những vấn đề cơ bản về kinh tế, chính sách đối ngoại, thế giới lộn xộn đang gây thiệt hại cho đảng Dân chủ và ít nhất tạm thời có lợi cho đảng Cộng hoà. Về mặt dài hạn sau cuộc bầu cử, dị nhiên, đảng Cộng hoà sẽ phải đề ra một điều gì khác lạ.”
Đa số các chuyên gia tin rằng phe Cộng hoà có phần chắc sẽ đạt được thế đa số tại Thượng viện vào tháng 11, đưa đến tình trạng đảng Cộng hoà kiểm soát cả Thượng lẫn Hạ viện vào 2 năm cuối nhiệm kỳ tổng thống của ông Obama.
Ông Henry Olsen theo dõi chính sự Hoa Kỳ cho Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công nói:
“Tôi có thể nói rằng dường như Thượng viện có phần chắc sẽ lọt vào tay đảng Cộng hoà. Vấn đề sẽ là mức độ đa số và chính xác các ứng cử viên nào sẽ đến thủ đô Washington.”
Đảng Cộng Hoà cần thắng đủ 6 ghế nay đang nằm trong tay đảng Dân chủ để đạt thế đa số tuyệt đối ở Thượng viện, và các cuộc thăm dò cho thấy các đảng viên Cộng hoà dẫn đầu trong nhiều cuộc chạy đua chính vào thượng viện trên khắp nước trong những ngày chót của cuộc vận động tranh cử.