Sau hơn một tuần tranh cãi đảng phái và sôi sục trên mạng xã hội, những người đòi công bố một bản ghi chú mật do phe Cộng hòa trong Quốc hội soạn thảo, cáo buộc giới lãnh đạo cao cấp ở FBI và Bộ Tư pháp thiên vị chống Tổng thống Donald Trump, cuối cùng đã toại nguyện.
Ông Trump hôm thứ Sáu giải mật bản ghi chú này. Ủy ban Tình báo Hạ viện do phe Cộng hòa chiếm đa số công bố nó ngay sau đó. Và công chúng bắt đầu lao vào mổ xẻ bốn trang thông tin xem nó nói gì.
Dưới đây là một vài điểm chính:
Đại ý là gì?
Bản ghi nhớ này đưa ra một loạt các cáo buộc về hành vi sai trái của FBI và Bộ Tư pháp trong việc thủ đắc một trát của tòa án theo Đạo luật Do thám Tình báo Nước ngoài, gọi tắt theo tên tiếng Anh là FISA, để theo dõi Carter Page, cựu cố vấn chính sách đối ngoại trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump.
Cụ thể, nó nhắm mục tiêu vào việc FBI sử dụng thông tin của cựu điệp viên người Anh, Christopher Steele, người đã thu thập một tập hồ sơ chứa một số cáo buộc về những mối liên hệ giữa ông Trump, các cộng sự của ông và Nga.
Bản ghi chú nói rằng FBI và Bộ Tư pháp đã không báo cáo đầy đủ với tòa án FISA về vai trò của ông Steele trong nỗ lực tìm kiếm thông tin bất lợi về đối thủ tranh cử. Nỗ lực tìm kiếm thông tin này do ứng cử viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton tài trợ thông qua một công ty luật ở Washington.
Tài liệu này cũng nhắm mục tiêu vào một số quan chức cao cấp của FBI và Bộ Tư pháp. Trong số này có cựu Phó Bộ trưởng Tư pháp Thứ cấp Bruce Ohr, người mà bản ghi chú nói là đã biết về thiên kiến chống Trump của ông Steele và có vợ làm việc tại công ty đứng đằng sau nỗ lực tìm kiếm thông tin này.
Có gì mới?
Bản ghi chú này cho thấy sự xác nhận chính thức đầu tiên của chính phủ về một trát FISA bí mật và rằng ông Page đã là đối tượng bị theo dõi.
Carter Page, cựu cố vấn chính sách đối ngoại trong chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump, bị theo dõi theo trát của tòa án FISA, bản ghi chú cho biết.
Những thông tin như thế này thường được coi là thuộc loại thông tin an ninh quốc gia được giữ kín nhất và hầu như không bao giờ được tiết lộ ra công chúng.
Mặc dù bản ghi chú nêu lo ngại về các phương thức của FBI, song nó cũng xác nhận FBI và Bộ Tư pháp tin rằng có cơ sở xác đáng cho thấy ông Page khi đó đang hoạt động như một điệp viên của một cường quốc nước ngoài và thẩm phán đã tán đồng với lập luận này - bốn lần.
Bản ghi chú cũng làm sáng tỏ một phần thời biểu của cuộc điều tra Nga, cho thấy ông Page đã bị theo dõi suốt nhiều tháng.
Theo bản ghi chú, Bộ Tư pháp và FBI đã xin được trát FISA nhắm vào ông Page vào ngày 21 tháng 10 năm 2016, và sau đó xin tòa chấp thuận thêm ba lần nữa.
Vì các trát FISA phải được gia hạn mỗi 90 ngày, bản ghi chú cho thấy chính phủ đã theo dõi những liên lạc của ông Page suốt gần một năm.
Từ Papadopoulos mà ra
Toàn bộ cuộc điều tra Nga đều từ Papadopoulos mà ra.
Theo bản ghi chú, thông tin về cựu cố vấn chiến dịch tranh cử của ông Trump, George Papadopoulos, "đã kích hoạt việc mở một cuộc điều tra phản gián của FBI vào cuối tháng 7 năm 2016."
Đây là một chi tiết quan trọng bởi vì ông Trump và các đồng minh của ông trong Đảng Cộng hòa đã tìm cách làm suy yếu cuộc điều tra Nga bằng cách nói rằng tất cả đều khởi nguồn từ hồ sơ của ông Steele.
Bản ghi chú không cung cấp thêm chi tiết về thông tin mà FBI nhận được về Papadopoulos. Nhưng dường như nó xác nhận một phần thông tin được loan tải trong một bài báo của tờ The New York Times vào cuối năm ngoái rằng chính những lo ngại của FBI về Papadopoulos đã khơi ra cuộc điều tra.
Papadopoulos nhận tội đã khai man với FBI vào năm ngoái. Hồ sơ tòa án cho thấy anh ta đã có nhiều cuộc tiếp xúc với những người tự xưng là có liên hệ với chính phủ Nga bắt đầu vào mùa xuân năm 2016.
Hồ sơ tòa án cho thấy Papadopoulos đã biết là người Nga có thông tin gây tổn hại đối với bà Hillary Clinton dưới hình thức "hàng ngàn email" trước khi thông tin đó được công khai.
Nhưng FBI có dùng thông tin của Steele
Bản ghi chú nói rằng một tập hợp các báo cáo của ông Steele "tạo thành một phần thiết yếu" của hồ sơ xin trát FISA nhắm vào ông Page, nhưng bản ghi chú không xác định chính xác thông tin nào được sử dụng hoặc bao nhiêu thông tin được sử dụng.
Nó cũng nói rằng hồ sơ xin trát FISA dựa vào một bài báo của Yahoo News vào tháng 9 năm 2016, và tuyên bố rằng thông tin trong bài báo đó cũng từ ông Steele mà ra.
Bản ghi chú dẫn lời cựu phó giám đốc FBI Andrew McCabe nói với Ủy ban Tình báo Hạ viện vào tháng 12 rằng "lẽ ra sẽ không có trát do thám nào được xin cấp" từ tòa án FISA "nếu không có thông tin từ hồ sơ Steele."
Theo bản ghi chú, hồ sơ xin cấp trát FISA cũng bao gồm "thành tích cung cấp thông tin khả tín của ông Steele trong quá khứ về các vấn đề không liên quan khác."
Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện, Dân biểu Cộng hòa Devin Nunes, là một trong những đồng minh thân cận nhất của ông Trump trong Quốc hội.
Thông tin nền tảng không được công bố
Khó mà thẩm định được tính chính xác của bản ghi chú bởi vì phần lớn những thông tin làm nền tảng cho những tuyên bố trong đó đều được liệt vào diện được bảo mật hoặc bí mật.
Bản ghi chú dẫn một hồ sơ xin trát FISA ban đầu — một tài liệu thường bao gồm hàng chục trang giấy — cũng như ba hồ sơn xin tòa gia hạn trát. Không có hồ sơ nào trong số này được phép công khai.
Tương tự, bản ghi cuộc phỏng vấn kín của Ủy ban Tình báo Hạ viện với ông McCabe và các quan chức cao cấp khác của FBI từng tiếp xúc với ông Steele đều không được công khai.
Hôm thứ Sáu, thành viên Đảng Dân chủ cao cấp của ủy ban, Dân biểu Adam Schiff từ bang California, phản bác cách thức mà bản ghi chú mô tả các phát biểu của ông McCabe, nói rằng vị cựu phó giám đốc FBI khi đó đang phát biểu một cách chung chung về việc các hồ sơ xin trát FISA phụ thuộc vào "mỗi một thành phần" được đưa vào trong đó ra sao.
Nhưng Chủ tịch Ủy ban, Dân biểu Cộng hòa Devin Nunes từ California, cuối ngày thứ Sáu nói trên đài Fox News rằng cách thức mà bản ghi chú mô tả những phát biểu của ông McCabe là "sự tổng kết một cuộc phỏng vấn dài và chắc chắn đó là điều mà ông ta đã nói." Ông lưu ý rằng những nhân chứng khác cũng nói "những điều tương tự."
'Được chứng thực rất ít ỏi'
Một câu hỏi dai dẳng kể từ khi tập hồ sơ Steele được Buzzfeed News đăng tải vào năm ngoái là: FBI đã chứng thực được bao nhiêu phần thông tin trong đó?
Theo bản ghi chú, không nhiều vào thời điểm mà FBI có được trát FISA nhắm vào ông Page. Bản ghi chú dẫn lời Trợ lý Giám đốc FBI Bill Priestap nói rằng sự chứng thực của FBI đối với tập hồ sơ còn ở giai đoạn "sơ khai" khi tòa án cấp trát do thám FISA đầu tiên.
Nó cũng nói rằng một "đơn vị độc lập" bên trong FBI đã thực hiện một "báo cáo chứng thực nguồn tin" về thông tin mà ông Steele cung cấp và nhận thấy rằng nó "chỉ được chứng thực rất ít ỏi."
Nhưng không có những tài liệu nền tảng hoặc bản ghi lời khai chứng của ông Priestap, khó mà đánh giá được bản ghi chú này mô tả chính xác tới mức nào.